1. Histamine là gì? 

Histamine tồn tại trong các mô của cơ thể. Tuy nhiên, chúng không phân bố đều mà tập trung nhiều trong mô phổi, mô ruột và mô da. Hợp chất này liên quan đến phản ứng dị ứng, phản vệ trong cơ thể. 

Histamine là một chất hóa học tồn tại trong cơ thể, có liên quan đến phản ứng dị ứng

Chất trung gian Histamine có khả năng tác động lên thụ thể của tế bào, ảnh hưởng đến chức năng hệ thống cơ quan và mô. Trong đó, thụ thể Histamine bao gồm 4 nhóm cơ bản (nhóm H1, H2, H3 và H4). Với nhóm H1, chúng hiện diện ở nhiều loại tế bào. Trường hợp cơ thể bị tác nhân gây dị ứng tấn công, Histamine cũng đồng thời được giải phóng, tác động đến thụ thể H1 dẫn đến những triệu chứng dị ứng như ngứa ngáy, phù nề, da nổi phát ban,... 

Trong khi đó, nếu thụ thể H2 bị tác động, axit dịch vị tiết ra lại có xu hướng tăng, làm tăng nguy cơ gây viêm loét dạ dày (thụ thể H2 tập trung nhiều trong các tế bào tại thành dạ dày). 

2. Cơ chế hình thành và hoạt động của Histamine

Cơ chế hình thành và hoạt động của Histamine trong cơ thể cụ thể như sau: 

2.1. Cơ chế hình thành

Histamine hình thành khi Histidin bị khử bởi carboxyl dưới sự hỗ trợ của decarboxylase. Tiếp đó, trước tác động của lực hút tĩnh điện (+), Histamine bắt đầu kết hợp cùng Heparin để tạo thành phức hợp mới. 

Tuy nhiên, phức hợp này không sở hữu hoạt tính sinh học. Phức hợp mới được tạo thành có thể tích tụ trong hạt dưỡng bào, các tế bào tại lớp niêm mạc dạ dày, ruột hoặc tế bào thần kinh. Trường hợp những tác nhân từ bên ngoài như khí lạnh, khói bụi, hóa chất tác động đến cơ thể, Histamine sẽ bắt đầu được giải phóng. Tuy nhiên nếu lượng Histamine bị giải phóng quá mức, chúng có thể gây ra các phản ứng dị ứng.  

2.2. Cơ chế hoạt động

Histamine thường được giải phóng khi cơ thể tiếp xúc với một số tác nhân như hóa chất, bụi bẩn, khói bụi, phân,... Chất trung gian này luôn tồn tại trong cơ thể. 

Khi cơ thể bị tác động bởi yếu tố kích ứng, Histamine sẽ được giải phóng 

Ở trạng thái chưa bị kích thích, tế bào mang Histamine thường không hoạt động mạnh. Mặc dù vậy, trong trường hợp cơ thể bị kích ứng, Histamine dễ bị phóng thích mất kiểm soát dẫn đến phản ứng dị ứng. Nếu phản ứng dị ứng diễn biến nghiêm trọng, bệnh nhân có thể phải dùng thuốc chống dị ứng. 

3. Phản ứng của cơ thể khi Histamine giải phóng quá mức

Khi lượng Histamine trong cơ thể giải phóng quá mức, chúng ta sẽ phải đối mặt với một số phản ứng dị ứng. Chẳng hạn như: 

• Phản ứng tại đường hô hấp: Hắt hơi, chảy nước mũi, khí phế quản co thắt, lên cơn hen. 
• Phản ứng tại đường tiêu hóa: Tăng lượng tiết HCl, Pepsin. Đây là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng tiêu chảy, hệ quả của tình trạng co thắt, tăng bài tiết dịch. 
• Phản ứng tại hệ bài tiết: Chảy nước mắt, nước mũi, tăng lượng nước bọt và dịch tụy bài tiết. 
• Phản ứng trên da: Da nổi mề đay hoặc nổi phát ban, ngứa ngáy khó chịu, sưng phù. 
• Phản ứng tại thần kinh: Histamine có khả năng tác động đến thần kinh ngoại vi. Đây là một trong những nguyên nhân gây ra cảm giác đau và ngứa. Bên cạnh đó, thân nhiệt giảm, mất ngủ, ăn không ngon miệng, tăng khả năng bài tiết ADH cũng là hệ quả của tình trạng giải phóng quá mức Histamine. 
• Phản ứng tại hệ tim mạch: Bao gồm triệu chứng như tụt huyết áp, tim bị co thắt, giãn mạch. Ngoài ra, Histamine cũng gây ảnh hưởng đến khả năng co bóp của tâm thất cũng như tâm nhĩ. 

