1. Suy dinh dưỡng là gì?

Trẻ em được xác định bị suy dinh dưỡng khi cơ thể của các con bị thiếu hụt năng lượng, thiếu những dưỡng chất quan trọng gây ảnh hưởng đến tăng trưởng và các hoạt động sống hàng ngày. 

Trẻ bị suy dinh dưỡng thường thấp còi hơn những trẻ cùng lứa tuổi

Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ có thể được phân loại như sau: 

- Thể nhẹ cân: Là những trường hợp trẻ bị suy dinh dưỡng khiến cân nặng dưới mức tiêu chuẩn so với những trẻ khác ở cùng độ tuổi và cùng giới tính (theo biểu đồ tăng trưởng chuẩn về cân nặng và chiều cao)

- Thể thấp còi: Là những trẻ bị tăng trưởng chậm trong suốt một thời gian dài, thậm chí có thể bắt đầu từ giai đoạn bào thai (do mẹ bầu không ăn đủ chất). Trẻ không đạt chiều cao tiêu chuẩn như bạn bè cùng lứa và cùng giới (theo biểu đồ tăng trưởng chuẩn về cân nặng và chiều cao).

- Thể gầy còm: là những trẻ bị suy dinh dưỡng mà cân nặng theo chiều cao thấp. 

2. Suy dinh dưỡng ở trẻ là vì đâu?

Trẻ nhỏ bị suy dinh dưỡng do nhiều nguyên nhân khác nhau và dưới đây là những nguyên nhân phổ biến: 

- Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột: Thông thường, hệ vi sinh đường ruột sẽ gồm có 85% vi khuẩn có lợi và 15% vi khuẩn có hại, giúp cơ thể trẻ đảm bảo miễn dịch và có hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu hệ vi sinh này bị mất cân bằng, trẻ sẽ có nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng. 

- Thiếu enzym tiêu hóa: Tác dụng quan trọng của enzym tiêu hóa là chuyển hóa những loại thức ăn mà trẻ đưa vào cơ thể thành những chất dinh dưỡng, để giúp trẻ phát triển khỏe mạnh. Nếu chế độ ăn của trẻ vẫn đảm bảo mà trẻ không tăng cân và bị thiếu dưỡng chất thì rất có thể là do các con bị thiếu enzyme tiêu hóa.

- Vấn đề về ống tiêu hóa chẳng hạn như bệnh viêm ruột, viêm loét dạ dày hay hội chứng kích thích ruột,... có thể khiến trẻ bị suy giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất và khiến trẻ chán ăn, do đó cơ thể dễ bị suy dinh dưỡng. 

- Dùng thuốc không đúng cách, đặc biệt là thuốc kháng sinh có thể khiến cho vi khuẩn có lợi trong cơ thể trẻ bị tiêu diệt và gây mất cân bằng hệ vi sinh. Do đó, cha mẹ chỉ nên cho con dùng thuốc khi có hướng dẫn của bác sĩ. 

Trẻ bị thiếu chất cũng dễ dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng

- Bị thiếu chất trong các giai đoạn phát triển

+ Giai đoạn bào thai: Mẹ bầu không dung nạp đủ dưỡng chất khi mang thai thì có thể dẫn đến việc con bị suy dinh dưỡng sớm, ngay từ giai đoạn bào thai. Tình trạng này có thể gây sinh non và ảnh hưởng đến sự phát triển của thai. 

+ Giai đoạn cho con bú: Nếu trẻ không được bú sữa mẹ mà phải ăn sữa công thức thì việc cho trẻ ăn không đúng cách, không đúng liều lượng có thể làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng ở trẻ. 

+ Giai đoạn ăn dặm: Việc cho trẻ ăn quá sớm hay quá muộn đều ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của trẻ.

+ Khi trẻ lớn: Việc chỉ cho con ăn những món ăn mà trẻ yêu thích mà không cho con ăn đa dạng thực phẩm cũng chính là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị suy dinh dưỡng. 

