1. Thóp trẻ sơ sinh là gì?

Em bé sau khi sinh ra, phần xương đỉnh đầu sẽ tạo những khoảng hở do chưa khép kín hoàn toàn gọi là thóp hay “cửa đỉnh đầu”.

Thóp ở trẻ sơ sinh có bao nhiêu phần?

Thóp trẻ sơ sinh có 2 phần:

●       Thóp trước là khoảng không được giới hạn bởi 2 xương đỉnh đầu và 2 xương trán. Thóp trước có hình thoi, thay đổi liên tục theo thời gian sau khi trẻ sinh ra, kích thước trung bình khoảng 2,1cm, dao động từ 0,6 - 3,6cm. 

●       Thóp sau là khoảng không được giới hạn bởi 2 xương đỉnh đầu và xương chẩm. Thóp sau hình tam giác, gần như khép lại sau khi trẻ được sinh ra, nếu hở cũng chỉ một phần rất nhỏ. Thông thường, trẻ sau 4 tháng tuổi, thóp sau đã khép kín hoàn toàn.

Thóp ở trẻ sơ sinh được hình thành do xương đính đầu chưa khép hết

Mẹ có thể kiểm tra thóp trẻ sơ sinh đóng kín hoàn toàn hay chưa bằng cách sờ lên đỉnh đầu. Nếu sờ không còn thấy phần da mềm trên đỉnh đầu thì có nghĩa thóp ở trẻ sơ sinh đã đóng. Thời gian đóng thóp của trẻ thường dưới 24 tháng, trung bình là 14 tháng.

Chức năng

Mặc dù chiếm một diện tích nhỏ trên đỉnh đầu nhưng thóp có vai trò cực kỳ quan trọng đối với trẻ.

●       Thóp kết hợp với đường nối giữa các xương hộp sọ bảo vệ não bé tránh được những tác động từ môi trường bên ngoài. 

●       Bảo vệ đầu trẻ và giúp bé không bị đau trong quá trình sinh nở, tránh tình trạng chảy máu trong não, vùng mắt và màng xương.

●       Thóp là “tấm đệm” bảo vệ não khỏi chấn thương trong quá trình học lật, bò, đi, đứng ở giai đoạn đầu đời.

Thóp có vai trò như “tấm đệm” bảo vệ não bộ của trẻ ở những năm tháng đầu đời

2. Những dấu hiệu bất thường của thóp trẻ sơ sinh

Một số trường hợp thóp ở trẻ sơ sinh có những dấu hiệu bất thường mà các bậc phụ huynh cần phải chú ý là:

Thời điểm đóng thóp của trẻ quá sớm hoặc quá muộn

Những trường hợp thóp trẻ sơ sinh đóng lại quá sớm hoặc quá muộn cũng đều có thể là dấu hiệu bệnh lý:

●       Thóp đóng quá sớm có thể xuất phát từ lý do não bé nhỏ hoặc xương đầu cốt hoá sớm, mẹ nhiễm tia X-quang trong thời gian dài, bẩm sinh hoặc viêm não. Điều này có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ của trẻ.

●       Thóp đóng quá muộn trong trường hợp trẻ bị còi xương, suy dinh dưỡng hoặc suy giảm chức năng tuyến giáp.

Kích thước thóp quá nhỏ hoặc khép kín

Một số trường hợp kích thước thóp quá nhỏ hoặc gần như khép kín dẫn đến não bé chịu áp lực lớn trong quá trình chui ra khỏi bụng mẹ. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do mẹ bổ sung canxi trong quá trình mang thai không đúng cách, dùng một lượng quá nhiều. Vì vậy, lúc mang bầu, mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ về liều lượng canxi cần thiết cho cơ thể. Đồng thời thay thế thuốc bằng các loại thực phẩm an toàn có chứa thành phần canxi cao để tránh ảnh hưởng sức khỏe thai nhi.

