1. Tìm hiểu nguyên nhân gây chảy máu cam ở trẻ

Biết được chảy máu cam là gì, nguyên nhân nào gây chảy máu cam ở trẻ sẽ giúp ba mẹ bình tĩnh và chủ động hơn trong việc xử lý và can thiệp tình huống.

Chảy máu cam là gì?

Chảy máu cam (hay còn gọi là chảy máu mũi) là hiện tượng các mạch máu nhỏ ở mũi bị vỡ, gây chảy máu. Máu cam chỉ chảy trong một khoảng thời gian ngắn, sau đó tự động ngưng chảy. Có những bé có thể bị chảy máu cam nhiều lần trong tuần, khiến bố mẹ lo lắng, thậm chí là hoảng sợ. Tuy nhiên, đây là tình trạng thường gặp ở các bé trong độ tuổi từ 3 đến 10, đặc biệt là các bé 2 - 3 tuổi.

Chảy máu cam thường xảy ra ở các bé trong độ tuổi từ 3 đến 10 và thường là lành tính, ít nguy hiểm

Nguyên nhân khiến trẻ bị chảy máu cam

Chảy máu cam có thể do nguyên nhân vật lý (nguyên nhân tại chỗ) hoặc nguyên nhân bệnh lý (liên quan đến vùng tai mũi họng). Bố mẹ cần biết chính xác nguyên nhân để có cách xử trí khi trẻ bị chảy máu cam phù hợp, an toàn. 

• Thời tiết hanh khô, sử dụng điều hòa, máy lạnh, máy sưởi trong thời gian dài khiến mạch máu trong mũi bị vỡ, gây chảy máu.

• Trẻ ngoáy mũi quá sâu và mạnh, làm tổn thương các mạch máu trong mũi.

• Trẻ gãi, cào hoặc vô tình đưa (nhét) dị vật vào sâu trong mũi.

• Trẻ bị va chạm mạnh vào mũi trong quá trình vui chơi, chạy nhảy,… 

• Trẻ hắt hơi và xì mũi quá mạnh.

• Vách ngăn mũi bị vẹo.

• Hiện tượng dị ứng, nhiễm trùng ở mũi, họng và xoang.

• Tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc chống viêm, thuốc xịt mũi.

• Các khối u (cả lành tính và ác tính) ở vùng tai mũi họng. Tuy nhiên, nguyên nhân này rất hiếm gặp. 

• Gãy xương mũi, vỡ nền sọ do chấn thương cũng có thể gây chảy máu mũi. Tuyệt đối không chủ quan trong những trường hợp này. 

• Trẻ mắc một số bệnh liên quan đến huyết học như xuất huyết giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu, các bệnh về máu gây giảm tiểu cầu (suy tuỷ xương, lơ xê mi cấp,…).

Nguyên nhân khiến trẻ bị chảy máu cam có thể là do bé gãi, cào hoặc tác động quá mạnh vào mũi gây vỡ mạch máu mũi

2. Những sai lầm cần tránh khi xử trí khi trẻ bị chảy máu cam

Tâm lý chung của hầu hết bố mẹ khi thấy con mình gặp những vấn đề bất thường nào đó về sức khỏe là lo lắng “đứng ngồi không yên”, thậm chí là mất bình tĩnh. Do đó, trong quá trình xử trí khi trẻ bị chảy máu cam, một số ba mẹ có thể mắc sai lầm, khiến tình trạng thêm tồi tệ.

Cho bé nằm hoặc ngả đầu ra sau

Cho bé nằm xuống hoặc ngửa đầu ra phía sau là sai lầm phổ biến và cực kỳ tai hại mà nhiều bố mẹ mắc phải. Điều này khiến máu chảy nhiều xuống cổ họng, làm bé khó chịu, bị ngạt và sặc máu do máu chảy qua lỗ thông khí. Trường hợp nghiêm trọng hơn có thể gây khó thở và ngộ độc máu. 

