Những thông tin y khoa hữu ích được ThS.BSNT Trần Văn Chiều chia sẻ tại hội thảo trực tuyến số 17 

Việt Nam ghi nhận hơn 6.000 ca mắc mới ung thư tuyến giáp mỗi năm 

Mở đầu hội thảo, ThS.BSNT Trần Văn Chiều đưa ra những số liệu cảnh báo về gánh nặng ung thư tuyến giáp tại Việt Nam. 

Theo thống kê mới nhất từ GLOBOCAN năm 2022, tại Việt Nam, căn bệnh này đứng thứ 6 trong số những loại ung thư phổ biến mắc mới, với hơn 6.000 ca mắc mới và gần 1.000 ca tử vong. Những “con số biết nói” đó cho thấy ung thư tuyến giáp đang ngày càng trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng lưu tâm. 

Tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp ở nữ cao gấp 4 lần nam giới (Thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới năm 2022) 

Bác sĩ cho biết, đến nay, y học vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể gây ung thư tuyến giáp. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra các yếu tố nguy cơ có liên quan như: 

• Tiền sử xạ trị vùng cổ (do điều trị bệnh lý). 

• Tác động từ phơi nhiễm phóng xạ, từng được ghi nhận sau các thảm họa hạt nhân tại Hiroshima và Nagasaki (Nhật Bản), hay nổ nhà máy điện nguyên tử Chernobyl (Nga). 

• Bệnh lý tuyến giáp lành tính có sẵn như u đơn nhân, đa nhân tuyến giáp. 

• Yếu tố di truyền, đặc biệt ở thể tủy tuyến giáp, vốn liên quan đến đột biến gen RET và thường gặp trong hội chứng đa u tuyến nội tiết (MEN2A, MEN2B). Một số đột biến gen khác như BRAF, RAS, RET… cũng được xem là cơ chế phân tử liên quan đến sinh bệnh học của bệnh. 

Mặc dù ung thư tuyến giáp là bệnh lý ác tính, song bác sĩ Chiều nhấn mạnh đây là một trong số ít các bệnh ung thư có tiên lượng tốt, đặc biệt nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phương pháp.  

Với sự tiến bộ của y học hiện đại, đặc biệt là trong lĩnh vực Xét nghiệm và Chẩn đoán hình ảnh, tỷ lệ điều trị thành công ung thư tuyến giáp ngày càng cao, tỷ lệ tử vong thấp hơn đáng kể so với nhiều bệnh ung thư khác. 

Phân loại ung thư tuyến giáp: Hiểu rõ bản chất, lựa chọn đúng chiến lược điều trị 

Theo hệ thống phân loại mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2022, ung thư tuyến giáp được chia thành 4 nhóm chính dựa trên đặc điểm mô học và sinh học phân tử. Cụ thể gồm: 

1. Ung thư biểu mô biệt hóa (DTC) 

Đây là nhóm ung thư tuyến giáp phổ biến nhất, chiếm khoảng 85-90% tổng số ca mắc. Gồm hai thể chính: 

• Ung thư tuyến giáp thể nhú (PTC): Hay gặp nhất, tiên lượng tốt, ít di căn xa. 

• Ung thư tuyến giáp thể nang (FTC): Ít phổ biến hơn nhưng cũng đáp ứng tốt với điều trị. 

• Ung thư tuyến giáp tế bào ái toan (Hurthle Cell Carcinoma): Là thể đặc biệt của ung thư thể nang, gồm các tế bào giàu ty thể, bắt màu eosin mạnh (ái toan). Thể bệnh này ít nhạy với iod phóng xạ và có nguy cơ tái phát cao hơn, do đó cần theo dõi sát sao sau điều trị. 

2. Ung thư kém biệt hóa (PDTC) 

Đây là thể trung gian giữa ung thư biệt hóa và không biệt hóa, PDTC có mức độ ác tính cao hơn DTC, tiến triển nhanh hơn, ít đáp ứng với iod phóng xạ. Tuy nhiên, phát hiện và can thiệp bệnh sớm ở thể này vẫn có thể cải thiện kết quả điều trị.  

3. Ung thư không biệt hóa (ATC) 

ATC là thể hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, tốc độ tiến triển nhanh, khả năng xâm lấn và di căn sớm. Bệnh thường phát hiện muộn, ít đáp ứng điều trị, tỷ lệ tử vong cao. 

4. Ung thư thể tủy tuyến giáp (MTC) 

MTC xuất phát từ tế bào C của tuyến giáp - loại tế bào tiết hormone calcitonin. Điểm đặc biệt là liên quan mật thiết đến đột biến gen RET, có thể xảy ra đơn lẻ, hoặc di truyền theo kiểu gia đình trong hội chứng đa u nội tiết MEN2A, MEN2B. Vì vậy, việc xét nghiệm gen RET và tầm soát người thân trong gia đình có vai trò đặc biệt quan trọng trong quản lý bệnh. 

Hệ thống phân loại này không chỉ có ý nghĩa trong chẩn đoán mà còn là cơ sở quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, dự báo tiên lượng và theo dõi sau điều trị ung thư tuyến giáp. 

Xét nghiệm - Công cụ quan trọng trong tầm soát, theo dõi điều trị ung thư tuyến giáp 

ThS.BSNT Trần Văn Chiều nhấn mạnh, tùy thuộc vào thể bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm phù hợp để hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi điều trị bệnh hiệu quả.  

