1. Chỉ số CQ là gì? 

CQ hay Creative Quotient là chỉ số sáng tạo. Chỉ số này được sử dụng để đo lường khả năng sáng tạo, ứng xử linh hoạt của một người nào đó trong các tình huống. Người có CQ cao thường có thiên hướng về nghệ thuật, thích ứng nhanh với môi trường làm việc đòi hỏi tính sáng tạo. 

Nhiều người thắc mắc chỉ số CQ là gì khi đề cập đến các chỉ số đánh giá tư duy

Khái niệm về chỉ số CQ bắt nguồn từ công trình nghiên cứu của nhà tâm lý học JP Guilford vào giữa thế kỷ 20. Nhà tâm lý học này cũng chính là người đề xuất mô hình cấu trúc trí tuệ SOI. 

2. Yếu tố cấu thành chỉ số sáng tạo CQ 

Để hiểu rõ bản chất chỉ số CQ là gì, bạn cần nắm rõ các yếu tố cấu thành. Theo đó, chỉ số sáng tạo CQ được cho là cấu thành từ 5 yếu tố chính, bao gồm: 

• Mức độ trôi chảy: Là khả năng đưa ra nhiều ý tưởng nhanh chóng. 
• Tính linh hoạt: Là khả năng chuyển đổi giữa các phương thức tiếp cận và quan điểm khác nhau. 
• Tính độc đáo: Là sự độc đáo và mới lạ của ý tưởng được đề xuất. 
• Sự phát triển: Là khả năng phát triển, mở rộng ý tưởng ban đầu. 
• Sự nhạy cảm với vấn đề: Là khả năng nhận định, xác định vấn đề để tìm cách cải thiện. 

Tính linh hoạt là một trong những yếu tố cấu thành chỉ số CQ 

Năm nhóm yếu tố trên luôn song hành cùng nhau, hình thành bức tranh tổng thể về tiềm năng sáng tạo của một con người. 

3. Làm thế nào để biết một người có CQ cao? 

Khác với những bài kiểm tra IQ thông thường mang tính chuẩn hóa, việc đo lường chỉ số CQ tương đối phức tạp. Theo đó, để xác định một người có CQ cao hay không, các chuyên gia tâm lý có thể áp dụng những phương pháp sau đây:

• Bài kiểm tra Torrance: Đây là bài kiểm tra tư duy sáng tạo phát triển bởi E. Paul Torrance. Với phương pháp này, người cần đo lường chỉ số CQ phải làm một số kiểm tra đánh giá khả năng diễn đạt trôi chảy, linh hoạt, tư duy độc đáo và sự chỉn chu trong các công việc. 
• Bài kiểm tra Guilford: Với bài kiểm tra này, người tham gia cần liệt kê nhiều cách sử dụng đồ vật trong một thời gian ngắn. Mục đích chính áp dụng bài kiểm tra Guilford là đánh giá khả năng tư duy, nhanh nhạy của người tham gia. 
• Bài kiểm tra RAT: Đề xuất bởi Sarnoff Mednick, giúp đánh giá tư duy liên tưởng và khả năng giải quyết vấn đề. Theo đó, người tham gia sẽ nhận được ba từ không liên quan nhưng được yêu cầu kết nối chúng lại với nhau theo trật tự logic. 
• Thang đo sáng tạo Kaufman (K-DOCS): Phương pháp đánh giá khả năng sáng tạo dựa theo 5 lĩnh vực cơ bản. Bao gồm công việc cá nhân hàng ngày, học thuật, trình diễn, khoa học kỹ thuật và nghệ thuật. Dựa vào kết quả thang đo sáng tạo Kaufman, chuyên gia tâm lý sẽ có được cái nhìn tổng quan hơn về thế mạnh của người tham gia đánh giá. 

Để đánh giá khả năng sáng tạo của một người, bạn cần xem xét nhiều yếu tố

Những bài kiểm tra trên cung cấp nhiều thông tin hữu ích. Tuy nhiên cần lưu ý rằng sáng tạo là một khái niệm tương đối phức tạp và trừu tượng, bị chi phối bởi hàng loạt yếu tố bên ngoài, động lực bên trong mỗi con người, cùng kiến thức chuyên môn. Do vậy trong quá trình đánh giá toàn diện khả năng sáng tạo, các chuyên gia tâm lý thường kết hợp cả thang đo định lượng và phương pháp đánh giá định tính. 

