1. Tìm hiểu chung về động mạch cảnh

1.1. Động mạch cảnh là gì?

Động mạch cảnh là một mạch máu lớn đi từ động mạch chủ ở ngực, đi dọc lên cổ và chia nhánh để cung cấp dinh dưỡng cho não bộ. Mỗi người sẽ có 2 động mạch cảnh phân bố ở hai bên đối xứng nhau. Khi đi đến cổ động mạch cảnh sẽ bắt đầu phân nhánh tại đây. Trên lâm sàng hoàn toàn có thể sờ được động mạch cảnh và được kiểm tra trong trường hợp không bắt được mạch ngoại biên của người bệnh, hoặc người bệnh đang ở trong trạng thái bị sốc.

Bệnh động mạch cảnh xảy ra khá phổ biến, nhất là ở nhóm người cao tuổi có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này. Bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng từ khi mới khởi phát mà thường tiến triển trong thời gian dài một cách âm thầm.

Mô phỏng động mạch cảnh

1.2. Nguyên nhân gây ra bệnh động mạch cảnh

Động mạch cảnh ở những người khỏe mạnh thường có đặc điểm là bề mặt thành trong trơn láng, tế bào nội mô lót trong được bảo toàn nguyên vẹn và luôn làm tốt vai trò vận chuyển máu nuôi dưỡng não bộ và các thành phần khác trên vùng đầu.

Khi bên trong lòng động mạch có sự tích tụ của các mô xơ, cholesterol, canxi,... tạo thành các mảng xơ vữa sẽ gây nên bệnh động mạch cảnh. Qua thời gian những mảng xơ vữa này lắng đọng ngày càng nhiều, chiếm hết diện tích lòng mạch gây hẹp động mạch cảnh, khả năng tuần hoàn máu qua đây bị giảm sút kéo theo sự suy giảm oxy cũng như các chất dinh dưỡng có trong máu. Vì não bộ nhận dưỡng chất từ động mạch cảnh chuyển lên nên khi động mạch cảnh gặp vấn đề thì cũng là lúc cấu trúc và hoạt động của não bộ cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

2. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch cảnh

Mặc dù không phải là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến bệnh động mạch cảnh nhưng nếu một người sở hữu những yếu tố sau đây cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý này:

• Hút thuốc lá lâu năm: trong thuốc lá chứa một hàm lượng lớn các hóa chất độc hại, trong đó nhiều nhất là nicotine có khả năng làm tổn thương nội mạc động mạch cảnh. Đặc biệt người hút nhiều thuốc lá còn có nguy cơ cao bị mắc các bệnh lý về tim mạch;

• Mắc bệnh cao huyết áp: bệnh làm gia tăng áp lực lớn lên thành động mạch, khi xảy ra trong thời gian dài sẽ khiến thành động mạch cảnh bị tổn thương;

• Mỡ máu tăng: triglycerides và LDL-cholesterol trong máu gia tăng tạo điều kiện để các mảng xơ vữa lắng đọng trong thành động mạch;

• Bị tiểu đường: hệ quả của đái tháo đường là làm giảm sút hoạt động chuyển hóa chất béo trong cơ thể, từ đó chất béo sẽ tích tụ lại thành động mạch gây xơ vữa các mạch máu, bao gồm cả động mạch cảnh;

• Béo phì: thừa cân cũng đồng nghĩa với việc là cơ thể đang dư thừa một lượng lớn chất béo khiến bệnh nhân dễ mắc phải các bệnh lý như tiểu đường, xơ vữa động mạch và huyết áp cao;

• Tuổi tác: tuổi càng cao nguy cơ bị mắc động mạch cảnh sẽ càng lớn;

• Gia đình đã từng có thành viên bị bệnh động mạch cảnh hoặc xơ vữa động mạch;

• Lối sống ít vận động, tập luyện thể dục thể thao;

• Mắc phải chứng ngưng thở khi ngủ.

