1. Giải phẫu mạch vành 

Hệ thống mạch vành gồm có các động mạch, tiểu động mạch, mao mạch, tĩnh mạch tim và tiểu tĩnh mạch. Chức năng của mạch vành là cung cấp máu cho tim. Cơ tim sẽ lấy chất dinh dưỡng và oxy từ máu để thực hiện bơm máu qua tim và đến các cơ quan khác trong cơ thể. 

Hệ thống mạch vành gồm có các động mạch, mao mạch, tĩnh mạch tim 

Các động mạch vành là những nhánh bên đầu tiên của động mạch chủ, tách từ xoang động mạch chủ hoặc xoang Valsalva, ngay dưới mặt phẳng ranh giới giữa

xoang động mạch chủ và động mạch chủ lên. Động mạch vành có thể được phân chia như sau: 

- Động mạch vành phải: Được tách thành nhiều nhánh bao gồm: 

+ Nhánh nón động mạch.

+ Động mạch nút xoang nhĩ.

+ Các nhánh thất.

+ Nhánh bờ phải.

+ Nhánh nút nhĩ thất.

+ Nhánh liên thất sau.

+ Nhánh thất trái sau.

- Động mạch liên thất trước: Đây là một trong hai nhánh tận của thân chung động mạch vành trái. Trong đó, 80% động mạch đi từ rãnh vành, hướng sang phải theo rãnh liên thất trước hướng về mỏm tim.

- Động mạch mũ: Đây là nhánh còn lại của thân chung động mạch vành trái. Động mạch này được tách ra thành các nhánh cấp máu cho mặt trước và mặt sau tâm thất trái và số lượng cũng như kích thước của nhánh mạch này luôn biến đổi. 

Kích thước của các động mạch vành có thể thay đổi dựa trên nhiều yếu tố như tuổi, độ dãn của thành mạch, hoặc cũng có thể phụ thuộc vào thể tích tống máu của tim. Tuy nhiên, ở người trưởng thành, kích thước của động mạch vành trong thời kỳ tâm trương sẽ nằm trong giới hạn, chẳng hạn:

+ Trung bình độ dài của động mạch phải là khoảng 110mm và đường kích khoảng 4mmm.

+ Trung bình độ dài của động mạch trái là khoảng 10mm. Đường kính thân chung khoảng 4,5mm.

+ Động mạch liên thất trước: Chiều dài trung bình của đoạn nằm trong rãnh liên thất trước dài khoảng 130mm. Đoạn nằm ở rãnh liên thất sau dài có chiều dài trung bình là 18mm.

+ Động mạch mũ: Chiều dài thường xuyên biến đổi từ 10 - 100mm.

+ Các nhánh chéo: Đường kính từ 1 - 3,5mm.

+ Các nhánh bờ: Đường kính từ 1,5 - 3mm.

2. Các bệnh lý ảnh hưởng đến mạch vành

Để chẩn đoán những bệnh lý liên quan đến mạch vành, các bác sĩ sẽ thăm khám bệnh, nghe tim phổi, kết hợp với các phương pháp cận lâm sàng như điện tâm đồ (ECG), chụp X-quang tim phổi, siêu âm tim Doppler màu, nghiệm pháp gắng sức, chụp dựng hình mạch vành. 

Ngoài tìm hiểu về giải phẫu mạch vành, bạn cũng cần quan tâm đến một số bệnh lý liên quan đến mạch vành như sau: 

- Bệnh mạch vành: Bệnh xảy ra khi có những mảng bám tích tụ khiến động mạch hẹp và xơ cứng. Đây là nguyên nhân chính khiến lượng máu và oxy đến tim bị giảm. 

- Hội chứng mạch vành cấp tính: Bệnh xảy ra đột ngột khi máu đến một phần cơ tim bị giảm nghiêm trọng. Người bệnh có nguy cơ tổn thương cơ tim vĩnh viễn nếu không được xử trí kịp thời. 

Hội chứng mạch vành cấp tính có thể gây ra tình trạng đau tức ngực

- Phình động mạch vành: Đây cũng là một trong những vấn đề nghiêm trọng thường xảy ra ở mạch vành. Đó là khi một đoạn động mạch bị phình to do thành mạch yếu. Tình trạng này gây tắc nghẽn dòng máu và nhồi máu cơ tim. Nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến căn bệnh nguy hiểm này, trong đó có thể bao gồm yếu tố di truyền hoặc xơ vữa động mạch.

 - Dị tật bẩm sinh động mạch vành: Nhiều trường hợp ngay từ khi sinh ra, cấu trúc của động mạch vành đã có bất thường. Dị tật bẩm sinh động mạch vành có thể làm cản trở lưu lượng máu đến cơ tim, khiến bệnh nhân bị đau ngực khó thở và nhồi máu cơ tim, suy tim.

- Suy tim: Tình trạng cơ tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng các hoạt động trong cơ thể được gọi là suy tim. Người bệnh suy tim thường có một số biểu hiện như khó thở, phù chân và mệt mỏi,...

3. Làm sao để mạch vành luôn khỏe mạnh?

Dưới đây là một số lưu ý để mạch vành luôn khỏe mạnh, hạn chế nguy cơ mắc bệnh: 

- Tập thể dục đều đặn mỗi ngày: Chăm chỉ tập thể dục là cách tăng cường tuần hoàn máu tăng sức bền của cơ tim. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý lựa chọn các bài tập phù hợp với độ tuổi cũng như tình trạng sức khỏe của mình, chẳng hạn như các bài tập bơi lội, đạp xe hoặc đi bộ,...

Bạn nên vận động thể chất mỗi ngày để tăng cường tuần hoàn máu

- Duy trì cân nặng ổn định: Khi bạn bị thừa cân béo phì, bạn có nguy cơ cao mắc phải rất nhiều bệnh lý nghiêm trọng và phổ biến nhất là các bệnh lý về tim mạch. Nguyên nhân là do béo phì làm tăng nguy cơ tích tụ mảng bám cholesterol trong động mạch. Chính vì lý do này, các chuyên gia khuyên bạn nên thực hiện lối sống lành mạnh, chế độ ăn khoa học để giữ trọng lượng ổn định, bảo vệ sức khỏe, phòng tối đa nguy cơ mắc bệnh tim mạch. 

- Kiểm soát huyết áp: Phương pháp này cũng giúp bạn phòng ngừa nhiều bệnh lý tim mạch nguy hiểm. 

- Đảm bảo ngủ đủ giấc mỗi ngày: Đây là yếu tố quan trọng để bạn có một cơ thể khỏe mạnh. Nếu thường xuyên thiếu ngủ, bạn có nguy cơ cao bị tăng huyết áp, nguy cơ bị tiểu đường, đột quỵ và các bệnh lý tim mạch.

- Áp dụng chế độ ăn khoa học, giảm chất béo, bổ sung chất xơ và vitamin, dùng dầu ăn thực vật để giảm thiểu mỡ máu có hại.

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đây là cách giúp bạn phát hiện sớm những nguy cơ về bệnh mạch vành và một số bất thường khác, từ đó tránh các biến chứng nguy hiểm.

Trên đây là một số thông tin về giải phẫu mạch vành và một số bệnh lý liên quan cũng như một số gợi ý để mạch vành luôn khỏe mạnh. Nếu có nhu cầu được tư vấn thêm hoặc đặt lịch khám sớm, quý khách có thể gọi đến tổng đài 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC, các tổng đài viên sẽ hỗ trợ bạn.