1. Tìm hiểu chung về u mềm lây

U mềm là bệnh lý da liễu lành tính gây ra bởi virus Molluscum contagiosum. Tình trạng này chủ yếu xuất hiện ở trẻ nhỏ. Mặc dù vậy, trong một số trường hợp, người trưởng thành, nhất là người có hành vi quan hệ tình dục không an toàn cũng có thể nhiễm bệnh. 

Trẻ em là đối tượng dễ bị u mềm lây 

Tuy rằng hiếm khi gây nguy hiểm nhưng u mềm lây lại gây ngứa ngáy, mất thẩm mỹ. Để kiểm soát những triệu chứng khó chịu này, bệnh nhân cần chủ động thăm khám và điều trị sớm. 

2. Nguyên nhân gây bệnh 

Nguyên nhân chính gây u mềm lây là do Molluscum contagiosum, một loại virus được xếp vào họ Poxviridae. Loại virus này sở hữu ADN dạng kép, bao gồm 4 loại cơ bản: 

• MCV-1: Loại virus được tìm thấy trong phần lớn các ca nhiễm bệnh, thường xuất hiện ở trẻ nhỏ. 
• MCV-2: Đây là loại virus gây tổn thương ở đối tượng bị suy giảm hệ miễn dịch như người nhiễm HIV. 
• MCV-3 và MCV-4: Thường xuất hiện ở người sinh sống tại khu vực châu Á và châu Úc. So với hai chủng MCV trên, chủng MCV-3 và MCV-4 hiếm gặp hơn. 

Virus gây u mềm lây có thể lây lan qua hoạt động tiếp xúc da kề da, quan hệ tình dục, lây lan khi tiếp xúc với vật dụng cá nhân của người khác chứa virus. Ngoài ra, khi gãi ngứa, virus tại một vùng tổn thương trên cơ thể có thể lây lan sang nhiều khu vực khác. 

3. Nhận biết hình ảnh u mềm lây

U mềm lây thường ủ bệnh trong 2 - 6 tuần. Tuy nhiên cũng có trường hợp, thời gian ủ bệnh lên đến vài tháng. Sự phát triển của loại virus này diễn ra theo các giai đoạn khác nhau. 

Khi mới xâm nhập vào cơ thể, virus thường tập trung tấn công tế bào sừng dẫn đến sự hình thành và nhân lên của thể u. Triệu chứng dễ nhận thấy ở người bệnh là các tổn thương hình vòm, lõm lại ở chính giữa, có thể chứa chất lỏng phía trong. Đa phần, những tổn thương này sẽ tự lành lại. Thế nhưng cũng có trường hợp, tổn thương lại có xu hướng kéo dài, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh. 

Hình ảnh u mềm lây: những tổn thương hình vòm, lõm ở giữa nằm trên da

Về mặt mô bệnh học, nếu quan sát dưới kính hiển vi, hình ảnh u mềm lây thể hiện khá rõ nét là hình chiếc chén, với nhiều nhú biểu bì tập trung xung quanh lớp bì khiến chúng dày lên rõ nét. Phía bên trong là các thể Henderson-Paterson chứa virus gây bệnh từ quá trình nhân lên. 

Hình ảnh u mềm lây quan sát dưới kính hiển vi

Còn về mặt tế bào học, virus gây u mềm lây có thể xâm nhập vào các tế bào biểu bì (Keratinocyte). Nhờ vậy, chúng thường phát triển nhanh, hỗ trợ hình thành thể u (khối chứa acid tích lũy trong tế bào).

4. Chẩn đoán 

Quá trình chẩn đoán u mềm lây chủ yếu dựa vào hoạt động khám lâm sàng, khai thác triệu chứng của người bệnh. Theo đó, tổn thương do virus Molluscum contagiosum gây ra là dạng nốt sần màu trắng hoặc tương đồng màu da, với cấu trúc cứng, hình vòm và bị lõm lại tại vùng chính giữa. Phía bên trong các tổn thương này chứa chất màu trắng tương tự như bã đậu. 