Dưới đây là một số nhóm xét nghiệm được ứng dụng phổ biến trong quá trình chẩn đoán, điều trị ung thư tuyến giáp.  

1. Xét nghiệm chức năng tuyến giáp (TSH, FT3, FT4, T3, T4)

Đây là nhóm xét nghiệm cơ bản ban đầu nhằm đánh giá chức năng tuyến giáp, gồm: 

• TSH (Thyroid Stimulating Hormone): Đây là hormone kích thích tuyến giáp sản xuất T3 và T4. Nồng độ TSH tăng, hoặc giảm có giá trị dự báo nguy cơ ác tính của các khối u tuyến giáp. Ngoài ra, trong quá trình điều trị, TSH còn là chỉ số giúp đánh giá hiệu quả điều trị iod phóng xạ và theo dõi lâu dài sau mổ. 

Xét nghiệm TSH là một trong những xét nghiệm cơ bản ban đầu nhằm đánh giá chức năng tuyến giáp 

• FT4, FT3: Phản ánh hormone tuyến giáp tự do trong máu, được sử dụng để phân loại cường giáp, suy giáp, hoặc xác định bệnh tuyến giáp đồng diễn. 

2. Xét nghiệm Tg và Anti-Tg - Bộ đôi theo dõi hiệu quả điều trị đắc lực

Thyroglobulin (Tg) là glycoprotein đặc hiệu của tế bào nang tuyến giáp, được xem như “chất chỉ điểm” trong theo dõi ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật, hoặc điều trị iod phóng xạ. Tuy nhiên, nồng độ Tg bị ảnh hưởng bởi kháng thể kháng Tg (Anti-Tg) nên hai xét nghiệm này thường được chỉ định đồng thời để tăng độ chính xác. 

Ngoài ra, xu hướng thay đổi của Anti-Tg (trend Anti-Tg) còn được sử dụng như dấu ấn gián tiếp trong dự đoán tái phát, hoặc di căn. 

3. Xét nghiệm Calcitonin - “Chìa khóa vàng” trong chẩn đoán, điều trị ung thư tuyến giáp thể tủy

Calcitonin là hormone do tế bào C tuyến giáp tiết ra, có giá trị cao trong chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến giáp thể tủy - một thể bệnh hiếm gặp nhưng tiến triển nhanh và tiên lượng xấu. Xét nghiệm Calcitonin nên được thực hiện với các trường hợp có tiền sử gia đình, nghi ngờ đa u tuyến nội tiết. 

Mức độ tăng cao của Calcitonin giúp: 

• Chẩn đoán sớm MTC, đặc biệt ở người có tiền sử gia đình mắc bệnh, hoặc hội chứng MEN2A, MEN2B. 

• Theo dõi điều trị và đánh giá còn sót u sau mổ. 

• Phát hiện di căn nếu mức CT tăng dai dẳng sau phẫu thuật loại bỏ tuyến giáp. 

Do đó, xét nghiệm Calcitonin cần được chỉ định cho các đối tượng nguy cơ, hoặc nhân tuyến giáp nghi ngờ thể tủy trên siêu âm.  

Một số lưu ý khi thực hiện và đánh giá kết quả xét nghiệm 

Việc định lượng chính xác các chỉ số xét nghiệm đòi hỏi Phòng Xét nghiệm cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kiểm soát chất lượng chặt chẽ. Một số yếu tố có thể gây sai lệch kết quả như:  

• Macro-TSH, Biotin, tự kháng thể tuyến giáp, kháng thể dị hợp, ảnh hưởng đến độ tin cậy kết quả TSH.  

• Anti-Tg ảnh hưởng đến kết quả Tg.  

• Mỗi thời điểm định lượng Tg khác nhau có thể cho giá trị khác nhau, phụ thuộc vào việc bệnh nhân có đang dùng Levothyroxin hay không.  

Vì vậy, chuyên gia khuyến cáo người bệnh nên thực hiện xét nghiệm cùng thời điểm, tại cùng một Phòng Xét nghiệm, bằng cùng một phương pháp để đảm bảo theo dõi diễn biến bệnh chính xác nhất.  

Hiện nay, MEDLATEC tự hào quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, giàu kinh nghiệm chuyên môn và tận tâm với người bệnh. Đồng thời, MEDLATEC là đơn vị y tế đầu tiên tại Việt Nam vinh dự đạt đồng thời hai tiêu chuẩn quản lý chất lượng xét nghiệm hàng đầu - CAP (Hoa Kỳ) và ISO 15189:2022. Đây là minh chứng cho năng lực chuyên môn vượt trội và hệ thống kiểm soát chất lượng chặt chẽ, giúp bảo đảm kết quả xét nghiệm sàng lọc, chẩn đoán ung thư tuyến giáp cũng như nhiều bệnh lý ung thư khác đạt độ chính xác cao, từ đó hỗ trợ phát hiện sớm và điều trị kịp thời, hiệu quả bệnh. 

Trung tâm Xét nghiệm MEDLATEC hiện đại, công nghệ cao 

Tại MEDLATEC, khách hàng được tiếp cận các xét nghiệm chuyên sâu như TSH, FT4, Tg, Anti-Tg, Calcitonin… với công nghệ tự động hóa tiên tiến đến từ các hãng Roche (Đức), Siemens (Mỹ), Abbott (Mỹ)… Đặc biệt, dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi cam kết kết quả chính xác - nhanh chóng - bảo mật, giúp khách hàng chủ động theo dõi sức khỏe mà không mất thời gian chờ đợi.