1. Hoang tưởng là chứng bệnh gì?

Hoang tưởng là một bệnh rối loạn tâm thần với dấu hiệu thường xuyên xuất hiện các ảo giác. Những người bị bệnh thường tưởng tượng ra các tình huống không có thực và thường rất khó xảy ra. Một vài tình huống hoang tưởng như bị đầu độc, bị người lạ theo dõi hay được thần tượng nổi tiếng yêu thầm,... 

Hoang tưởng là một dạng bệnh rối loạn tâm thần nguy hiểm

Những ảo tưởng này đa số đều có liên quan đến nhận thức lệch lạc của người bệnh. Bên cạnh đó, cũng có những tình trạng ảo tưởng do người bệnh tự tưởng tượng ra như ảo giác cơ thể mình hoặc người đối diện đang thay đổi, hay sợ bị người ngoài hành tinh bắt cóc,...

Các hoạt động giao tiếp ngoài xã hội và các hoạt động hàng ngày của người mắc bệnh hầu như không có sự khác biệt với người thường. Đối với một số trường hợp, các ảo tưởng diễn ra một cách thường xuyên hơn khiến cho người bệnh tự cô lập với xã hội và thu mình vào thế giới riêng. Chứng bệnh này có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Trong số đó, phụ nữ là đối tượng có nguy cơ bị hoang tưởng cao hơn. 

2. Phân loại các dạng hoang tưởng

Dựa trên triệu chứng của các bệnh nhân, những chuyên gia về lĩnh vực tâm thần đã phân chia chứng hoang tưởng thành những dạng phổ biến như sau:

• Hoang tưởng người khác yêu mình: Người bệnh luôn có một niềm tin rằng họ được một người nổi tiếng hoặc một người tài giỏi nào đó đang yêu mình một cách say đắm. Chính sự ảo tưởng này khiến họ có những hành vi rình rập và làm phiền đến đối tượng đó. 

• Hoang tưởng ghen tuông: Những người này thường bị ám ảnh với sự phản bội, họ nghi ngờ về sự chung thủy của người yêu, người bạn đời của mình. Họ sẽ luôn tìm cách để chứng minh điều mà họ đang nghĩ là chính xác. 

• Vĩ cuồng: Những người mắc phải dạng hoang tưởng này thường có suy nghĩ thái quá về sức mạnh, sự tài giỏi và kiến thức của mình. Họ tin rằng mình chính là người tuyệt vời nhất, được rất nhiều người ngưỡng mộ. 

Có nhiều dạng bệnh lý hoang tưởng, mỗi loại có đặc điểm riêng

• Hoang tưởng truy đuổi: Đây là phân dạng người bệnh luôn nghĩ rằng mình đang bị những người khác theo dõi, ám hại. Vì lý do này, họ thường tìm cách báo cảnh sát, công an về điều này nhưng không có bằng chứng để xác thực. 

• Dạng cơ thể: Người mắc bệnh ở dạng này thường cảm thấy vô cùng lo lắng về những triệu chứng thực thể. Họ tin rằng bản thân mình có quá nhiều khiếm khuyết cần thay đổi. 

• Rối loạn hỗn hợp: Là những trường hợp có từ 2 dạng rối loạn được kể trên.

Ngoài ra, những người bị hoang tưởng còn có thêm những dấu hiệu nhận biết đặc trưng, ví dụ: Thường xuyên cảm thấy tức giận và khó chịu, tâm trạng luôn ở mức tồi tệ,... Bệnh nhân sẽ thường xuyên nghe và nhìn thấy những gì mình tin là có.

3. Nguyên nhân chính gây chứng hoang tưởng là gì?

Cho đến nay, nguyên nhân gây nên chứng hoang tưởng ở nhiều người vẫn chưa được công bố chính thức. Nhưng vẫn có 1 số yếu tố có khả năng làm tăng tỷ lệ mắc bệnh như sau:

• Tính di truyền: Các trường hợp người bệnh cho thấy, hội chứng này xuất hiện nhiều ở ở các gia đình đã từng có người bị mắc chứng rối loạn ảo giác hoặc bị tâm thần phân liệt. Vì vậy, các chuyên gia cũng tin rằng, bệnh hoang tưởng cũng có thể mang tính di truyền. 

• Tính sinh học: Theo các nghiên cứu, vùng não bất thường kiểm soát về mặt suy nghĩ và nhận thức có thể là nguyên nhân gây bệnh. 

• Môi trường sống và tâm lý người bệnh: Thực tế cho thấy rằng, những người thường xuyên bị căng thẳng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần. Ngoài ra, những người thường xuyên lạm dụng các chất kích thích cũng khiến cho tỷ lệ mắc bệnh tăng cao hơn. Bên cạnh đó, những người trong trạng thái bị cô lập cũng có khả năng bị mắc chứng bệnh này cao hơn. 

