1. Định nghĩa về bệnh bại não thể co cứng và nguyên nhân gây ra

 Bại não ở thể co cứng là gì?

Trong khoảng 500.000 người bệnh bại não thì có đến 70 - 90% trường hợp là bại não thể co cứng trên toàn thế giới. Đây là một trong những rối loạn phát triển do sự tổn thương não bộ xảy ra trước, trong hoặc sau khi sinh vài năm. Trẻ khi gặp tình trạng bại não thể co cứng sẽ bị cản trở các chức năng vận động và có những biểu hiện đặc trưng như co giật, căng cơ hay cứng các khớp. 

Bại não là căn bệnh thường gặp ở trẻ do những tổn thương não bộ

Tình trạng cơ cứng khi trẻ bị bại não có thể xảy ra ở phần trên hoặc phần dưới cơ thể, đôi khi là cả hai. Cũng có lúc tình trạng co cứng chỉ xuất hiện một bên hoặc cả hai bên của cơ thể. 

Những nguyên nhân dẫn đến bại não thể co cứng

Hầu hết các trường hợp trẻ bị bại não ngay từ khi mới sinh ra, chỉ một số ít phát bệnh sau vài năm bởi các bệnh lý liên quan. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bại não ở thể co cứng của trẻ thường do: 

• Não bộ của thai nhi bị tổn thương do mẹ nhiễm virus cự bào, Rubella, Toxoplasmosis,... trong quá trình mang thai. 

• Trường hợp thai nhi bị tách khỏi thành tử cung của cơ thể mẹ trước khi được sinh ra dẫn đến thiếu khí não bào thai và gây bệnh. 

• Những em bé sinh non trước tuần thứ 37 hoặc bị ngạt khí lúc chuyển dạ hay sinh nở do bất cứ lý do nào cũng có khả năng cao bị bệnh bại não. 

• Mẹ mang thai có nhóm máu Rh có thể dẫn đến những vấn đề bất tương hợp với bào thai và gây ra tổn thương não bộ, từ đó hình thành nên thể bại não co cứng. 

• Bại não ở thể co cứng còn có thể do những dị tật đã hình thành sẵn trong cấu trúc thần kinh của trẻ (bẩm sinh). 

• Biến chứng của các vấn đề gây ảnh hưởng tới não bộ như viêm màng não, viêm não, chấn thương, u,... là lý do dẫn đến bệnh bại não thể co cứng ở trẻ sau khi sinh vài năm. 

Trẻ sinh non trước tuần 37 có thể là lý do dẫn đến bại não

2. Triệu chứng khi trẻ bị bại não ở thể co cứng 

Hầu hết những trẻ bị bại não đều có biểu hiện sớm những dấu hiệu còn mơ hồ, khó phát hiện. Một số em bé bại não thể co cứng khi sinh ra thường không khóc hoặc khóc yếu, khả năng vận động và sự phát triển của cơ thể sẽ chậm hơn so với trẻ bình thường. 

Về mặt lâm sàng, bại não thể co cứng được chia thành 3 nhóm triệu chứng theo mức độ nặng nhẹ khác nhau như sau: 

Bại não ở thể co cứng hai chi dưới 

Co cứng hai chi dưới là mức độ nhẹ nhất của bại não, chiếm khoảng 25 - 35% tổng số các ca bệnh. Trẻ ở tình trạng này thường có những biểu hiện: 

• Việc vận động ở trẻ gặp nhiều trở ngại, khó khăn trong di chuyển, phổ biến nhất là tình dáng đi có điểm chụm ở vị trí đầu gối. 

• Các cơ chân luôn trong tình trạng khép cứng. 

Bại não co cứng nửa người 

Có khoảng từ 35 - 40% trường hợp trẻ bại não thể co cứng nửa người. Khi đó, trẻ sẽ có những triệu chứng như sau: 

• Một nửa người bên phải hoặc trái sẽ bị liệt. 

• Các chi dưới bị tê liệt sẽ khiến cho việc di chuyển, vận động chân của trẻ gặp nhiều khó khăn. 