Cầm máu bằng bông, gạc, giấy

Theo quán tính, khi thấy bé bị chảy máu cam thì ba mẹ sẽ cầm máu cho con bằng cách lấy bông, gạc, giấy thấm nhét vào mũi. Tuy nhiên, không ai có thể đảm bảo bông, gạc hay giấy thấm đều được vô khuẩn, vì thế, khi những vật dụng cầm máu này tiếp xúc với niêm mạc mũi có thể sẽ gây nhiễm trùng.

Bố mẹ nên thận trọng khi cầm máu cho bé bằng bông, gạc hay khăn giấy để tránh gây viêm nhiễm mũi

Lạm dụng nước muối sinh lý

Nhiều người quan niệm nhỏ nước muối sinh lý thường xuyên sẽ tạo độ ẩm cho mũi, giúp niêm mạc mũi không bị khô, vì thế, sẽ không bị chảy máu cam. Tuy nhiên, nhỏ muối sinh lý quá nhiều có thể chỉ tạo độ ẩm lúc đó, nhưng lâu dài lại khiến mũi bị khô hơn do phụ thuộc vào nước muối sinh lý.

3. Cách xử trí khi trẻ bị chảy máu cam đúng và an toàn

Khi trẻ bị chảy máu cam, ba mẹ có thể tự sơ cứu tại nhà bằng cách thực hiện theo các hướng dẫn sau:

• Giữ bình tĩnh cho con vì một số bé khi thấy máu chảy có thể sợ hãi, hoảng loạn và quấy khóc.

• Cho bé đứng hoặc ngồi ở tư thế thẳng, đầu hơi nghiêng nhẹ về phía trước.

• Rửa tay sạch sẽ và bóp phần nửa dưới của mũi. Giữ chặt như vậy trong khoảng 10 phút. Nếu bé lớn, bạn có thể hướng dẫn bé tự làm để con được cảm thấy thoải mái, dễ chịu.

• Sau 10 phút giữ chặt mũi, thả tay ra và chờ đợi. Nếu máu ngừng chảy thì cho bé nằm nghỉ (nên nằm nghiêng để tránh máu còn trong mũi và chảy xuống họng). Tuyệt đối không cho bé nuốt máu vì có thể khiến bé bị sặc, nôn mửa, thậm chí là ngộ độc.

Bố mẹ cho con ngồi thẳng và dùng tay giữ chặt phần mũi dưới trong 10 phút để đợi máu ngưng chảy

Nếu máu không ngừng chảy, tiếp tục thực hiện bước giữ chặt mũi và chờ đợi 10 phút nữa. Trường hợp không cầm được máu hoặc bé xuất hiện các biểu hiện dưới đây, cần cho bé nhập viện để được bác sĩ hỗ trợ.

• Máu chảy liên tục hơn 20 phút và diễn ra nhiều lần.

• Máu không chỉ chảy từ mũi mà còn chảy ra từ miệng khi bé ho hoặc nôn mửa.

• Bé chảy máu cam, đồng thời xuất hiện cả máu trong nước tiểu, phân. 

• Bé chảy máu cam kèm xuất huyết dưới da (những vết bầm tím không rõ nguyên nhân trên cơ thể).

• Bé chảy máu cam nhiều lần và nghẹt mũi kinh niên. 

• Bé tái xanh, nhợt nhạt, đổ mồ hôi nhiều, không phản ứng, kém ăn, gầy yếu, hay nhức mỏi, nổi hạch, gan lách to,… 

Nhìn chung, hầu hết trường hợp chảy máu cam ở trẻ là lành tính, ít nguy hiểm, ba mẹ có thể áp dụng cách xử trí khi trẻ bị chảy máu cam ngay tại nhà để sơ cứu cho bé. Nhưng để đảm bảo an toàn thì sau khi thực hiện sơ cứu tại nhà, ba mẹ cần theo dõi thêm và nếu thấy - hoặc nghi ngờ - bất thường, cần cho con nhập viện để được khám và điều trị kịp thời.