Nguyên nhân gây bệnh có thể đến từ ngoại cảnh tác động

• Các nguyên nhân khác được kể đến như tăng kích hoạt hệ miễn dịch, người bị một số biến chứng khi sinh nở, dùng thuốc hướng thần khi vẫn đang trong độ tuổi thiếu niên hoặc thanh thiếu niên. 

Nếu bạn nhận thấy mình có những yếu tố kể trên thì nên liên hệ ngay với các cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ thăm khám và tìm ra giải pháp điều trị kịp thời.

4. Tác động của bệnh hoang tưởng đối với người bệnh

Thực tế cho thấy, chứng bệnh hoang tưởng có thể mang lại những hậu quả vô cùng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến bản thân người bệnh, những người xung quanh và các mối quan hệ khác. Những hậu quả nguy hiểm này có thể là:

• Chứng hoang tưởng có thể khiến cho người bệnh luôn ở trạng thái lo lắng, có xu hướng nghi kỵ những người thân - bạn bè xung quanh và làm rạn nứt các mối quan hệ gia đình.

• Người bị bệnh sẽ gặp phải khá nhiều vấn đề hạn chế và khó khăn khi làm việc vì họ không thích hợp để hoạt động trong một tập thể. 

• Người mắc bệnh thường xuyên cáu gắt, nóng nảy, giận dữ và rất dễ tấn công những người xung quanh. Đối với một số trường hợp xấu hơn, người mắc chứng bệnh này còn có thể giết người. 

Người bệnh có thể tự gây tổn thương chính mình

• Bệnh khi phát triển nặng hơn có thể khiến họ mang nhiều ý nghĩ vô cùng tiêu cực, một số trường hợp còn có ý định làm tổn hại chính mình và tự sát. 

5. Giải pháp điều trị chứng hoang tưởng

Hiện tại, bệnh hoang tưởng đang được điều trị với hai giải pháp điển hình như sau:

5.1. Điều trị tâm lý

Đối với các hội chứng rối loạn thần kinh thì điều trị tâm lý luôn là giải pháp đầu tiên được chỉ định. Giải pháp này có thể giúp bác sĩ tiếp cận gần hơn về tình trạng hiện tại của người bệnh, mang đến hiệu quả điều trị lâu dài. Điều trị tâm lý cũng có thể kết hợp thêm việc sử dụng thuốc để người bệnh có thể hạn chế sự căng thẳng. Tuy nhiên, hoang tưởng được xem là chứng bệnh khó điều trị nhất vì bản thân người bệnh không nhận thức được rằng mình đang bị mắc bệnh. 

Những liệu pháp điều trị tâm lý được áp dụng phổ biến như:

• Tâm lý cá nhân: Hướng người bệnh đến cách nhìn nhận và điều chỉnh lối suy nghĩ dị biệt

• Hành vi nhận thức: Người bệnh sẽ học cách để nhận biết và thay đổi lối nghĩ cũng như các hành vi khiến bản thân bị ảo giác

Trong quá trình điều trị, trị liệu gia đình cũng đóng một phần quan trọng để giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục. Thế nhưng, đối với những người có biểu hiện nghiêm trọng hoặc có dấu hiệu làm tổn thương chính mình và những người xung quanh thì cần được nhập viện để điều trị. 

5.2. Sử dụng thuốc

Theo ghi nhận, có đến khoảng 50% số lượng những người bị hoang tưởng có sự tiến bộ rõ rệt sau khi sử dụng các loại thuốc kê đơn. Một vài loại thuốc phổ biến được áp dụng cho quá trình điều trị bệnh hoang tưởng như:

Thuốc kê đơn là một trong những liệu pháp khá hiệu quả

• Thuốc chống loạn thần dạng thông thường hoặc dạng không điển hình.

• Các loại thuốc khác: Tùy vào tình trạng của từng bệnh nhân mà bác sĩ có thể kê thêm đơn thuốc an thần hay chống trầm cảm để hạn chế sự lo âu nếu những dấu hiệu này xảy ra cùng lúc với chứng rối loạn hoang tưởng. 

Hoang tưởng là một dạng bệnh lý tâm thần nguy hiểm nhất được các bác sĩ khuyến cáo nên điều trị càng sớm càng tốt. Vậy nên, nếu nhận thấy có dấu hiệu nghi ngờ, hãy đừng ngần ngại mà đến các cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ thăm khám và tư vấn liệu phác phù hợp. Đó là cách để bạn bảo vệ bản thân và những người xung quanh.