1. Quá kích buồng trứng là gì?

Hội chứng quá kích buồng trứng (OHSS) chủ yếu xuất hiện ở những phụ nữ có tiêm hormone kích trứng. Trong đó, mục đích chính của việc tiêm thuốc kích trứng là thúc đẩy trứng phát triển và phóng noãn, giúp tăng tỷ lệ thành công khi làm thụ tinh trong ống nghiệm IVF hoặc IUI. 

Hội chứng quá kích buồng trứng thường xuất hiện ở bệnh nhân có tiêm thuốc kích trứng

Một số nguyên nhân xảy ra tình trạng này là:

• Buồng trứng đáp ứng quá mức với thuốc kích trứng (gonadotropin, hCG…).
• Khi nang trứng phát triển nhiều sẽ làm cơ thể tăng sản xuất VEGF (yếu tố tăng trưởng mạch), từ đó làm dịch thoát ra khỏi lòng mạch vào ổ bụng, màng phổi… và gây tràn dịch, cô đặc máu.

Khi bị hội chứng quá kích buồng trứng, bệnh nhân có thể gặp nhiều biến chứng. 

Những yếu tố làm tăng nguy cơ xuất hiện hội chứng OHSS phải kể đến là:

• Phụ nữ trẻ tuổi, dưới 35 tuổi thường dễ bị OHSS hơn. 
• Phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang
• Số nang noãn phát triển nhiều.
• Dùng hCG liều cao hoặc có thai sau kích trứng (làm nặng thêm OHSS). 

Ngoài ra, nồng độ Estradiol huyết thanh tăng cao và đột ngột, người có tiền sử bị OHSS,... cũng là những yếu tố gia tăng nguy cơ. 

2. Dấu hiệu nhận biết 

Hội chứng OHSS thường tiến triển theo hai giai đoạn chính, cụ thể là: 

• Giai đoạn đầu: Trong vòng 9 ngày kể từ khi chọc hút noãn, các triệu chứng bắt đầu xuất hiện. Triệu chứng xuất hiện lúc này thường là do tác dụng phụ của việc tiêm hCG giúp noãn trưởng thành. 
• Giai đoạn cuối: Triệu chứng có xu hướng xuất hiện sau 10 ngày kể từ khi chọc hút noãn. Các triệu chứng lúc này thường là do hCG tiết ra bởi nhau thai. 

Tùy vào mức độ nặng nhẹ, dấu hiệu cảnh báo hội chứng OHSS có thể thay đổi. Trong đó: 

• Dấu hiệu ở mức độ nhẹ: Đau nhẹ tại vùng bụng dưới, cảm thấy buồn nôn, cơ thể tăng cân nhẹ. 
• Dấu hiệu ở mức độ vừa: Vùng bụng bắt đầu căng lên, cơn đau tại vùng bụng ở mức trung bình. Đồng thời, người bệnh có thể cảm thấy buồn nôn, tiêu chảy. Khi siêu âm vùng bụng, bác sĩ nhận thấy sự xuất hiện của dịch. 
• Dấu hiệu ở mức độ nặng: Lượng dịch có dấu hiệu tăng lên, làm tăng nguy cơ tràn dịch màng phổi. Lúc này, bệnh nhân thường bị phù toàn thân, vùng bụng căng lên kèm theo triệu chứng khó thở, thở gấp trên 20 lần/phút, xuất hiện cơn đau tại vùng bụng dưới, lượng nước tiểu ít, tụt huyết áp. 
• Dấu hiệu ở mức độ nghiêm trọng: Ổ dịch trong bụng xuất hiện nhiều hơn. Khi đó, bệnh nhân có nguy cơ phải đối mặt với biến chứng như suy thận, suy hô hấp cấp, tràn dịch màng tim,... Lượng nước tiểu ít hoặc vô niệu là dấu hiệu đặc trưng khi hội chứng quá kích buồng trứng diễn biến nghiêm trọng. 

Đau tại vùng bụng dưới là triệu chứng thường xuất hiện ở người bị quá kích buồng trứng

Khi nhận thấy cơ thể có nhiều biểu hiện khác thường, chị em tuyệt đối không nên chủ quan. Giải pháp cần thực hiện lúc này là liên hệ trao đổi với bác sĩ hoặc thăm khám kịp thời tại cơ sở y tế. 

