1. Hẹp động mạch cảnh là bệnh gì? Triệu chứng bệnh ra sao?

Hẹp động mạch cảnh xảy ra khi các mảng xơ vữa tích tụ dần trong thành mạch, khiến lớp thành mạch dày lên và lòng mạch bị thu hẹp. Điều này đặc biệt quan trọng vì động mạch cảnh là mạch máu lớn xuất phát từ động mạch chủ, chạy dọc hai bên cổ và giữ nhiệm vụ cung cấp lượng máu giàu oxy cho não. Khi lòng mạch bị hẹp, lượng máu lên não giảm, từ đó làm tăng nguy cơ xảy ra các biến cố về thiếu máu não. Do đó, hẹp động mạch cảnh chính là một trong những nguyên nhân quan trọng có thể gây ra tình trạng nhồi máu não hay cơn thiếu máu não thoáng qua. 

Đa số những người mắc căn bệnh này đều không có triệu chứng bất thường hoặc có triệu chứng nhưng chỉ thoáng qua, rất khó nhận biết. Tuy nhiên, khi mức độ hẹp của động mạch cảnh nghiêm trọng, những triệu chứng bệnh sẽ rõ ràng hơn, cụ thể như sau: 

- Chân, tay của người bệnh bị yếu, tê bì, thậm chí bị liệt. 

- Một mắt nhìn mờ, thậm chí không nhìn thấy gì trong vòng vài giây, vài phút hay vài giờ. 

- Khó nói, thậm chí không thể giao tiếp với người khác.

- Lú lẫn.

Người bệnh gặp khó khăn trong giao tiếp 

Bệnh nhân có thể xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng kể trên. Nếu các triệu chứng thần kinh biến mất hoàn toàn trong vòng 24 giờ và không để lại di chứng, tình trạng này được gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua. Trong trường hợp triệu chứng kéo dài trên 24 giờ hoặc để lại di chứng thần kinh lâu dài, bác sĩ sẽ chẩn đoán là tai biến mạch máu não (đột quỵ).

2. Hẹp động mạch cảnh do nguyên nhân nào gây ra?

Những mảng bám tích tụ và hình thành từ các mảnh vụn tế bào, canxi, mô sợi, cholesterol,... trong động mạch chính là nguyên nhân gây bệnh. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Ngoài ra, động mạch cảnh bị hẹp còn có thể do một số nguyên nhân sau: 

• Phình mạch.
• Viêm động mạch.
• Tổn thương mô sau quá trình xạ trị.

Bất cứ ai cũng có thể mắc phải căn bệnh này. Tuy nhiên, những đối tượng thường có nguy cơ cao hơn là người già, người béo phì, người lạm dụng bia rượu, người hút nhiều thuốc lá, người mắc bệnh tiểu đường, người bị tăng huyết áp, tăng mỡ máu, người lười vận động.

3. Chẩn đoán và điều trị 

Để chẩn đoán chính xác tình trạng hẹp động mạch cảnh, bác sĩ không chỉ dựa vào triệu chứng lâm sàng mà còn có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số phương pháp sau: 

• Xét nghiệm máu để xác định chỉ số cholesterol, triglycerides và chỉ số đường huyết khi đói.
• Siêu âm động mạch cảnh để thấy rõ hơn về mức độ hẹp. 
• Chụp động mạch cảnh.

Tùy thuộc vào mức độ hẹp của động mạch cảnh, mức độ triệu chứng bệnh và thể trạng sức khỏe của bệnh nhân, các bác sĩ sẽ đưa ra các phác đồ điều trị bệnh phù hợp. Cụ thể như sau: 

Điều trị nội khoa

Phương pháp này thường được áp dụng trong giai đoạn sớm của bệnh. Người bệnh nên điều chỉnh lối sống khoa học, chẳng hạn như bỏ thói quen hút thuốc lá, kiểm soát mỡ máu và đường huyết hiệu quả...

Ngoài thay đổi lối sống, người bệnh thường được bác sĩ chỉ định thuốc kháng kết tập tiểu cầu, thuốc hạ mỡ máu (nhóm statin) và các thuốc kiểm soát huyết áp, đường huyết phù hợp với từng tình trạng cụ thể.

Bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh dùng loại thuốc phù hợp

Phẫu thuật

- Trong trường hợp mức độ hẹp nghiêm trọng đi kèm với những triệu chứng bệnh rõ ràng, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống của người bệnh và tăng nguy cơ gặp phải những biến chứng nguy hiểm, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh để loại bỏ mảng bám. 

Sau khi gây tê hoặc gây mê cho người bệnh, bác sĩ rạch một đường nhỏ ở vùng cổ và mở lòng động mạch cảnh để lấy bỏ lớp mảng xơ vữa bên trong. Phương pháp này đã được chứng minh có hiệu quả trong việc giảm nguy cơ đột quỵ tái phát ở người bệnh và thường được đánh giá là tương đối an toàn. Tuy nhiên vẫn có nguy cơ biến chứng như đột quỵ hoặc tổn thương dây thần kinh vùng cổ trong quá trình phẫu thuật. 

- Nong động mạch và đặt stent: Đây cũng là một phương pháp ít gây xâm lấn. Bác sĩ sẽ gây tê cho người bệnh, đưa một ống nhỏ vào động mạch đùi rồi luồn lên động mạch cảnh. 

Sau đó, bác sĩ sẽ bơm thuốc cản quang để quan sát rõ vị trí hẹp, tiếp tục đưa bóng nong để ép mảng bám vào thành mạch rồi đặt stent nhằm duy trì lòng mạch mở, giúp máu lưu thông tốt hơn lên não. 

Tuy nhiên, người bệnh áp dụng phương pháp này có thể gặp phải một số biến chứng như phù não, nhồi máu não,... Chính vì thế, bác sĩ sẽ cân nhắc kỹ trước khi lựa chọn những phương pháp điều trị cho người bệnh.

4. Cách phòng bệnh 

Để phòng tránh tình trạng hẹp động mạch cảnh, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau: 

- Từ bỏ thói quen hút thuốc lá, tránh lạm dụng bia rượu.

- Kiểm soát cân nặng. 

- Hạn chế tiêu thụ thực phẩm có chứa nhiều cholesterol và chất béo, không nên ăn thực phẩm đóng hộp và nên ăn ít muối. 

- Bạn nên thường xuyên ăn rau, hoa quả và có thể bổ sung các loại hạt trong chế độ ăn mỗi ngày để tăng cường cung cấp các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. 

- Thường xuyên tập thể dục để tăng cường sức khỏe tim mạch và giúp cơ thể được thư giãn, loại bỏ căng thẳng. 

- Điều trị tích cực các bệnh lý mạn tính. 

- Thường xuyên kiểm tra sức khỏe.

Bạn nên kiểm tra sức khỏe thường xuyên để nhận biết sớm biểu hiện bất thường

Trên đây là những thông tin về bệnh hẹp động mạch cảnh, đặc biệt là về nguyên nhân và phương pháp điều trị cũng như phòng ngừa bệnh. Nếu có nhu cầu đặt lịch khám tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, quý khách có thể gọi đến tổng đài 1900 56 56 56 để được các tổng đài viên tư vấn cụ thể hơn.