1. Chọc dịch não tủy cần khi nào cần thực hiện?

Chọc dịch não tủy (chọc dò tủy sống) là thủ thuật y khoa được thực hiện để lấy mẫu dịch não tủy từ cột sống của bệnh nhân.

Thủ thuật chọc dịch não tủy được thực hiện trong các trường hợp:

Mô phỏng lấy dịch tủy trong thủ thuật chọc dịch não tủy

1.1. Chẩn đoán bệnh

Chọc dịch não tủy thường được thực hiện khi bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân mắc các bệnh lý liên quan bao gồm:

- Bệnh lý nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương: Viêm màng não và viêm não.

- Bệnh lý xuất huyết não.

- Bệnh lý mãn tính và tự miễn ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương: Bệnh đa xơ cứng, hội chứng Guillain-Barré,...

- Phát hiện bệnh ung thư liên quan đến não và tủy sống, ung thư hạch, ung thư bạch cầu.

- Kiểm tra áp lực dịch não tủy để xác định bất thường: Tăng áp lực nội sọ, giảm áp lực dịch não tủy.

1.2. Theo dõi và điều trị bệnh

Ngoài việc chẩn đoán, chọc dịch não tủy cũng có thể được sử dụng để:

- Theo dõi hiệu quả của điều trị bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh.

- Cung cấp thông tin về quá trình phát triển bệnh.

- Đưa thuốc vào tủy sống.

1.3. Chỉ định khác

Ngoài ra, chọc dịch não tủy còn có thể được chỉ định đối với một số trường hợp khác như:

- Chẩn đoán bệnh Alzheimer: Dịch não tủy có thể được phân tích để tìm các protein bất thường liên quan đến bệnh Alzheimer, hỗ trợ quá trình chẩn đoán.

- Điều trị đau mạn tính: Trong một số trường hợp, chọc dịch não tủy chỉ định khi cần tiêm thuốc gây tê hoặc thuốc giảm đau vào tủy sống với mục đích giảm đau mạn tính.

- Gây tê tủy sống.

2. Trường hợp nào cần thận trọng với chọc dịch não tủy?

- Tăng áp lực nội sọ

Những người có nguy cơ bị tăng áp lực nội sọ, do khối u hoặc xuất huyết não, không nên thực hiện chọc dịch não tủy vì có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng.

- Gặp vấn đề đông máu

Bệnh nhân đang sử dụng thuốc chống đông máu hoặc có vấn đề về đông máu cần phải thảo luận kỹ với bác sĩ trước khi thực hiện thủ thuật.

Người gặp vấn đề về đông máu cần thận trọng với thủ thuật chọc dịch não tủy

3. Quy trình tiến hành thủ thuật chọc dịch não tủy

3.1. Chuẩn bị trước thủ thuật

Trước khi thực hiện chọc dịch não tủy, người bệnh cần thực hiện một số xét nghiệm để đảm bảo an toàn trong khi thực hiện thủ thuật. Bác sĩ có thể yêu cầu:

- Ngừng sử dụng các thuốc chống đông máu.

- Kiểm tra hiện trạng sức khỏe để phát hiện các yếu tố chống chỉ định với thủ thuật.

3.2. Tiến hành chọc dịch não tủy

- Bệnh nhân được hướng dẫn thực hiện tư thế để lấy dịch não tủy: có thể nằm nghiêng hoặc ngồi gập người.

- Người bệnh được sát trùng ở vị trí chọc kim thực hiện thủ thuật.

- Bác sĩ đưa một kim vào khoảng giữa các đốt sống thắt lưng và tiến hành hút lấy mẫu dịch não tủy.

- Khi dịch não tủy đã được lấy đủ, bác sĩ tiến hành rút kim ra và dùng gạc che vị trí vừa chọc kim.

Thủ thuật chọc dịch não tủy thường chỉ kéo dài khoảng vài phút. Sau khi thực hiện, bệnh nhân có thể cần nằm nghỉ 1 - 2 giờ để theo dõi tình trạng sức khỏe.

4. Các rủi ro và tác dụng phụ của chọc dịch não tủy

- Đau đầu sau chọc dịch

Một trong những tác dụng phụ thường gặp nhất sau chọc dịch não tủy là đau đầu. Triệu chứng này có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày nhưng sau đó sẽ chấm dứt.

- Đau và khó chịu ở lưng

Bệnh nhân có thể cảm thấy đau lưng hoặc khó chịu ở vị trí chọc kim. Tuy nhiên, cảm giác này thường không nghiêm trọng và sẽ tự khỏi sau vài ngày.

- Nhiễm trùng

Tuy hiếm khi xảy ra nhưng vẫn có một số trường hợp có nguy cơ nhiễm trùng nếu không tuân thủ đúng quy trình sát trùng.

- Tổn thương dây thần kinh

Chọc dịch não tủy có thể gây tổn thương đến các dây thần kinh gần khu vực chọc và dẫn đến các triệu chứng:

+ Tê hoặc ngứa râm ran ở chân.

+ Yếu liệt cơ ở chân.

+ Đau lan tỏa từ phần lưng xuống khắp chi dưới.

Tổn thương dây thần kinh này chỉ mang tính tạm thời, hầu hết sẽ tự hồi phục.

Người bệnh có thể bị đau ở vị trí chọc kim lấy dịch tủy một thời gian sau thủ thuật

5. Kết quả chọc dịch não tủy

- Kết quả bình thường

Nếu kết quả chọc dịch não tủy không có dấu hiệu viêm, dịch trong thì có thể loại trừ được nguy cơ mắc bệnh lý liên quan.

- Kết quả bất thường

Kết quả chọc dịch não tủy bất thường gợi ý các tình trạng:

+ Nhiễm trùng hệ thần kinh.

+ Sự xuất hiện của máu trong dịch, dấu hiệu của xuất huyết.

+ Ung thư.

6. Những điều cần lưu ý sau khi chọc dịch não tủy

Để giảm thiểu biến chứng, sau khi chọc dịch não tủy, người bệnh cần được nằm nghỉ tối thiểu 1 - 2 giờ. Ngoài ra, người bệnh cũng nên uống nhiều nước để cơ thể nhanh chóng hồi phục và giảm thiểu cảm giác khó chịu sau khi chọc dịch.

Bệnh nhân cần đến bác sĩ kiểm tra ngay nếu có những triệu chứng sau:

- Đau đầu ngày càng tăng hoặc kéo dài trên 1 tuần.

- Có triệu chứng sốt, ớn lạnh sau khi chọc dịch.

- Đau lưng trong thời gian dài hoặc vị trí chọc kim có dấu hiệu nhiễm trùng.

Chọc dịch não tủy là thủ thuật cần thiết để chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý liên quan với hệ thần kinh trung ương. Những rủi ro có thể gặp phải thường hiếm khi xuất hiện, nếu được thực hiện đúng quy trình và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng thì thủ thuật này sẽ diễn ra an toàn. Chỉ định chọc dịch não tủy sẽ được bác sĩ cân nhắc sau khi xem xét tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân và tính cần thiết của thủ thuật.

Quý khách hàng có nhu cầu thăm khám sức khỏe cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC, hãy liên hệ Hotline 1900 56 56 56 để được hướng dẫn đặt trước lịch khám nhanh chóng.