4. Dấu hiệu cho thấy một người có CQ cao

Dựa vào các mô hình đo lường CQ, người ta nhận thấy rằng những ai có CQ cao thường sở hữu 7 nhóm đặc điểm sau đây: 

Suy nghĩ linh hoạt, không bị giới hạn: 

• Có khả năng tiếp cận vấn đề theo nhiều hướng khác nhau. 
• Không bị bó buộc theo các khuôn mẫu. 
• Dễ dàng thích ứng, điều chỉnh chiến lược linh hoạt khi nhận thấy trở ngại. 

Ý tưởng sáng tạo phong phú: 

• Có thể đề xuất nhiều ý tưởng trong thời gian ngắn. 
• Tư duy nhạy bén. 
• Không ngại thử nghiệm, sẵn sàng đưa ra các ý tưởng mới. 

Tư duy độc đáo: 

• Có khả năng đề xuất ý tưởng độc đáo, không nhiều người nghĩ đến. 
• Luôn có xu hướng đặt câu hỏi. 
• Thích sáng tạo thay vì rập theo khuôn mẫu. 

Triển khai ý tưởng tốt:

• Sẵn sàng mở rộng, bổ sung và chi tiết hóa ý tưởng đề ra ban đầu. 
• Có thể triển khai ý tưởng đa dạng. 
• Có khả năng hiện thực hóa ý tưởng, lập kế hoạch hành động. 

Nhạy cảm với vấn đề: 

• Dễ dàng nhận ra cơ hội tiềm năng. 
• Sở hữu tư duy tốt, nhận ra vấn đề mà người khác không thể nhìn ra. 
• Thích đặt câu hỏi và không ngừng tìm cách hoàn thiện ý tưởng. 

Tò mò và thích khám phá: 

• Luôn hứng thú với việc thử nghiệm, tìm kiếm trải nghiệm mới. 
• Học hỏi không ngừng dù hoạt động trong bất kỳ lĩnh vực nào. 

Dám làm - dám nhận sai: 

• Không ngại thử nghiệm ý tưởng mới, ngay cả khi chưa ai thực hiện. 
• Dám chấp nhận rủi ro. 
• Không sợ thất bại. 

Người có CQ cao thường không bị bó buộc bởi các khuôn mẫu 

5. Nghề nghiệp phù hợp với người có CQ cao

Với những tố chất trên, người sở hữu CQ cao được cho là phù hợp với một số ngành nghề như họa sĩ, đạo diễn, kiến trúc sư, nhạc sĩ, biên kịch,... Đây là các ngành nghề đòi hỏi tính sáng tạo cao. 

Kiến trúc sư là ngành nghề khá phù hợp với người có CQ cao

6. Cách để cải thiện chỉ số CQ

Tính sáng tạo được hình thành trong quá trình học hỏi, tích lũy kinh nghiệm và không ngừng nỗ lực. Để cải thiện khả năng sáng tạo, mỗi người chúng ta có thể áp dụng những cách thức đơn giản như: 

• Cố gắng duy trì đời sống lành mạnh, không ngừng học hỏi. 
• Thường xuyên tham gia các hoạt động trải nghiệm. 
• Thử sức bản thân trong nhiều lĩnh vực. 
• Ghi lại hành trình mỗi ngày (chẳng hạn như viết nhật ký). 
• Không ngại giao tiếp, đưa ra ý tưởng. 
• Học cách kiểm soát suy nghĩ. 
• Tham gia đánh giá chỉ số CQ thông qua các mô hình tư duy. 
• Không để bản thân bị bó buộc bởi khuôn mẫu, định kiến của xã hội. 

Hy vọng qua bài viết, bạn đã hiểu rõ chỉ số CQ là gì. Đây thực chất là chỉ số đo lường khả năng sáng tạo, ứng biến. Người có CQ rất thích hợp ngành nghề yêu cầu sự sáng tạo cao, không bị gò bó bởi khuôn mẫu. Để phát triển khả năng tư duy sáng tạo mỗi người cần học hỏi không ngừng, sẵn sàng thử sức bản thân.