3. Quá kích buồng trứng bao lâu thì hết?

• Đối với OHSS nhẹ - trung bình: Triệu chứng (chướng bụng, khó chịu, đau nhẹ) thường tự hết sau 7 - 10 ngày nếu không có thai. Việc điều trị chủ yếu là nghỉ ngơi, uống nhiều nước, bổ sung điện giải, theo dõi siêu âm.
• Đối với OHSS nặng: Tình trạng này có thể kéo dài 2 - 3 tuần, người bệnh cần nhập viện theo dõi, truyền dịch, chọc hút dịch ổ bụng (nếu nhiều). Nếu sau kích trứng có thai, tình trạng OHSS thường nặng hơn và kéo dài hơn do hormon hCG nội sinh từ thai nhi tiếp tục kích thích buồng trứng. 

Hội chứng quá kích buồng trứng bao lâu thì hết là băn khoăn chung của nhiều chị em 

4. Phương pháp điều trị

Cách thức điều trị, kiểm soát triệu chứng ở người bị quá kích buồng trứng cần dựa trên mức độ tiến triển. Cụ thể như: 

4.1. Điều trị với trường hợp nhẹ hoặc trung bình

Nếu hội chứng quá kích buồng trứng chỉ ở mức độ nhẹ, các triệu chứng thường có xu hướng biến mất sau một thời gian. Đối với trường hợp hội chứng đang ở mức trung bình, những phương pháp điều trị có thể áp dụng là:

• Kiểm soát triệu chứng bằng thuốc chống nôn và thuốc giảm đau. 
• Uống nhiều nước để bù đắp lượng nước cơ thể mất đi. 
• Chế độ ăn giàu đạm như thịt nạc, thịt bò, sữa,...
• Mang tất chuyên dụng để ngăn chặn sự hình thành của các cục máu đông. 
• Trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chọc hút bớt lượng dịch tích tụ trong bụng.

Để phòng ngừa tình trạng mất nước do ảnh hưởng của hội chứng OHSS, bạn nên bổ sung nước 

Trong giai đoạn này, chị em vẫn cần thăm khám, siêu âm định kỳ. Song song với đó, bệnh nhân nên theo dõi cân nặng và đo vòng eo, nước tiểu mỗi ngày để phát hiện sớm sự thay đổi bất thường. 

4.2. Điều trị với trường hợp nặng

Đối với trường hợp nặng, hội chứng OHSS diễn biến nghiêm trọng gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, chị em cần phải nhập viện và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Biện pháp điều trị tích cực thường được chỉ định lúc này là truyền dịch, truyền albumin, theo dõi sát lượng dịch vào và ra cơ thể. Bên cạnh đó, sử dụng thuốc chống đông đề phòng tắc mạch. 

Truyền dịch là một trong số những phương pháp điều trị tích cực có thể được chỉ định 

5. Làm thế nào để phòng ngừa hội chứng quá kích buồng trứng?

Các biện pháp phòng ngừa hội chứng OHSS, bác sĩ có thể đưa ra một vài biện pháp điều chỉnh như: 

• Cá thể hóa phác đồ kích thích buồng trứng: Như dùng liều gonadotropin thấp ngay từ đầu, theo dõi sát bằng siêu âm và xét nghiệm Estradiol (E2). 
• Điều chỉnh thuốc kích trứng: Như không tiêm hCG hoặc giảm liều hCG nếu có quá nhiều nang phát triển, thay thế hCG bằng GnRH agonist trigger (ít nguy cơ OHSS hơn).
• Có chiến lược về phôi: Như đông lạnh toàn bộ phôi (freeze-all), không chuyển phôi tươi trong chu kỳ có nguy cơ OHSS, thay vào đó sẽ chuyển phôi ở chu kỳ sau, khi cơ thể đã ổn định. 

Sau kích trứng, người bệnh cần theo dõi chặt chẽ :

• Khám, siêu âm định kỳ để phát hiện sớm dấu hiệu OHSS.
• Bệnh nhân cần theo dõi: cân nặng hàng ngày, vòng bụng, lượng nước tiểu, các triệu chứng bất thường (đau bụng nhiều, khó thở, ít tiểu…).
• Uống nhiều nước (2 - 3 lít/ngày, ưu tiên nước lọc hoặc nước khoáng).
• Ăn nhiều đạm (trứng, thịt, sữa).
• Tránh vận động mạnh, không quan hệ mạnh để hạn chế nguy cơ xoắn buồng trứng. 

Hy vọng qua bài viết, chị em đã có câu trả lời cho thắc mắc quá kích buồng trứng bao lâu thì hết. Trong hầu hết các trường hợp nhẹ, hội chứng này có xu hướng thuyên giảm sau 1 đến 2 tuần. Tuy nhiên, khi nhận thấy triệu chứng bất thường không thuyên giảm, chị em hãy đi thăm khám ngay để được bác sĩ kiểm tra và hỗ trợ.