1. Tiểu đường là bệnh gì?

Bệnh Tiểu đường (còn gọi là đái tháo đường) là nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa đường huyết mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng lượng đường trong máu tăng cao kéo dài do thiếu hụt insulin hoặc đề kháng insulin. 

Biến chứng tiểu đường rất nguy hiểm, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh

Lượng đường trong máu luôn ở mức cao trong suốt một thời gian dài có thể khiến người bệnh tăng nguy cơ mắc phải các biến chứng nguy hiểm như bệnh tim mạch, bệnh thận mạn, tổn thương thần kinh ngoại biên, các vấn đề về mắt và tăng nguy cơ tử vong.

2. Cách nhận biết tiểu đường

Dưới đây là những cách nhận biết tiểu đường mà bạn có thể tham khảo:

2.1. Cách nhận biết tiểu đường thông qua triệu chứng

Đường huyết tăng cao trong một thời gian dài sẽ khiến cơ thể bệnh nhân có nhiều thay đổi. Do đó, việc lắng nghe cơ thể cũng là một cách giúp bạn nhận biết sớm những thay đổi bất thường và sớm phát hiện bệnh tiểu đường. Người mắc bệnh tiểu đường có thể gặp phải những triệu chứng sau: 

- Thường xuyên khát nước và uống nước nhiều: Đây là một trong 3 dấu hiệu kinh điển của tăng đường huyết (cùng với tiểu nhiều và ăn nhiều). Khát nước trong tiểu đường khác với khát nước do vận động hay thời tiết, vì nguyên nhân là đường huyết tăng vượt ngưỡng thận khiến cơ thể mất nước qua nước tiểu, dẫn đến cảm giác khát. 

- Tiểu nhiều lần: Người bình thường sẽ đi tiểu khoảng 4 đến 8 lần trong khoảng 24 giờ. Tuy nhiên, ở những người mắc chứng tiểu đường, lượng đường trong máu tăng cao khiến thận phải đào thải glucose qua nước tiểu, gây lợi niệu thẩm thấu và làm tăng số lần tiểu tiện, kể cả ban đêm (tiểu đêm).

Thường xuyên mệt mỏi có thể do bệnh tiểu đường

- Hay đói và mệt mỏi: Thức ăn sau khi được đưa vào cơ thể qua đường tiêu hóa, nó sẽ được chuyển thành glucose. Đây chính là nguyên liệu cần thiết để các tế bào tạo ra năng lượng. Tuy nhiên, tế bào sẽ cần có insulin để hấp thụ glucose. Trong trường hợp cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc xảy ra tình trạng kháng insulin, glucose sẽ không thể đi vào tế bào để tạo năng lượng. Đó chính là nguyên nhân khiến người mắc bệnh tiểu đường luôn cảm thấy đói và mệt mỏi hơn người bình thường. 

- Khô miệng và ngứa da: Mất nước qua đường tiểu khiến cơ thể thiếu dịch, dẫn đến khô miệng, khô da, ngứa da. Da khô, nứt nẻ cũng dễ nhiễm khuẩn hoặc nấm hơn. 

- Nhìn mờ: Khi đường huyết tăng, lượng dịch trong thủy tinh thể thay đổi, làm thay đổi khả năng điều tiết của mắt. Tình trạng này thường hồi phục khi đường huyết được kiểm soát. 

- Sụt cân bất thường: Do không thể chuyển hóa glucose trong thức ăn thành năng lượng nên cơ thể bệnh nhân tiểu đường sẽ có xu hướng đốt cháy cơ và chất béo trong cơ thể để tạo ra năng lượng. Do đó, người bệnh có thể bị sụt cân dù không thay đổi chế độ ăn uống và tập luyện. 

- Các vấn đề về giấc ngủ: Người bệnh tiểu đường có thể khó ngủ hoặc buồn ngủ vào ban ngày do đường huyết dao động hoặc do tiểu đêm thường xuyên. Ngoài ra, ngưng thở khi ngủ cũng thường gặp ở bệnh nhân tiểu đường type 2 có béo phì. 

- Dễ bị nhiễm trùng và nhiễm nấm: Lượng đường cao tạo môi trường thuận lợi cho nấm và vi khuẩn phát triển, đặc biệt ở vùng da ẩm, nếp gấp, cơ quan sinh dục hoặc kẽ ngón tay - ngón chân.

