1. Ghẻ là bệnh gì?

1.1. Ghẻ là bệnh như thế nào?

Ghẻ là bệnh ngoài da có tính chất lây lan, do ký sinh trùng có tên Sarcoptes scabiei (cái ghẻ) xâm nhập và gây nên các tổn thương cho da. Các loại bệnh ghẻ thường gặp là:

Đường hầm do cái ghẻ đào gồ lên trên da

- Ghẻ thông thường: phổ biến nhất, gây nên ban ngứa ở trên tay, cổ tay cùng nhiều bộ phận khác nhưng không gây hậu quả nghiêm trọng cho da mặt.

- Ghẻ nhiễm khuẩn: thường gây ngứa, khu trú ở nhiều vùng da của cơ thể nhưng phổ biến nhất là xung quanh bộ phận sinh dục và nách.

- Ghẻ vảy (ghẻ Nauy): người bị ghẻ Nauy cũng thường bị suy giảm miễn dịch. Tổn thương do ghẻ gây ra là các lớp vảy dày có màu xám.

1.2. Nguyên nhân nào gây ra ghẻ?

Như đã nói ở trên, ghẻ là do cái ghẻ - ký sinh trùng Sarcoptes scabiei gây ra. Ký sinh trùng này gồm ghẻ đực và ghẻ cái nhưng ghẻ đực không có khả năng gây bệnh vì sau khi giao hợp nó sẽ chết đi. Chỉ có ghẻ cái mới có khả năng gây ra bệnh ghẻ.

Các yếu tố nguy cơ dễ khiến cho bệnh ghẻ xuất hiện gồm:

- Sống ở môi trường đông đúc, chật hẹp, điều kiện vệ sinh kém.

- Người bị suy giảm sức đề kháng như: ghép tạng, bị nhiễm HIV, người già,... dễ bị ghẻ hơn.

- Tiếp xúc hoặc sinh hoạt chung với người mắc bệnh ghẻ.

1.3. Dấu hiệu của bệnh ghẻ ra sao?

Các dấu hiệu cảnh báo ghẻ thường không xuất hiện ngay khi tiếp xúc với cái ghẻ mà chủ yếu thể hiện ra ngoài sau khoảng 6 - 8 tuần. Lúc này, người bị ghẻ sẽ ngứa rất dữ dội và cơn ngứa có chiều hướng trầm trọng hơn vào buổi đêm. Sỡ dĩ đêm là lúc ghẻ gây ngứa mạnh nhất vì cái ghẻ thường di chuyển đào hang vào ban đêm làm kích thích đầu dây thần kinh cảm giác ở da.

Kỹ thuật viên phòng xét nghiệm dùng kính hiển vi để tìm cái ghẻ trong mẫu bệnh phẩm

Sau khi xuất hiện dấu hiệu đầu tiên là ngứa người bệnh sẽ thấy da nổi các mụn nước hoặc các đường hầm ghẻ. Mụn nước do ghẻ gây ra thường có kích thước rất nhỏ, nằm riêng rẽ chứ không tập trung thành chùm trên da. Đường hầm ghẻ không phải lúc nào cũng dễ nhận thấy, nó nổi gồ lên trên bề mặt da.

Phía đầu đường hầm do ghẻ đào có một mụn nước nhỏ và đây cũng là nơi cái ghẻ cư trú. Nếu lấy kim chích vào mụn nước sẽ thấy dịch chảy ra để lộ nền da màu đen hoặc xám, lấy kim khều sẽ bắt được cái ghẻ bám vào phía trên đầu kim.

Vùng da khu trú của ghé chủ yếu là các đường chỉ tay, kẽ ngón tay, cẳng tay, mặt trước của cổ tay, quanh thắt lưng, nếp vú, kẽ mông, rốn, bộ phận sinh dục, mặt trong đùi. Riêng đối với trẻ em, ghẻ hay khu trú ở da đầu gót chân và mặt, đôi khi có ở lòng bàn chân.

2. Làm cách nào để nhanh khỏi ghẻ?

2.1. Chẩn đoán và điều trị bệnh ghẻ

Bác sĩ thường chẩn đoán ghẻ dựa trên các dấu hiệu lâm sàng và nếu cần thiết sẽ chỉ định xét nghiệm phù hợp.

- Dấu hiệu lâm sàng: bao gồm các dấu hiệu được nêu ở phía trên.

- Xét nghiệm có thể được thực hiện: dùng dao nạo mụn nước phía đầu đường hầm của cái ghẻ và dùng kính lúp để soi hoặc đưa lên kính hiển vi soi để tìm thấy cái ghẻ hoặc trứng ghẻ trong da.

Điều trị ghẻ muốn đạt hiệu quả cao cần đảm bảo nguyên tắc:

Người bị ghẻ cần dùng thuốc bôi đúng chỉ dẫn của bác sĩ để sớm đẩy lùi bệnh

- Điều trị cho cả những người sống và sinh hoạt với bệnh nhân được phát hiện bị ghẻ.

- Sử dụng thuốc bôi đúng hướng dẫn của bác sĩ: bôi sau khi tắm để tăng hiệu quả và bôi 1 lần vào buổi tối, bôi toàn thân (trừ da đầu và mặt), đặc biệt chú ý bôi kỹ ở các kẽ ngón, nếp gấp, phía sau tai và quanh móng.

- Quần áo và vật dụng cá nhân của người bệnh cần được làm sạch, phơi khô.

- Cách ly hoàn toàn người bệnh cũng như vật dụng mà họ sử dụng với người xung quanh.

Các loại thuốc thường được dùng để điều trị ghẻ bao gồm:

- Thuốc giảm ngứa như:

+ Thuốc uống kháng histamin: hydroxyzine hydrochloride, chlorpheniramine, diphenhydramine dùng trước khi đi ngủ buổi tối.

+ Kem bôi chứa corticoid: dùng khi đã được bác sĩ kê đơn thuốc diệt ghẻ.

- Thuốc tiêu diệt cái ghẻ:

+ Permethrin 5%: thoa lên và để lưu lại trên da trong khoảng 8 - 12 giờ sau đó tắm sạch, mỗi tuần dùng 1 lần.

+ Lindane 1%: thoa và lưu lại trên da trong 6 giờ sau đó tắm sạch, mỗi tuần thoa 1 lần.

+ Crotamiton 10%: thoa và lưu lại trên da trong 24 giờ sau đó tắm sạch, dùng liên tục 3 - 5 ngày.

+ Benzyl benzoate 10%: thoa và lưu lại trên da trong 24 giờ sau đó tắm sạch, dùng liên tục 3 - 5 ngày.

+ Mỡ lưu huỳnh 2 - 10%: thoa và lưu lại trên da trong 24 giờ sau đó tắm sạch, dùng liên tục 3 ngày.

+ Ivermectin: chỉ dùng một liều uống duy nhất, nếu cần có thể lặp lại sau đó 2 tuần.

Các loại thuốc bôi trị ghẻ sẽ cho đáp ứng tốt sau 3 - 5 ngày sử dụng nên không xuất hiện thêm các mụn nước mới gây ngứa trên da. Tuy nhiên, triệu chứng ngứa có thể tồn tại tới vài tuần sau khi dùng thuốc nên tốt nhất hãy dùng kem dưỡng ẩm bôi lên da để giảm ngứa.

2.3. Biện pháp kiểm soát ghẻ tái phát

Ghẻ rất dễ tái phát vì thế để ngăn chặn nguy cơ này, người bệnh nên:

- Kiên trì dùng thuốc giảm ngứa và tiêu diệt cái ghẻ theo đúng đơn thuốc của bác sĩ.

- Lấy khăn ướt lau lên các vùng da bị kích thích hoặc ngâm và làm mát da bằng nước lạnh để giảm cơn ngứa do ghẻ gây ra.

- Dùng các loại kem dưỡng da dịu nhẹ để giảm thiểu tình trạng kích ứng da.

- Dùng thuốc kháng histamin để giảm triệu chứng dị ứng gây ra bởi ghẻ.

Hy vọng những chia sẻ trên đây có thể giúp bạn đọc hiểu hơn về bệnh ghẻ cũng như cách thức điều trị bệnh lý này. Nếu còn thắc mắc nào khác về bệnh, bạn đọc có thể gọi tới số điện thoại 1900 56 56 56 để chia sẻ, Tổng đài viên của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC sẽ giúp bạn có được những thông tin cần thiết về vấn đề mà bạn đang quan tâm.