Bác sĩ đang kiểm tra vùng da bất thường trên cơ thể người bệnh

Kích thước u mềm lây dao động trong khoảng 1 đến 10 mm. Ở trẻ nhỏ, u mềm lây thường tập trung nhiều trên mặt, vùng nách, tứ chi hoặc trên toàn cơ thể (ngoại trừ lòng bàn tay và bàn chân). Nếu virus lây lan qua hoạt động tình dục, u mềm lây có thể xuất hiện tại cơ quan sinh dục, vùng bụng và mặt phía sau đùi. 

Các tổn thương trên da có xu hướng tập trung thành từng cụm. Mặc dù vậy, nếu người bệnh bị suy giảm hệ miễn dịch, tổn thương lại càng có xu hướng lan rộng, diễn biến nghiêm trọng hơn. 

5. Điều trị 

U mềm lây có thể được điều trị bằng các loại thuốc hoặc liệu pháp tác dụng ngoài da. Mục tiêu chính của việc điều trị là loại bỏ tổn thương. Trong đó, các loại thuốc bôi ngoài da có tác dụng bào mòn, giảm triệu chứng phù nề, giúp làm mềm lớp sừng tại thượng bì. Tùy thuộc theo tình trạng bệnh lý, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc phù hợp, chẳng hạn như: 

• Cantharidin 0.7%: Được thoa lên vùng da chứa nốt u. Lưu ý rằng, bệnh nhân không nên tự ý dùng loại thuốc này để bôi vào nốt u mềm trên da mặt, cẩn được sử dụng dưới chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ. 
• Axit trichloroacetic: Loại thuốc giúp lột bỏ vùng tổn thương, sử dụng theo tần suất 2 tuần/lần. Tuy vậy, loại thuốc này chỉ phù hợp với người bệnh đã xuất hiện tổn thương lan rộng nhưng vẫn có sức đề kháng tốt. 
• Một số loại kem khác: Chẳng hạn như tretinoin 0.025% hoặc 0.01%. Những loại kem này nên được thoa trước lúc đi ngủ. 

Một số loại thuốc bôi ngoài da giúp loại bỏ tổn thương

Bên cạnh dùng thuốc bôi ngoài da, người bệnh đôi khi còn được chỉ định một vài phương pháp điều trị khác như: 

• Liệu pháp áp lạnh Nitơ: Dưới tác động của Nitơ hóa lỏng ở nhiệt độ siêu thấp, u mềm lây trên da có thể được loại bỏ. Ưu điểm của phương pháp điều trị này nằm ở tính an toàn, cho hiệu quả cao. 
• Nạo tổn thương bằng Curette: Phương pháp giúp loại bỏ tổn thương nhanh. Tuy nhiên trước khi nạo bỏ các u mềm lây, bệnh nhân cần được gây tê tại chỗ. 

Để tổn thương được loại bỏ nhanh chóng trong quá trình điều trị, bạn cần lưu ý: 

• Không gãi ngứa để hạn chế virus lây lan. 
• Không tiếp xúc da kề da với người khác. 
• Dùng riêng đồ dùng cá nhân. 
• Thay băng theo hướng dẫn (nếu được yêu cầu). 
• Hạn chế lui tới nơi công cộng. 
• Tuân thủ dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ (nếu có). 
• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để cải thiện khả năng miễn dịch của cơ thể. 
• Không nên quan hệ tình dục khi chưa điều trị triệt để u mềm lây. 
• Theo dõi sự thay đổi của cơ thể trong quá trình điều trị, thông báo kịp thời cho bác sĩ nếu nhận thấy triệu chứng bất thường. 

Nhìn chung, u mềm lây không phải bệnh lý da liễu nguy hiểm nhưng có thể khiến người bệnh gặp phải đôi chút khó chịu trong sinh hoạt. Hình ảnh u mềm lây được thể hiện khá rõ nét trên kính hiển vi. Nếu nhận thấy triệu chứng của bệnh lý này, bạn có thể đi khám để được tư vấn điều trị phù hợp. Một trong những địa chỉ y tế uy tín bạn có thể lựa chọn là chuyên khoa Da liễu thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.