Bại não co cứng tứ chi 

Tình trạng nặng nhất của bại não là co cứng tứ chi, chiếm khoảng 40 - 45% tổng số các ca bệnh với biểu hiện: 

• Hai chi trên, hai chi dưới và các cơ trục thân bị liệt. 

• Trẻ mất khả năng di chuyển với tình trạng tàn phế rất nặng. 

• Các chi có thể bị biến dạng. 

• Các cơ ở mặt bị ảnh hưởng, miệng hở, nước dãi chảy liên tục, hoạt động ăn uống gặp trở ngại hoặc không thể thực hiện giống như người bình thường. 

Khả năng vận động của trẻ bị bại não sẽ gặp nhiều khó khăn

Ngoài những triệu chứng nói trên, trẻ bại não sẽ gặp nhiều khó khăn trong các hoạt động bình thường khác như bú, ẵm hay tắm rửa. Các giác quan của trẻ cũng kém nhạy cảm, khả năng nghe, nhìn, giao tiếp và cả tính cách cũng có nhiều chuyển biến bất thường. Nhiều trẻ còn có thể bị động kinh, không thể tự kiểm soát hành vi, khả năng giữ thăng bằng kém,...

3. Điều trị bại não thể co cứng ở trẻ

Các triệu chứng bất thường về khả năng vận động của trẻ là dấu hiệu để phát hiện và có ý nghĩa hỗ trợ chẩn đoán ở giai đoạn sớm khi trẻ mới chào đời. Việc điều trị bại não ở trẻ tốn rất nhiều thời gian, chi phí và công sức. Do đó, cần phải có định hướng điều trị đúng và phù hợp với từng bệnh nhân để giảm chi phí và tránh các biến chứng trầm trọng hơn, kéo dài tuổi thọ cho trẻ. 

Một trong những điều mà các bậc phụ huynh cần phải hiểu là trẻ sẽ không thể nào hoàn toàn giống như người bình thường. Những gia đình có con em bị bại não cần cố gắng hình thành khả năng tự lập ở mức cao nhất càng sớm càng tốt. Điều này sẽ giúp ích cho sự phát triển và cuộc sống của trẻ về sau. 

Hiện nay, hầu hết trẻ được chẩn đoán bại não thể co cứng sẽ được áp dụng biện pháp điều trị thông qua những bài tập phục hồi chức năng. Phương pháp này sẽ bao gồm vật lý trị liệu, thủy trị liệu, vận động trị liệu, âm ngữ trị liệu, hoạt động trị liệu và giáo dục các kỹ năng cá nhân, xã hội. Đối với những trường hợp nặng, triệu chứng tê liệt nghiêm trọng hơn, bác sĩ chuyên khoa sẽ cho chỉ định các loại thuốc đi kèm để hỗ trợ cho bé.

Các bài tập phục hồi chức năng sẽ giúp trẻ dễ dàng hơn khi vận động

Không phải tất cả các trường hợp trẻ bị bại não ở thể co cứng cũng sẽ có phương pháp điều trị giống nhau mà tùy theo triệu chứng, mức độ bệnh lý mà bác sĩ sẽ đưa ra liệu trình thích hợp. Trẻ cần được tiến hành kiểm tra và đánh giá kỹ lưỡng tình trạng sức khỏe trước khi áp dụng bất cứ một phương pháp nào. 

Qúa trình điều trị trẻ bị bại não thể co cứng cần tốn rất nhiều năm nên đòi hỏi các bậc cha mẹ hay người can thiệp hỗ trợ phải thật kiên nhẫn để đồng hành cùng bé. Hơn nữa, cơ sở y tế uy tín cũng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến hiệu quả điều trị nhanh hay chậm. Nếu bạn đang muốn tìm hiểu thêm thông tin hoặc đặt lịch khám trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa, hãy gọi đến số: 1900.56.56.56, các chuyên gia tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC sẽ hỗ trợ mọi vấn đề của bạn.