Tự làm bác sĩ - Con đường dẫn vào “cửa bệnh” 

Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Gò Vấp tiếp nhận bệnh nhân N. T. C (53 tuổi, Tây Ninh) đến khám với lý do mặt tròn và tăng cân. 

Cô C., cho biết bệnh sử: cách đây 3 tháng trước đi khám, bản thân bị tai nạn giao thông, có vết thương ngoài da nên uống 1 đợt thuốc 2 tuần không rõ loại. Thỉnh thoảng có đau nhức xương khớp cũng tự mua thuốc uống mà không đi khám. Đặc biệt, trong 2 tháng trở lại đây có thấy mặt tròn, tăng cân bất thường (tăng 3kg trong vòng 2 tháng), mỡ tập trung (tại bụng, vai, lưng), da mỏng. Đã đi khám nhiều nơi đều được chẩn đoán suy thượng thận do thuốc và đang dùng Prednison 5mg. 

Tự ý dùng thuốc uống, thuốc bôi, cảnh giác lãnh hậu quả khôn lường

Trong thời gian phát hiện bất thường này, bệnh nhân không mất ngủ, không mệt mỏi, không chóng mặt, không buồn nôn, không nôn. 

Bản thân lo lắng về tình trạng mặt tròn, cân nặng không cải thiện, cô C., đã được người quen giới thiệu và quyết định đến Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Gò Vấp thăm khám.  

Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Gò Vấp thăm khám tiếp nhận cô C., đến khám trong tình trạng mặt tròn, tăng cân bất thường

Khám toàn thân, đáng lưu ý chỉ số BMI= 23.55, tức thừa cân (BMI = 23-24.9, dựa theo phân loại của IDI và WPRO dành cho người Châu Á), kiểu hình Cushing (mặt tròn, mỡ tập trung vùng bụng, vai, lưng), huyết áp 130/80mmHg. Khám da mỏng, ngoài ra các chỉ số sinh tồn và cơ quan không phát hiện bất thường. 

Với chẩn đoán sơ bộ: Hội chứng Cushing - Suy thượng thận nghĩ do thuốc, vì vậy, BSCKI. Phạm Đặng Hoài Nam - Chuyên ngành Y học gia đình, Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Gò Vấp đã tư vấn và chỉ định bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm máu để chẩn đoán chuyên sâu.  

Kết quả có hai chỉ số xét nghiệm bất thường, gồm định lượng Cortisol máu đánh giá sự cân bằng của tuyến thượng thận và hỗ trợ chẩn đoán các bệnh liên quan đến hormone cho kết quả giảm còn 16.78 nmol/L so với giá trị bình thường (133.00 - 537.00); Xét nghiệm hormone kích thích vỏ thượng thận (ACTH) giảm <1.50 pg/mL so với giá trị bình thường (7.2 - 63.3). 

Trước kết quả thăm khám, bác sĩ chẩn đoán xác định bệnh nhân mắc hội chứng Cushing/ Suy thượng thận do thuốc. 

Đến tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ, hiện các chỉ số xét nghiệm của cô C., trở về bình thường trên lâm sàng, gồm: định lượng Cortisol máu: 140.3 nmol/L (bình thường 133.00 - 537.00) và ACTH: 7.79 pg/mL (bình thường 7.2 - 63.3) kèm theo các biểu hiện trên lâm sàng cũng mất đi. 

Hội chứng Cushing do những nguyên nhân nào gây nên? 

Bác sĩ Nam cho biết, hội chứng Cushing là tình trạng tăng mạn tính hormone cortisol trong cơ thể (còn gọi là tăng cortisol máu). Cortisol là một hormone do tuyến thượng thận sản xuất, giúp điều hòa chuyển hóa, huyết áp, miễn dịch... 

