1. Gan nhiễm mỡ là bệnh gì?

Gan nhiễm mỡ được xác định khi lượng mỡ trong gan ≥ 5%. Theo AASLD/EASL 2023–2024, thuật ngữ mới, bệnh gồm:

• MASLD (Metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease): gan nhiễm mỡ liên quan rối loạn chuyển hóa.
• ALD (Alcohol-related liver disease).
• MetALD (kết hợp rượu + chuyển hóa).

Có nhiều yếu tố dễ khiến mỡ tích tụ trong gan như:

• Uống bia rượu quá nhiều trong thời gian dài.
• Thừa cân hoặc béo phì.
• Rối loạn mỡ máu.
• Tiểu đường type 2.
• Ăn nhiều đồ chiên rán, thức ăn nhanh.
• Lười vận động.

Thừa cân làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ trong cơ thể, gây nên bệnh gan nhiễm mỡ

2. Nhận diện sớm gan nhiễm mỡ qua triệu chứng và chẩn đoán

Các phương pháp giúp nhận diện sớm, phát hiện chính xác, kịp thời điều trị gan nhiễm mỡ bao gồm:

2.1. Nhận diện triệu chứng của gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là bệnh lý có xu hướng tiến triển âm thầm nên hầu hết bệnh nhân không có triệu chứng rõ ràng. Với một số trường hợp, người bệnh có thể gặp phải triệu chứng như:

• Luôn cảm thấy thiếu năng lượng, mệt mỏi.
• Cảm thấy đau tức ở hạ sườn phải.
• Khó tiêu, đầy bụng, chán ăn.
• Vàng da nhẹ (ít gặp).

2.2. Kiểm tra cận lâm sàng chẩn đoán gan nhiễm mỡ

Đối với bệnh nhân nghi ngờ gan nhiễm mỡ, bên cạnh quá trình khám lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định một số kiểm tra sau để có căn cứ đưa ra chẩn đoán đúng:

• Siêu âm gan: gan thường sáng hơn trên hình ảnh siêu âm do bị tích tụ mỡ.
• Xét nghiệm máu: kiểm tra chỉ số men gan AST và ALT. Men gan có thể bình thường. Men gan chỉ giúp phát hiện khả năng viêm (MASH).
• Chụp FibroScan: Đánh giá đồng thời mức độ nhiễm mỡ (CAP) và mức độ xơ hóa (LSM).
• Sinh thiết gan: Được chỉ định khi nghi ngờ viêm gan nhiễm mỡ tiến triển, kết quả đánh giá xơ hóa không thống nhất hoặc để loại trừ bệnh gan khác.

3. Vì sao cần điều trị gan nhiễm mỡ và phương pháp thực hiện?

Điều trị gan nhiễm mỡ có vai trò quan trọng đối với bảo vệ chức năng gan và sức khỏe của người bệnh. Tùy vào mức độ bệnh và thể trạng của mỗi bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ cụ thể.

3.1. Vì sao cần điều trị gan nhiễm mỡ?

Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh gan nhiễm mỡ tiến triển nặng, có thể gây nên biến chứng:

• Viêm gan: Mỡ tồn tại một thời gian dài trong gan sẽ khiến tế bào gan bị viêm. Điều này trở thành nguyên nhân tăng men gan, đau tức vùng gan.
• Xơ gan: Khi mô gan bị xơ hóa, gan sẽ không còn hồi phục như ban đầu và có thể dẫn đến suy gan.
• Ung thư gan: Viêm gan, xơ gan đều là những bệnh lý có thể gây ung thư gan. Đây là hậu quả nghiêm trọng cho thấy vì sao việc điều trị gan nhiễm mỡ phải được thực hiện càng sớm càng tốt.

Gan nhiễm mỡ tiến triển nặng dễ gây xơ gan

3.2. Biện pháp điều trị bệnh

Quá trình điều trị gan nhiễm mỡ thường được bác sĩ chỉ dẫn thực hiện kết hợp nhiều phương pháp như:

3.2.1. Thay đổi chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống là nguyên nhân chính đối với sự hình thành gan nhiễm mỡ. Vì thế, quá trình điều trị không thể bỏ qua yếu tố này. Bệnh nhân cần điều chỉnh lại chế độ ăn, trong đó ưu tiên:

• Giảm tiêu thụ thực phẩm thuộc nhóm tinh bột nhanh, nhiều đường và đồ ăn nhiều dầu mỡ.
• Tăng cường các loại rau xanh giàu chất xơ và trái cây tươi ít đường.
• Hạn chế thịt đỏ, ưu tiên cá, thịt trắng.
• Uống đủ 2 lít nước/ngày.
• Tránh tuyệt đối rượu bia để gan có cơ hội phục hồi tốt.