Hút thuốc lá là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch cảnh

3. Có thể phát hiện bệnh động mạch cảnh qua những triệu chứng nào?

Ở giai đoạn sớm rất khó để nhận ra bản thân đang mắc bệnh động mạch cảnh do triệu chứng của bệnh rất nghèo nàn. Bệnh có xu hướng diễn tiến chậm trong âm thầm cho tới khi não bộ bị thiếu hụt lượng máu cần thiết và gây triệu chứng đột quỵ thoáng qua hoặc có các dấu hiệu như sau:

• Chóng mặt, khó giữ được thăng bằng;

• Đột ngột gặp khó khăn trong vấn đề giao tiếp;

• Đột nhiên bị liệt các cơ vùng mặt, yếu liệt tay chân, thường xảy ra ở một bên cơ thể;

• Đầu đau dữ dội.

Có thể nói đột quỵ chính là biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh động mạch cảnh. Bệnh nhân có thể gặp phải các di chứng về vận động, thần kinh, rối loạn ngôn ngữ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Do đó nếu phát hiện các triệu chứng nghi ngờ bệnh động mạch cảnh nêu trên, người bệnh cần được đưa đi cấp cứu tại các cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời trong giai đoạn vàng.

4. Các phương pháp điều trị và dự phòng bệnh động mạch cảnh

Bệnh động mạch cảnh có thể phòng ngừa được nếu áp dụng những phương pháp sau:

• Duy trì cân nặng ở mức hợp lý: thường xuyên vận động và tập thể dục thể thao, cắt giảm khẩu phần ăn thừa calo và cholesterol sẽ giúp hạn chế được nguy cơ béo phì - một trong những yếu tố có thể gây ra bệnh động mạch cảnh;

• Không hút thuốc lá: việc ngừng hút thuốc lá và tránh xa khói thuốc sẽ giúp bạn hạn chế rủi ro bị đột quỵ;

• Chế độ ăn uống khoa học: ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi có tác dụng cung cấp cho cơ thể bạn một lượng folate, kali, chất chống oxy hóa phòng ngừa các bệnh lý như thiếu máu não và tai biến. Bên cạnh đó bạn nên duy trì thói quen ăn nhạt, ít muối, hạn chế bia rượu;

• Điều trị và quản lý tốt các bệnh mạn tính như huyết áp cao và đái tháo đường.

Các mảng xơ vữa trong lòng mạch là nguyên nhân dẫn đến bệnh động mạch cảnh

Nhìn chung mục tiêu chính trong việc điều trị bệnh động mạch cảnh đó là hạn chế tối đa khả năng gặp phải biến chứng đột quỵ. Tùy theo mức độ hẹp, xơ vữa của động mạch cảnh mà bác sĩ sẽ chỉ định áp dụng phương pháp phù hợp nhất.

Nếu bệnh nhân bị hẹp động mạch cảnh mức độ từ nhẹ đến vừa thì sẽ dùng thuốc hạ huyết áp, điều chỉnh mỡ máu kết hợp với thay đổi lối sống lành mạnh hơn.

Đối với tình trạng hẹp động mạch cảnh mức độ nặng, đồng thời người bệnh đã bắt đầu xuất hiện một số dấu hiệu bệnh trên lâm sàng thì cần phải tiến hành các thủ thuật nong lòng mạch và loại bỏ cục máu đông (nếu có). Các kỹ thuật được áp dụng phổ biến trong trường hợp này thường là nong bằng bóng, đặt stent động mạch cảnh hoặc tiến hành phẫu thuật.

Trên đây là một số thông tin về động mạch cảnh và các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh động mạch cảnh. Nếu quý bạn đọc đang có triệu chứng của căn bệnh này hoặc có nhu cầu được tư vấn chi tiết hơn về các bệnh lý tim mạch hãy đến khám tại Chuyên khoa Tim mạch của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC.

MEDLATEC quy tụ đội ngũ các chuyên gia đầu ngành, đồng thời sở hữu hệ thống máy móc chẩn đoán hình ảnh hiện đại được nhập khẩu trực tiếp từ nước ngoài sẽ giúp tầm soát các bệnh lý tim mạch một cách nhanh chóng và chính xác. Đây cũng là lý do khiến MEDLATEC là một trong những địa chỉ được nhiều khách hàng tin tưởng lựa chọn là nơi thăm khám bệnh.

Để được hỗ trợ chi tiết hơn, quý khách hàng xin vui lòng liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56 của MEDLATEC, tư vấn viên sẽ hỗ trợ bạn đặt lịch khám cùng các chuyên gia khoa Tim mạch ngay hôm nay!