Có nhiều nguyên nhân gây hội chứng Cushing, gồm: 

• Ngoại sinh (Hội chứng Cushing do thuốc):  
• Sử dụng các thuốc glucocorticoid kéo dài, dùng trong điều trị các bệnh tự miễn, viêm khớp dạng thấp, lupus, hen suyễn, COPD... 
• Sử dụng các thuốc gia truyền không rõ nguồn gốc có chứa corticoid… 
• Nội sinh (do cơ thể tự sản xuất quá nhiều cortisol): 

+ Phụ thuộc ACTH (chiếm 70-80%):  

• U tuyến yên tiết ACTH (còn gọi là bệnh Cushing) (chiếm 60-70%): nữ mắc nhiều hơn nam, độ tuổi từ 20-40 tuổi. Đa số là u nhỏ tuyến yên với kích thước <1cm. 
• U tiết ACTH lạc chỗ (chiếm 5-10%): xuất phát từ các u có nguồn gốc từ lồng ngực như ung thư biểu mô phổi tế bào nhỏ và carcinoid phế quản, nam nhiều hơn nữ, trong độ tuổi từ 40-60. 

+ Không phụ thuộc ACTH (chiếm 20-30%): 

• U lành vỏ thượng thận: điển hình, u thường một bên và diễn tiến chậm. 
• U ác vỏ thượng thận: tiến triển nhanh, có thể di căn gan, thận… kích thước u thường lớn. 

Triệu chứng nhận biết hội chứng Cushing 

Hội chứng Cushing thường diễn biến âm thầm, nhưng trong một số trường hợp người bệnh cần cảnh giác với các dấu hiệu diễn biến thầm lặng sau: 

Người mắc hội chứng Cushing thường có dấu hiệu mặt tròn như mặt trăng, rạn da màu tím ở bụng, đùi. Ảnh: Nguồn Internet

- Triệu chứng đặc hiệu:  

• Mặt tròn như mặt trăng; 
• Bướu mỡ vùng gáy (gù trâu); 
• Rạn da màu tím ở bụng, đùi; 
• Rậm lông, mụn trứng cá (nữ); 
• Rối loạn kinh nguyệt; 
• Loãng xương, đau cột sống. 

- Triệu chứng toàn thân: 

• Tăng cân bất thường (bụng, mặt, cổ); 
• Yếu cơ, mệt mỏi; 
• Tăng huyết áp; 
• Tăng đường huyết (tiền ĐTĐ); 
• Dễ bầm tím, chậm lành vết thương; 
• Rối loạn tâm thần (lo âu, trầm cảm). 

Khi mắc hội chứng Cushing, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng toàn diện đến sức khỏe thể chất, tâm thần và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Trong đó, nghiêm trọng như rối loạn chuyển hóa (tăng huyết áp mạn tính, tăng đường huyết, rối loạn lipid máu), tổn thương cơ - xương (loãng xương nặng, yếu cơ tứ chi, thoát vị đĩa đệm, đau lưng, giảm chiều cao), suy giảm miễn dịch (dễ nhiễm trùng da, phổi, tiết niệu, răng miệng, vết thương lâu lành, dễ hoại tử hoặc nhiễm nấm)... 

Chẩn đoán hội chứng Cushing được thực hiện thế nào? 

Xét nghiệm máu là một trong những tiêu chí quan trọng xác định người bệnh có mắc hội chứng Cushing hay không

Theo bác sĩ Nam dựa vào nhóm nguyên nhân trên thông tin khai thác từ bệnh nhân, bác sĩ có chỉ định phù hợp cho người bệnh, gồm:  

• Tìm bằng chứng xác định có tình trạng tăng cortisol máu (bệnh nhân có hội chứng Cushing hay không).  
• Xác định xem tình trạng dư thừa cortisol phụ thuộc hay không phụ thuộc ACTH (bệnh nhân có bệnh lý tuyến thượng thận nguyên phát hay có khối u chế tiết ACTH).  
• Xác định nguồn gốc của ACTH đối với thể phụ thuộc ACTH (bệnh nhân có bệnh Cushing hay hội chứng tiết ACTH lạc chỗ).  

