1. Đặc điểm sinh học của cây sò huyết 

Cây sò huyết, hay còn gọi là cây lẻ bạn, sò tím, thuộc họ thài lài (Commelinaceae), tên khoa học là Tradescantia discolor hoặc Tradescantia pallida. Đây là loài cây thân thảo, mọc thành bụi, lá dài hình mũi mác. Lá sò huyết tương đối dễ nhận biết vì mặt trên có màu xanh lục đậm, mặt dưới có màu tím thẫm.

Cụm hoa của cây nhỏ, thường được bao bọc bởi hai lá bắc xếp khít nhau trông giống như hình con sò, nên dân gian gọi là “sò huyết”. Cây thường mọc hoang hoặc được nhiều người trồng trong chậu làm cảnh, trang trí sân vườn. Ngoài giá trị thẩm mỹ, lá và hoa sò huyết còn được sử dụng trong các bài thuốc chữa bệnh dân gian.

Cây sò huyết được trồng làm cảnh ở nhiều nơi

2. Cây sò huyết trị bệnh gì và bài thuốc dân gian phổ biến?

Để hiểu rõ cây sò huyết trị bệnh gì, hãy cùng xem xét hai khía cạnh: công dụng trị bệnh được ghi nhận trong dân gian và những bài thuốc phổ biến có sử dụng cây này:

2.1. Công dụng trị bệnh của cây sò huyết

Theo y học cổ truyền, cây sò huyết có vị ngọt nhạt, tính mát, quy vào kinh phế và can. Từ lâu, lá và hoa của cây đã được dùng trong nhiều bài thuốc với những công dụng chính như: 

2.1.1. Thanh nhiệt, giải độc

Dân gian thường dùng nước sắc hoa hoặc lá sò huyết để làm mát cơ thể, giảm triệu chứng nóng trong, giải độc gan và hạn chế tình trạng nổi mụn nhọt, rôm sảy.

2.1.2. Hỗ trợ điều trị một số bệnh đường hô hấp

Hoa và lá cây sò huyết được cho là có tác dụng nhuận phế, giảm ho, long đờm. Người dân thường dùng những bộ phận này để chữa viêm họng, viêm thanh quản hoặc ho do cảm cúm. Một số bài thuốc còn phối hợp cây sò huyết với rau diếp cá, cam thảo để tăng hiệu quả làm dịu cổ họng.

2.1.3. Kháng khuẩn, giảm viêm, chống oxy hóa

Các hoạt chất flavonoid, saponin,... trong cây sò huyết được xem là có khả năng ức chế một số vi khuẩn gây bệnh, giảm viêm nhiễm tại chỗ. Trên phương diện này, cây sò huyết trị bệnh gì? Dân gian dùng loài cây này dùng ngoài da để làm se vết thương, giảm sưng đỏ ở mụn nhọt hoặc lở miệng.

Dân gian dùng cây sò huyết đắp trên da để trị mụn nhọt

2.1.4. Một số tác dụng khác

Ngoài những công dụng trên, cây sò huyết còn được dùng để hỗ trợ cầm máu khi bị trầy xước nhẹ, cải thiện tình trạng tiểu rắt, tiểu buốt, giảm đau nhức, bầm tím,...

Như vậy, với câu hỏi “cây sò huyết trị bệnh gì”, câu trả lời là loài cây này chủ yếu được sử dụng để thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ cải thiện các bệnh lý đường hô hấp nhẹ và một số vấn đề viêm nhiễm ngoài da. Tuy nhiên, những công dụng được nhắc đến trên đây mới dừng ở kinh nghiệm truyền miệng, chưa có minh chứng thực tế bằng nghiên cứu khoa học.

2.2. Bộ phận dùng và cách dùng phổ biến

Hoa và lá của cây sò huyết là hai bộ phận thường được dùng trong các bài thuốc dân gian trị bệnh. Những bộ phận này có thể dùng tươi hoặc phơi khô, tùy vào mục đích điều trị.

Các cách dùng cây sò huyết trị bệnh của dân gian gồm:

• Dùng lá hoặc hoa sắc nước uống để thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ trị ho.
• Dùng làm rau ăn.
• Kết hợp với các vị thuốc khác như diếp cá, rễ cỏ tranh, rau má,… để tăng hiệu quả.

2.3. Một số bài thuốc dân gian từ cây sò huyết

Ngoài việc sử dụng trực tiếp như một món ăn, dân gian còn dùng thảo dược này trong các bài thuốc như:

• Bài thuốc giảm ho, giải nhiệt: Dùng 10 - 15g hoa sò huyết sắc với 10 - 15g rau diếp cá để lấy nước chia thành 2 lần uống/ngày.
• Bài thuốc trị viêm họng nhẹ: Lá sò huyết rửa sạch, sắc chung với cam thảo rồi ngậm từng ngụm nhỏ để làm dịu cổ họng.
• Dùng ngoài da: Lá sò huyết tươi giã nát, đắp lên mụn nhọt hoặc vết thương nhỏ để hỗ trợ cầm máu và giảm viêm.

Các bài thuốc này chỉ được truyền miệng dân gian. Người bệnh không nên tự tìm hiểu và áp dụng, thay vào đó hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để nhận được lời khuyên hữu ích.

Sử dụng lá cây sò huyết trị bệnh cần có chỉ dẫn từ bác sĩ chuyên khoa

3. Thăm khám bác sĩ chuyên khoa thay vì tự điều trị bằng cây sò huyết

Nhiều người tự tìm hiểu cây sò huyết trị bệnh gì và tin vào kinh nghiệm dân gian nên chỉ sử dụng thảo dược này, bỏ qua việc khám chữa bệnh. Thói quen này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro:

• Ho, sốt, đau họng là những triệu chứng gặp phải ở nhiều bệnh lý như cảm cúm, viêm phổi,... Nếu chỉ dựa trên triệu chứng để tự chẩn đoán bệnh và uống cây sò huyết thì dễ điều trị sai căn nguyên, bỏ lỡ giai đoạn điều trị tốt nhất.
• Bị rối loạn tiêu hóa nhẹ nếu sử dụng quá nhiều.
• Dễ nhầm lẫn cây sò huyết với các loài thực vật có hình dạng tương tự nhưng có độc tính. Sử dụng sai dược liệu vừa không trị được bệnh vừa có nguy cơ gặp nguy hiểm đến sức khỏe.
• Nếu đang dùng thuốc điều trị bệnh mạn tính như tim mạch, huyết áp, tiểu đường,… tự ý dùng thêm cây sò huyết có thể làm giảm hoặc tăng tác dụng của thuốc, gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Cây sò huyết chỉ nên xem là phương pháp hỗ trợ. Khi có triệu chứng bất thường, người bệnh cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán xác định đúng nguyên nhân gây bệnh và điều trị đúng hướng. Với những trường hợp có thể sử dụng cây sò huyết để hỗ trợ điều trị bệnh, bác sĩ sẽ có tư vấn cụ thể liều lượng và thời gian sử dụng.

Quý khách hàng có nhu cầu thăm khám sức khỏe cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC có thể liên hệ Hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn và hỗ trợ đặt lịch nhanh chóng.