Thóp bị phồng hoặc lõm

Đối với trẻ bình thường, thóp sẽ có biểu hiện phập phồng theo nhịp đập của tim, khi sờ sẽ cảm thấy mềm và rỗng.

●       Trường hợp thóp phồng lên khi chưa đến thời điểm khép kín một cách bất thường có thể do áp suất bên trong tăng cao và mắc các bệnh như viêm màng não, não úng thuỷ,…

●       Trường hợp thóp lõm có thể gặp khi trẻ sơ sinh bị thiếu nước do sốt cao, nôn ói, tiêu chảy, suy dinh dưỡng,…

Ngoài ra, lúc trẻ quấy khóc, thóp sẽ có biểu hiện nhô lên nên các bậc cha mẹ cần phải quan sát kỹ để phân biệt.

Những bất thường của thóp đôi khi còn là dấu hiệu bệnh lý ở trẻ sơ sinh

Tốc độ khép thóp quá nhanh hoặc quá chậm

Đối với những trẻ bình thường, trung bình 1 mỗi tháng thóp sẽ khép lại khoảng 2,5mm.

●       Nếu cơ thể bé thừa canxi sẽ dẫn đến tình trạng thóp đóng quá nhanh.

●       Trẻ thiếu vitamin D có thể khiến thóp tốc độ đóng thóp diễn ra chậm hơn bình thường. Khi đó, bé nên được tắm nắng thường xuyên và bổ sung thực phẩm giàu vitamin D như cá, nấm, đậu nành, trứng,…

3. Mẹ cần làm gì để bảo vệ thóp trẻ sơ sinh?

Một số thói quen của mẹ có thể làm ảnh hưởng đến chức năng của thóp như giữ ấm đầu quá mức, cho trẻ nằm gối sớm, cắt tóc máu quá sớm,… Vì vậy để không làm ảnh hưởng đến thóp, các bậc phụ huynh cần lưu ý một số vấn đề sau:

●       Không nên đội mũ cho trẻ quá lâu, nhất là sau 3 tháng vì sẽ gây nóng, tiết nhiều mồ hôi dễ khiến bé bị ốm, chỉ nên đội mũ mỗi khi ra ngoài.

●       Lau khô đầu bé ngay sau khi tắm xong để tránh nhiễm lạnh.

●       Không nên cho trẻ nằm gối quá sớm sẽ làm ảnh hưởng đến đầu và thóp, biến dạng xương theo tư thế nằm. Mẹ có thể dùng khăn mềm kê đầu khi trẻ bú ở giai đoạn đầu.

●       Không cắt tóc máu quá sớm để đảm bảo an toàn cho thóp, đôi khi còn làm tổn thương da đầu của bé. Thời điểm trẻ sau 1 tuổi, thóp bắt đầu khép liền là lúc có thể cắt tóc máu.

Thóp trẻ sơ sinh đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Bất kỳ một biểu hiện bất thường nào của thóp cũng có thể cảnh báo vấn đề sức khỏe mà trẻ đang gặp phải. Do đó, các bậc phụ huynh cần tìm hiểu kỹ để có biện pháp xử lý và đưa trẻ đi khám kịp thời.

Không nên cho trẻ sơ sinh nằm gối quá sớm sẽ ảnh hưởng đến thóp

Nếu các bậc phụ huynh đang cần một địa chỉ an toàn, uy tín để cho trẻ thăm khám sức khỏe cho trẻ thì có thể lựa chọn Khoa Nhi - Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. MEDLATEC hội tụ đội ngũ chuyên gia, y bác sĩ với nhiều năm kinh nghiệm trong nghề cùng hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo độ chính xác của các kết quả kiểm tra sức khỏe cho bé.

Để liên hệ đặt lịch khám với bác sĩ chuyên khoa tại MEDLATEC, các bậc phụ huynh có thể liên hệ đến hotline: 1900 565656 sẽ có nhân viên bệnh viện tư vấn 24/7.