- Vết loét hoặc vết cắt lâu lành: Đường huyết tăng cao làm giảm lưu thông máu, tổn thương vi mạch và dây thần kinh, khiến vết thương chậm lành. Đây cũng là nguyên nhân chính của loét bàn chân đái tháo đường nếu không được chăm sóc đúng cách. 

- Tê bì, mất cảm giác ở chân: Là dấu hiệu của biến chứng thần kinh ngoại biên do tăng đường huyết kéo dài. Triệu chứng này thường xuất hiện ở giai đoạn mạn tính, không phải dấu hiệu sớm của bệnh. 

2.2. Các phương pháp xét nghiệm tiểu đường

Những triệu chứng lâm sàng chỉ có thể cảnh báo người bệnh có thể đang mắc tiểu đường. Để chẩn đoán chính xác căn bệnh này, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cần thiết như sau: 

- Xét nghiệm đường huyết lúc đói. 

- Nghiệm pháp dung nạp Glucose bằng đường uống. 

- Xét nghiệm định lượng HbA1C để đánh giá mức độ đường huyết trung bình trong của người bệnh trong khoảng 3 tháng. 

Bạn nên xét nghiệm đường huyết tại cơ sở y tế uy tín

3. Hướng dẫn kiểm soát đường huyết 

Ngoài cách nhận biết tiểu đường, việc kiểm soát đường huyết hiệu quả cũng là vấn đề người bệnh đặc biệt quan tâm. Bệnh nhân cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và kết hợp với việc điều chỉnh chế độ ăn, thói quen sinh hoạt. Dưới đây là một số gợi ý cụ thể: 

- Uống đủ nước hàng ngày: Người bệnh tiểu đường đi tiểu nhiều có thể bị mất nước, làm tăng nguy cơ tăng đường huyết tạm thời và rối loạn điện giải. Nên ưu tiên uống nước lọc hoặc nước khoáng không đường, tránh nước ngọt, nước có gas hay nước trái cây đóng hộp.

- Bổ sung nhiều chất xơ: Mục đích của việc bổ sung chất xơ cho cơ thể là giúp bệnh nhân có cảm giác no lâu, chậm hấp thu các chất bột đường trong ruột, kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa. 

Người bệnh nên ưu tiên bổ sung các loại thực phẩm có nhiều chất xơ

- Ăn đúng giờ và chia nhỏ các bữa ăn trong ngày. Việc chia nhỏ bữa ăn giúp tránh dao động đường huyết và hạn chế hạ đường huyết ở bệnh nhân đang điều trị thuốc hạ đường.

- Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, rượu bia và chất béo bão hòa: Các thực phẩm nhiều chất béo động vật, đường tinh luyện, thức ăn nhanh và đồ uống có cồn có thể làm tăng đường huyết, lipid máu và nguy cơ tim mạch.

- Thường xuyên vận động khoảng 30 phút mỗi ngày. Nên duy trì ít nhất 150 phút hoạt động thể lực mức trung bình mỗi tuần, như đi bộ nhanh, bơi lội hoặc đạp xe.

- Kiểm soát căng thẳng: Stress kéo dài kích thích cơ thể tiết cortisol và adrenaline, hai hormone có thể làm tăng đường huyết và giảm nhạy cảm với insulin. Người bệnh nên thực hành các phương pháp thư giãn như thiền, hít thở sâu hoặc yoga. 

- Tự theo dõi đường huyết tại nhà: Đây là cách giúp bạn đánh giá tình trạng kiểm soát đường huyết hàng ngày. Bác sĩ cũng có thể dựa trên chỉ số đo đường huyết tại nhà và kết quả xét nghiệm khi tái khám để đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ nếu cần thiết. 

Người bệnh nên đi khám nếu có dấu hiệu nghi ngờ đường huyết tăng cao

Trên đây là những cách nhận biết tiểu đường và kiểm soát bệnh hiệu quả. Nếu cơ thể có những triệu chứng nghi ngờ tiểu đường và có nhu cầu đặt lịch khám sớm hoặc đặt lịch xét nghiệm tại nhà, quý khách vui lòng gọi tới tổng đài 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được tư vấn cụ thể.