Khi chế độ ăn được điều chỉnh đúng, tình trạng mỡ trong gan sẽ giảm dần, khả năng phục hồi chức năng gan tăng lên.

3.2.2. Vận động thể chất đều đặn

Hoạt động thể thao duy trì đều đặn có tác dụng đốt mỡ toàn thân, giảm kháng insulin, cải thiện men gan và giảm tích lũy mỡ trong gan. Đây chính là lý do quá trình điều trị gan nhiễm mỡ muốn đạt hiệu quả vẫn cần duy trì tập luyện thể chất tối thiểu 150 phút/tuần với các hoạt động như: bơi lội, đạp xe, đi bộ nhanh,... 

3.2.3. Dùng thuốc theo chỉ định

Người bị gan nhiễm mỡ đối không tự ý mua thuốc để điều trị gan nhiễm mỡ vì có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng hơn. Một số loại thuốc sau sẽ được bác sĩ cân nhắc chỉ định với từng bệnh nhân:

• Thuốc hỗ trợ giảm men gan: Hiện chưa có thuốc đặc hiệu cho MASLD/MASH. Một số thuốc bảo vệ gan chỉ giúp giảm triệu chứng hoặc men gan nhưng không làm thay đổi tiến triển bệnh.
• Thuốc kiểm soát mỡ máu: Bệnh nhân bị rối loạn mỡ máu có thể được kê thuốc giảm cholesterol hoặc triglycerid nhằm kiểm soát mỡ máu, giảm lượng mỡ tích tụ trong gan. Thuốc chỉ dùng theo liều và trong khoảng thời gian đã được bác sĩ chỉ định.
• Thuốc điều trị tiểu đường: Gan nhiễm mỡ kèm tiểu đường thường được chỉ định thuốc giúp kiểm soát đường huyết với mục đích điều trị đồng thời tiểu đường và gan nhiễm mỡ, giảm nguy cơ tiến triển sang viêm gan hoặc xơ gan.

Bệnh nhân trong quá trình lắng nghe hướng dẫn điều trị gan nhiễm mỡ từ bác sĩ

Ngoài những loại thuốc do bác sĩ chỉ định, người bệnh không được tự ý điều trị gan nhiễm mỡ bằng thảo dược hay thực phẩm chức năng. Việc tự ý dùng những sản phẩm này dễ làm tăng gánh nặng, khiến gan tổn thương nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. 

Người bị gan nhiễm mỡ đã điều trị đúng phác đồ cần tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để kiểm tra men gan, mỡ máu và đánh giá hiệu quả điều trị. Dựa trên kết quả này, bác sĩ có thể điều chỉnh liều thuốc hoặc thay đổi phác đồ điều trị gan nhiễm mỡ phù hợp hơn.

4. Phòng ngừa gan nhiễm mỡ tái phát bằng cách nào?

Để duy trì chức năng gan, đảm bảo hiệu quả điều trị ngừa tái phát, người bệnh nên: 

• Duy trì cân nặng hợp lý, giữ chỉ số BMI trong khoảng 18.5 - 22.9 để tránh thừa cân.
• Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh, ưu tiên tiêu thụ thực phẩm ít dầu mỡ, tránh ăn tối muộn.
• Khám sức khỏe định kỳ để siêu âm gan, kịp thời phát hiện bất thường.

Tuy thuộc nhóm bệnh lý phổ biến nhưng nếu nhận diện sớm và điều trị gan nhiễm mỡ đúng phương pháp, bệnh vẫn có thể kiểm soát tốt. Nếu phát hiện bất cứ triệu chứng cảnh báo nào như đã nói đến ở trên, quý khách hàng có thể liên hệ đặt lịch khám, xét nghiệm chức năng gan cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.