1. Thóp trẻ sơ sinh có chức năng gì?

Thóp trẻ sơ sinh (cửa đỉnh đầu) là nơi xương đỉnh đầu của trẻ cần phải chờ đến một khoảng thời gian nhất định mới khép lại hoàn toàn. Thóp gồm phần trước và phần sau, trong đó:

- Thóp trước hình thoi, ở giữa xương trán và đỉnh đầu.

- Thóp sau: hình tam giác, ở giữa xương chẩm và đỉnh đầu.

Đối với trẻ sơ sinh, thóp chính là bộ phận bảo vệ cho não bộ trước tác động bên ngoài

Hai thóp của trẻ được kết hợp với đường nối giữa các xương hộp sọ có tính đàn hồi cao. Quá trình trẻ chui ra khỏi bụng mẹ sẽ khiến cho đầu của trẻ bị ép chặt, các khoảng hở đàn hồi ở thóp giúp cho trẻ không bị đau. Thóp giúp não của trẻ được bảo vệ trước tác động của ngoại lực. Nhờ đó mà trẻ không bị đau khi có lực tác động bên ngoài đến não.

Giai đoạn đầu đời trẻ rất khó tránh khỏi những tác động của ngoại lực đến não bộ từ việc ngã trong quá trình tập bò, tập lẫy, tập đứng,... Khi đó, thóp như một tấm đệm giúp trẻ ngã mà không bị chấn thương ở não.

2. Đặc điểm và thời điểm đóng thóp trẻ sơ sinh

Thóp trước của trẻ thay đổi liên tục. Khi chào đời, thóp chỉ có kích thước trong khoảng 0.6 - 3.6cm. Thóp sau của trẻ ngay sau khi sinh ra đã gần đóng lại hoặc có kích thước tương đương với đầu móng tay, sau khoảng 4 tháng là đóng kín hoàn toàn.

Khi không sờ thấy thóp tức là khi thóp trẻ sơ sinh đã đóng lại. Trung bình, cần khoảng 10 - 14 tháng để hoàn tất quy trình này. Tỷ lệ đóng thóp trước sau 3 tháng kể từ khi chào đời là khoảng 1%. Đến khi trẻ được 12 tháng thì tỷ lệ này là 38.8% và đến thời điểm trẻ đã được 24 tháng thì tỷ lệ trẻ đã đóng thóp là 96%. Một số rất ít trẻ đến 18 tháng tuổi thóp vẫn mở.

Mô tả về quá trình đóng thóp trẻ sơ sinh

3. Cách kiểm tra tình trạng sức khỏe của trẻ qua thóp và một số lưu ý

Nếu muốn kiểm tra sức khỏe của trẻ qua hiện trạng thóp thì cha mẹ có thể dùng tay sờ vào thóp. Cần lưu ý thao tác sờ thóp thực hiện thật nhẹ nhàng, không tác động mạnh và cần chú ý đến cảm xúc cũng như sức khỏe của trẻ khi cha mẹ sờ vào thóp. Không nên kiểm tra quá nhiều lần và ấn tay mạnh làm cho trẻ sợ.

Nếu khi sờ vào thóp trẻ sơ sinh thấy phần thóp trước phồng lên hoặc đầy đặn thì có nghĩa là áp lực nội sọ của trẻ đã tăng. Hiện tượng này dễ gặp ở bệnh não úng thủy, viêm màng não, huyết áp,… Nếu thấy thóp trước của trẻ lõm xuống thì nguy cơ cao trẻ đang bị suy dinh dưỡng nặng, tiêu chảy, mất nước,...

Đối với bác sĩ chuyên khoa, khi kiểm tra thóp trẻ sơ sinh bác sĩ sẽ căn cứ trên kích cỡ, hình dạng đầu để đưa ra chẩn đoán.

Thóp trẻ sơ sinh bị phồng là hiện tượng bất thường cần được kiểm tra

Cha mẹ cần lưu ý rằng, có không ít người cho rằng trẻ sơ sinh có thóp rộng là thông minh, đây là nhận định sai lầm. Thóp to và rộng là một hiện tượng bất thường cần theo dõi để đưa trẻ đến khám bác sĩ chuyên khoa nhằm xác định đúng tình trạng sức khỏe của trẻ.

Thường xuyên kiểm tra thóp trẻ sơ sinh là việc cha mẹ nên làm để biết được hiện trạng sức khỏe của con mình, phát hiện kịp thời bất thường, nhờ đó mà không bỏ qua các yếu tố tiềm ẩn rủi ro cho sức khỏe của trẻ. Theo dõi thóp của con cũng là cách để kiểm tra sự tăng trưởng và phát triển của trẻ trong giai đoạn đầu đời.

3.1. Thóp bình thường

Trẻ phát triển cân đối và khỏe mạnh sẽ có thóp phẳng và phập phồng lên xuống theo nhịp mạch đập một cách nhịp nhàng. Sờ nhẹ vào thóp thấy thóp mềm, kiểm tra bên dưới thóp rỗng.

3.2. Thóp bất thường

Các trường hợp thóp trẻ sơ sinh bất thường khi có các đặc điểm:

- Thóp quá lõm hoặc quá lồi.

- Thóp đóng quá muộn hoặc quá sớm.

- Bên dưới thóp bị nhô lên.

Nếu phát hiện thóp của con có những đặc điểm này thì cha mẹ cần cho trẻ khám bác sĩ nhi khoa ngay để biết được tình trạng dinh dưỡng, hiện trạng sức khỏe của trẻ và có hướng can thiệp tốt nhất.

3.3. Thóp đóng sớm đóng muộn và thóp phập phồng

- Thóp đóng sớm

Nếu trước 3 tháng tuổi mà cha mẹ không sờ thấy thóp của trẻ chứng tỏ thóp trẻ sơ sinh đóng quá sớm. Đây có thể là biểu hiện của tình trạng cốt hóa sớm xương đầu, bệnh lý về não,... cần được thăm khám ngay.

- Thóp đóng muộn

Sau 24 tháng mà thóp trẻ chưa đóng được gọi là đóng muộn. Đây có thể xuất phát từ vấn đề về chức năng tuyến giáp khiến xương bị chậm cốt hóa hoặc trẻ bị suy dinh dưỡng, bị còi xương hoặc não có kích thước khác thường.

- Thóp phập phồng

Bình thường, thóp trẻ sơ sinh phập phồng nhẹ nhàng theo đúng nhịp đập của mạch và bằng phẳng. Hiện tượng này là do thóp chưa được lấp kín bằng xương, giữa các lớp vỏ bọc của não có chất lỏng để bảo vệ não bộ của trẻ trước các tác động bên ngoài.

Vì thế, nếu thóp trẻ phập phồng mạnh và không theo nhịp thì cần thận trọng với tăng áp lực nội sọ, giãn não thất, còi xương,...

Dựa vào việc kiểm tra thóp trẻ sơ sinh có thể biết được hiện trạng sức khỏe và sự phát triển não bộ của trẻ. Vì thế cha mẹ nên theo dõi thóp của con trong 24 tháng đầu đời để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường ở thóp, có biện pháp can thiệp kịp thời để ngăn chặn những hệ lụy ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ.