1. Tìm hiểu chung về thuốc Methylphenidate

Thuốc Methylphenidate chứa thành phần chính là hoạt chất Methylphenidate có khả năng tác động lên hệ thần kinh trung ương. Các dạng bào chế chủ yếu của loại thuốc này là:

• Dạng viên nén giải phóng kéo dài: Với hàm lượng từ 18mg đến 54mg. 
• Dạng viên nén: Với hàm lượng từ 5mg đến 20mg. 
• Dạng viên nang tác dụng kéo dài: Với hàm lượng từ 5mg đến 60mg. 

Methylphenidate được điều chế theo dạng viên nén 

2. Công dụng chính của Methylphenidate

Bởi tổng hợp từ Methylphenidate nên thuốc có thể gây kích thích hệ thần kinh trung ương. Theo đó, hoạt chất này sẽ làm tăng nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh Dopamine, Norepinephrine tại khe synap, góp phần kiểm soát sự hiếu động thái quá và giúp kiểm soát xung lực. 

3. Chỉ định và chống chỉ định 

Trước khi dùng những loại thuốc tác động đến hệ thần kinh như Methylphenidate, bạn cần nắm rõ thông tin về chỉ định và chống chỉ định. Cụ thể:

3.1. Chỉ định 

Methylphenidate thuộc nhóm dược phẩm kê đơn. Loại thuốc này chỉ được sử dụng trong một số trường hợp cụ thể, theo chỉ định của bác sĩ. Chẳng hạn như: 

• Dùng trong điều trị chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) cho đối tượng từ 6 tuổi trở lên, đã từng áp dụng những phương pháp điều trị khác nhưng không mang lại hiệu quả. 
• Dùng cho người bị chứng rối loạn mất tập trung (ADD). 
• Dùng cho người mắc chứng ngủ rũ. 

Người mắc chứng ngủ rũ có thể được chỉ định dùng Methylphenidate 

3.2. Chống chỉ định 

Việc sử dụng Methylphenidate trong điều trị một số bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh cần thực hiện một cách thận trọng. Loại thuốc này không được chỉ định cho những đối tượng sau: 

• Người mẫn cảm với Methylphenidate hay bất kỳ hoạt chất nào khác trong thuốc. 
• Người mắc bệnh tăng nhãn áp. 
• Người bị u tủy thượng thận. 
• Người đang điều trị bằng thuốc ức chế MAO. 
• Người bị cường giáp hoặc nhiễm độc giáp. 
• Người bị trầm cảm, bất ổn về mặt tâm lý, có xu hướng tự làm hại bản thân. 
• Người gặp vấn đề hệ thần kinh như rối loạn tâm thần, rối loạn nhân cách. 
• Người bị tâm thần phân liệt hoặc hưng cảm. 
• Người gặp vấn đề về tim mạch như suy tim, tăng huyết áp, bị dị tật tim bẩm sinh, có tiền sử rối loạn nhịp tim,... 
• Người bị rối loạn mạch máu não, mạch não bị phình, dễ bị đột quỵ. 
• Người bị rối loạn chức năng vận động hoặc sinh ra trong gia đình có người mắc hội chứng Tourette. 

Methylphenidate được không kết hợp đồng thời với thuốc ức chế MAO

4. Cách dùng và liều dùng 

Cách sử dụng Methylphenidate tương đối đơn giản. Tuy nhiên, trước khi dùng thuốc, bạn phải tham khảo kỹ ý kiến bác sĩ về liều lượng dùng hàng ngày. 

4.1. Cách dùng 

Trong quá trình dùng Methylphenidate, bạn có thể uống thuốc trong khi ăn hoặc sau khi ăn đều được. Nếu dùng viên giải phóng kéo dài, bạn không nên nhai hay nghiền nát.

4.2. Liều dùng 

Để thuốc phát huy tốt nhất hiệu quả, người bệnh cần dùng thuốc theo đúng chỉ dẫn về liều lượng, áp dụng theo từng dạng điều chế. 

4.2.1. Liều dùng cho người trưởng thành 

Thanh thiếu niên có thể dùng thuốc Methylphenidate đến tuổi trưởng thành theo chỉ định. Liều lượng sử dụng thường được bác sĩ cân nhắc điều chỉnh theo từng dạng bào chế, bệnh lý cần điều trị. Cụ thể như: 

• Với dạng viên nén giải phóng tức thì: Mỗi ngày, uống 2 đến 3 lần, liều dùng mỗi lần là từ 20 đến 30mg. Trường hợp cần tăng liều, liều lượng sử dụng không quá 60mg/ngày. 
• Với dạng viên nén giải phóng kéo dài trong 8 giờ: Trong phần lớn trường hợp, liều dùng vào khoảng 20mg/ngày, tối đa không quá 60mg/ngày. 