Khi giải phóng quá nhiều Histamine, cơ thể thường có triệu chứng của tình trạng dị ứng

Histamine giải phóng quá mức còn là nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm sưng kết mạc mắt, kích thích sự co bóp của cơ trơn tử cung.

4. Các loại thuốc kháng Histamine phổ biến 

Thuốc kháng Histamine là những loại thuốc chứa thành phần có khả năng đối kháng với Histamine tại các thụ thể. 

4.1. Thuốc kháng Histamine H1

Tác dụng chính của nhóm thuốc này là hỗ trợ phòng chống dị ứng. Ưu điểm của thuốc kháng thụ thể H1 là tương đối an toàn, phát huy tốt hiệu quả. Sau quá trình nghiên cứu, thuốc kháng Histamine H1 thế hệ thứ nhất và thứ hai đã ra đời. Cụ thể: 

• Thuốc kháng thụ thể H1 thế hệ thứ nhất: Có tác dụng trong ngắn hạn, từ 4 đến 6 tiếng. Chính vì vậy, người bệnh cần dùng thuốc 4 đến 6 lần/ngày nếu muốn duy trì khả năng kháng Histamine. Tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng loại thuốc này là buồn ngủ. 
• Thuốc kháng thụ thể H1 thế hệ thứ hai: Không gây buồn ngủ nhiều như thuốc kháng Histamine thế hệ 1. Ngoài ra, thuốc kháng Histamine thế hệ thứ hai cũng không gây tác dụng phụ khô miệng, táo bón nghiêm trọng như các loại thuốc thế hệ trước. Tác dụng của những loại thuốc này có thể kéo dài từ 12 đến 24 giờ nên người bệnh không phải dùng thuốc nhiều lần trong ngày. 

Thuốc kháng thụ thể H2 thế hệ thứ hai tác dụng kéo dài hơn thế hệ thứ nhất 

4.2. Thuốc kháng Histamine H2

Đây là các loại thuốc giảm tình trạng tiết dịch vị dạ dày quá mức, hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày, viêm loét tá tràng, chứng trào ngược dạ dày thực quản. Nizatidin, Cimetidin, Ranitidin và Famotidin là 4 loại thuốc thuộc nhóm kháng thụ thể H2 được sử dụng rộng rãi. 

Tác dụng phụ có thể xuất hiện khi dùng những loại thuốc này là đau đầu, choáng váng, tiêu chảy. Thế nhưng, so với nhiều loại thuốc khác, tác dụng phụ của khi dùng thuốc kháng thụ thể H2 hiếm khi xuất hiện với tần suất thường xuyên. 

5. Lưu ý khi sử dụng thuốc kháng Histamine

Thuốc kháng Histamine nói chung chỉ hỗ trợ kiểm soát triệu chứng, không thể loại bỏ căn nguyên dẫn đến tình trạng dị ứng. Do vậy, mọi người không nên lạm dụng thuốc trong thời gian dài khi chưa đi thăm khám và tham khảo tư vấn của bác sĩ. Trước khi dùng thuốc, bạn cần lưu ý một vài vấn đề quan trọng như: 

• Không dùng thuốc khi cơ thể không tỉnh táo. 
• Không sử dụng rượu, bia trước khi uống thuốc. 
• Đối với những loại thuốc gây buồn ngủ, bạn không nên tham gia giao thông hay điều khiển máy móc ngay sau khi dùng thuốc. 
• Phụ nữ mang thai cần thận trọng khi sử dụng các loại thuốc chống dị ứng, kháng Histamine. Nếu bắt buộc phải dùng thuốc, chị em cần tham khảo kỹ tư vấn của bác sĩ. 
• Thuốc kháng Histamine nói chung chỉ phù hợp sử dụng trong thời gian ngắn. Nếu dùng trong thời gian dài, cơ thể dễ rơi vào tình trạng lệ thuộc, ảnh hưởng tiêu cực đến các hệ cơ quan khác. 

Mọi người chỉ nên dùng thuốc kháng Histamine trong thời gian ngắn 

Như vậy có thể thấy rằng, Histamine là một hợp chất hóa học luôn tồn tại trong cơ thể, có xu hướng giải phóng mạnh trước sự tác động của một số yếu tố kích thích từ bên ngoài. Thuốc kháng Histamine giúp giảm triệu chứng khó chịu khi cơ thể giải phóng quá mức loại chất hóa học này. Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc chống dị ứng nào, bạn nên kiểm tra sức khỏe kỹ lưỡng, tham khảo tư vấn của bác sĩ chuyên môn. Nếu chưa biết nên chọn địa chỉ y tế nào để thăm khám, Quý khách có thể tham khảo Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám cụ thể, Quý khách vui lòng gọi đến tổng đài tư vấn 1900 56 56 56 của MEDLATEC.