Suy thượng thận do nhiều nguyên nhân gây nên như bệnh tự miễn, tổn thương tuyến thượng thận tự ý dùng thuốc, đặc biệt là corticoid là tình trạng khá phổ biến tại Việt Nam. 

“Tại Hệ thống Y tế MEDLATEC đã gặp những trường hợp mắc bị hội chứng Cushing đến từ sự chủ quan như dùng thuốc corticoid kéo dài (tự mua hoặc theo đơn cũ, không tái khám), ngừng thuốc corticoid đột ngột sau nhiều tuần/ tháng điều trị, sử dụng các loại "thuốc gia truyền", thuốc nam, thuốc bắc không rõ nguồn gốc - bị trộn corticoid mà người dùng không hề hay biết”, bác sĩ Nam chia sẻ.  

Bác sĩ Nam khuyến cáo: Nếu người dân xuất hiện dấu hiệu nghi ngờ Cushing, hãy đến cơ sở y tế uy tín để kiểm tra và điều trị kịp thời. Tuyệt đối không tự mua thuốc, bởi đôi khi vô tình mua và uống thuốc chứa corticoid kéo dài sẽ gây lợi bất cập hại tới sức khỏe, thậm chí cả tính mạng người bệnh. Tuân thủ uống thuốc theo đơn và tái khám định kỳ khi phải điều trị corticoid kéo dài. 

Trực thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC, Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Gò Vấp đã kế thừa toàn bộ những tinh hoa của đơn vị y tế có gần 3 thập kỷ kinh nghiệm để vận hành và nâng cao chất lượng chuyên môn phòng khám. 

Theo đó, song hành cùng sự hỗ trợ, đồng hành của hệ thống, ngay từ ngày đầu đi vào hoạt động Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Gò Vấp đặc biệt chú trọng quy đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành, giàu kinh nghiệm trực tiếp thăm khám, tư vấn và chữa trị cho người bệnh.  

Để phục vụ tốt nhất nhu cầu của người dân về khám chữa bệnh toàn diện, chuyên sâu, Phòng khám trang bị đồng bộ hệ thống máy xét nghiệm hiện đại đạt chuẩn ISO 15189:2022 và CAP (Mỹ), máy siêu âm, X-quang, CT, cùng máy móc chuyên khoa chuyên dụng... Ngoài ra, đơn vị cũng tiên phong ứng dụng công nghệ 4.0 để mang đến quy trình khám chữa bệnh an toàn, nhanh chóng, khép kín. 

Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Gò Vấp - Địa chỉ khám chữa bệnh tin cậy, chất lượng của người dân khu vực phía Nam

Với những năng lực vượt trội về đội ngũ y bác sĩ, cùng hệ thống máy móc trang thiết bị hiện đại, MEDLATEC là địa chỉ uy tín cung cấp dịch vụ thăm khám, xét nghiệm và điều trị bệnh lý đa chuyên khoa tin cậy ở khu vực phía Nam. Riêng về bệnh bệnh lý hormone và chuyển hóa, Phòng khám phục vụ và điều trị đa dạng các bệnh lý như: Hội chứng Cushing, suy tuyến thượng thận do thuốc (Corticoid), rối loạn chuyển hóa lipid - tăng cân bất thường, béo phì, đái tháo đường - tiền đái tháo đường, tuyến giáp, tuyến yên... 

Bên cạnh đến trực tiếp tại Phòng khám, để chủ động và tiết kiệm thời gian, công sức, người dân có thể lựa chọn dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi, nhanh chóng và tiện ích. Để đặt lịch xét nghiệm theo yêu cầu, người dân chỉ cần đăng ký qua tổng đài 1900 56 56 56 hoặc qua app MEDLATEC. 

Mọi thông tin tư vấn chi tiết hoặc đặt lịch khám, xét nghiệm theo yêu cầu, người dân vui lòng liên hệ tổng đài toàn quốc 1900 56 56 56.