4.2.2. Liều dùng cho trẻ nhỏ từ 6 tuổi trở lên 

Đối với trẻ từ 6 tuổi trở lên, liều dùng Methylphenidate áp dụng thấp hơn so với người trưởng thành. Liều lượng sử dụng cũng được điều chỉnh theo từng dạng bào chế. Trong đó: 

• Với dạng viên nén giải phóng tức thì: Liều dùng vào khoảng 18mg/ngày, áp dụng cho người lần đầu dùng thuốc hoặc đang dùng cùng với các chất kích thích khác. 
• Với dạng viên nén giải phóng kéo dài trong 8 giờ: Liều dùng vào khoảng 5mg/lần, mỗi ngày uống 1 đến 2 lần. Trường hợp cần thiết, liều lượng sử dụng có thể điều chỉnh tăng từ 5 đến 10 mg/ngày.

Đối với người đang sử dụng Methylphenidate, liều lượng áp dụng thường quy định như sau: 

• Dạng viên giải phóng kéo dài: Liều dùng trung bình là từ 15 đến 45mg/ngày (tối đa không quá 54mg), chia thành 3 lần dùng/ngày. 
• Dạng viên giải phóng tức thì: Liều dùng áp dụng vào khoảng 60mg/ngày. 

Khi đến tuổi trưởng thành, người bệnh nên ngừng sử dụng thuốc Methylphenidate.

5. Tác dụng phụ không mong muốn khi dùng thuốc 

Sau đây là bảng tổng kết những tác dụng phụ không mong muốn có thể xuất hiện trong thời gian điều trị bằng thuốc Methylphenidate. 

Bảng tổng hợp tác dụng phụ khi dùng thuốc 

Nếu nhận thấy cơ thể biểu hiện tác dụng phụ nghiêm trọng, bạn cần trao đổi với bác sĩ, kể chi tiết triệu chứng để được hướng dẫn xử lý. 

Methylphenidate có thể gây tình trạng chậm lớn ở trẻ

6. Lưu ý chung khi dùng thuốc 

Thuốc Methylphenidate chỉ phát huy tối ưu hiệu quả nếu người bệnh tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ. Trước khi dùng thuốc, bạn hãy lưu ý những vấn đề quan trọng dưới đây: 

• Bệnh nhân cần được đánh giá tình trạng sức khỏe tim mạch, thần kinh trước khi dùng thuốc. 
• Nếu dùng thuốc trong thời gian dài, người bệnh nên kiểm tra sức khỏe định kỳ sau 6 tháng. 
• Ngừng dùng thuốc nếu cơ thể xuất hiện triệu chứng bất thường mặc dù đã điều chỉnh lượng dùng thuốc theo hướng dẫn. 
• Không tùy ý tăng liều Methylphenidate, bởi loại thuốc này có thể gây rối loạn tâm thần dẫn đến hành vi tự tử hoặc đột tử. 
• Bệnh nhân gặp vấn đề về rối loạn tâm thần, hưng cảm cần được theo dõi chặt chẽ trong thời gian điều trị bằng Methylphenidate. Trường hợp biểu hiện triệu chứng nghiêm trọng, bệnh nhân cần tạm ngừng dùng thuốc. 
• Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú không nên dùng Methylphenidate, vì loại thuốc này có khả năng bài tiết qua sữa làm ảnh hưởng đến em bé. 
• Thuốc Methylphenidate có thể gây tác dụng phụ như buồn ngủ, choáng váng, mắt nhìn mờ. Do đó, bạn không nên điều khiển máy móc hoặc phương tiện giao thông nếu vừa dùng thuốc.
• Nên uống thuốc vào buổi sáng hoặc buổi trưa. 

Nếu dùng Methylphenidate trong thời gian dài, bệnh nhân nên khám sức khỏe sau 6 tháng

Lưu ý, hướng dẫn về liều lượng dùng thuốc đề cập trong bài viết này không có giá trị thay thế cho tư vấn của bác sĩ, chuyên gia y tế. Do vậy, bạn tuyệt đối không tự ý mua Methylphenidate về sử dụng tại nhà nếu chưa được kê đơn cụ thể. 

Trên đây là các thông tin cơ bản về thuốc Methylphenidate, một loại thuốc có thể hỗ trợ điều trị chứng tăng động giảm chú ý và chứng ngủ rũ. Bên cạnh hiệu quả điều trị, thuốc đôi khi vẫn khiến người bệnh gặp phải tác dụng phụ không mong muốn. Để hạn chế rủi ro, bạn nên tìm đến cơ sở y tế uy tín như chuyên khoa Thần kinh thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC để được bác sĩ kiểm tra cụ thể hơn. Để chủ động đặt lịch khám, Quý khách vui lòng liên hệ theo số tổng đài tư vấn 1900 56 56 56 của MEDLATEC để được hỗ trợ.