3. Suy dinh dưỡng ở trẻ gây ra hậu quả gì?

Nếu không được khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ kịp thời, các con có thể gặp phải những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe như sau: 

- Hệ miễn dịch bị suy yếu, tăng nguy cơ nhiễm trùng: Khi trẻ bị suy dinh dưỡng, hệ miễn dịch yếu đi và các con dễ mắc các bệnh về nhiễm trùng và có thể cần dùng thuốc kháng sinh. Khi dùng loại thuốc này, trẻ dễ bị biếng ăn, tiêu hóa kém, và không hấp thụ được dưỡng chất, từ đó khiến cho tình trạng suy dinh dưỡng càng nghiêm trọng hơn. 

- Rối loạn các chức năng cơ thể chẳng hạn như suy tim, suy thận,...

- Tình trạng thiếu vi chất cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, chẳng hạn thiếu vitamin A gây khô mắt, thiếu sắt và vitamin B gây thiếu máu, thiếu canxi gây ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ thống xương khớp,...

Trẻ kém tập trung, chậm tiếp thu do suy dinh dưỡng

- Trẻ bị chậm phát triển về thể chất, trẻ bị còi cọc.

- Chậm phát triển tâm thần: Khi không được cung cấp các chất cần thiết cho cơ thể, trẻ sẽ không thể phát triển tốt về trí não. Trẻ bị suy dinh dưỡng thường chậm chạp hơn, khả năng ngôn ngữ kém, trí nhớ kém, giảm khả năng tập trung, học tập và tiếp thu kiến thức, giao tiếp xã hội kém.

4. Khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ

Cha mẹ cần lưu ý một số vấn đề sau để có thể khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ một cách tốt nhất: 

- Điều trị các tình trạng cấp: Nếu tình trạng dinh dưỡng của trẻ do các vấn đề mất nước, rối loạn điện giải, suy tim cấp,....

- Bổ sung cho trẻ những dưỡng chất mà trẻ đang bị thiếu hụt, chẳng hạn như vitamin A, vitamin D, canxi, sắt, axit folic,... Cha mẹ cũng nên thay đổi khẩu phần dưỡng chất mỗi ngày của trẻ sao cho phù hợp với khả năng tiêu hóa của trẻ. 

- Phục hồi suy dinh dưỡng tại nhà cho trẻ bằng những cách như sau: 

+ Cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho trẻ, đáp ứng nhu cầu phục hồi dinh dưỡng cũng như phát triển của trẻ. 

+ Tăng năng lượng khẩu phần cho trẻ bằng cách cho con ăn nhiều món ăn, tăng số bữa ăn trong ngày, cho con ăn đặc hơn để đảm bảo dinh dưỡng, ưu tiên những loại thức ăn giàu năng lượng cho con, cho con ăn tăng cường sau khi trẻ bị bệnh,...

Mẹ nên đưa trẻ đi khám định kỳ

- Cha mẹ cũng nên theo dõi định kỳ tình trạng dinh dưỡng của trẻ. 

- Để phòng tránh tình trạng suy dinh dưỡng cho trẻ, cha mẹ nên: 

+ Cho trẻ bú mẹ ít nhất trong vòng 6 tháng đầu tiên. 

+ Cho trẻ ăn bữa ăn hợp lý để đảm bảo dinh dưỡng.

+ Chú ý đến việc giữ gìn vệ sinh an toàn thực phẩm, cần nấu thức ăn chín kỹ và hạn chế cho con ăn những thực phẩm đóng hộp.

+ Theo dõi biểu đồ tăng trưởng cho trẻ mỗi tháng để phát hiện sớm bất thường và can thiệp kịp thời. 

+ Điều trị kịp thời nếu trẻ có vấn đề về sức khỏe. 

+ Với trẻ từ 2 tuổi, mẹ nên tẩy giun định kỳ mỗi 6 tháng cho con.

+ Khuyến khích bé tập thể dục. 

Trên đây là một số thông tin giúp các bậc phụ huynh biết cách khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ. Nếu cần tìm hiểu thêm thông tin hoặc có nhu cầu đưa trẻ đi khám, mời quý khách hàng liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC.