1. Dấu hiệu testosterone quá cao

Định lượng testosterone giúp đánh giá nồng độ hormone này trong cơ thể là thấp hay cao, được so sánh với mức chuẩn dao động trong khoảng 270 - 1070 ng/dL, trung bình đạt khoảng 679 ng/dL. Nồng độ testosterone trong cơ thể nam giới thay đổi nhiều theo độ tuổi, thường đạt đỉnh vào tuổi 20 rồi giảm dần cho đến khi cơ thể già đi. 

Testosterone quá cao không tốt cho sức khỏe

Nam giới thường lo lắng hơn về tình trạng testosterone trong cơ thể thấp làm suy giảm chức năng sinh lý, khả năng sinh sản và các đặc trưng nam giới khác. Tuy nhiên, testosterone quá cao cũng không phải là tốt, nó có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của nam giới. Tình trạng này hiếm khi xảy ra ở nữ giới song vẫn có khả năng.

Dấu hiệu testosterone quá cao sẽ xuất hiện khi nồng độ hormone này vượt quá mức bình thường, gây ra những hậu quả như:

• Nóng nảy, nổi mụn nhiều không thể kiểm soát.

• Ham muốn tình dục quá mức, số lượng tinh trùng thấp.

• Phì đại tuyến tiền liệt gây khó đi tiểu.

• Mọc lông nhiều.

• Huyết áp cao, nguy cơ mắc bệnh về tim hoặc gan cao hơn.

• Mất ngủ.

• Phù chân và bàn chân.

• Tăng cân không rõ nguyên do.

Testosterone cũng có thể tăng quá cao nếu thường xuyên sử dụng thuốc steroid

Trường hợp testosterone quá cao ở nữ giới khá hiếm gặp do đây không phải là hormone giới tính chính tham gia vào sự phát triển đặc điểm giới tính cũng như chức năng sinh sản của phái nữ. Những trường hợp nữ giới có nồng độ testosterone cao vượt mức 8,37 - 48,8 ng/dl (tùy từng độ tuổi) sẽ gây ra một vài ảnh hưởng như:

• Dễ lo lắng quá mức dẫn đến trầm cảm.

• Giọng trầm hơn, da sạm đen và dày hơn.

• Mọc nhiều lông trên mặt và cơ thể.

• Giảm kích thước ngực, âm vật mở rộng.

• Kinh nguyệt không đều, giảm ham muốn tình dục.

• Tăng cân, rụng tóc nhiều, tăng khối lượng cơ.

Dễ thấy rằng, testosterone tăng cao ở nữ giới khiến cơ thể có những thay đổi theo xu hướng “nam tính hóa” hơn, trường hợp nặng còn ảnh hưởng tới chức năng sinh sản. 

2. Nguyên nhân làm tăng cao testosterone

Tình trạng testosterone quá cao ở nam giới xảy ra một cách tự nhiên rất hiếm gặp, hầu hết do nguyên nhân bệnh lý hoặc sử dụng chất kích thích quá mức. Các vận động viên thể dục chuyên nghiệp hoặc người tập thể hình thường xuyên sử dụng thuốc steroid đồng hóa thường gặp chứng testosterone tăng cao quá mức và nhiều ảnh hưởng khác. 

Tình trạng testosterone quá cao ở nam giới xảy ra một cách tự nhiên rất hiếm gặp

Ngoài do thuốc, nam giới bị khối u tuyến thượng thận hoặc tinh hoàn thường bị tăng cao testosterone hơn bình thường. Những khối u này có thể là lành tính hoặc ác tính, việc loại bỏ khối u sẽ giúp đưa nồng độ testosterone trong cơ thể về mức bình thường.

Tương tự như nam giới, nữ giới bị tăng cao nồng độ testosterone cũng thường do sử dụng steroid đồng hóa nhằm tăng khối lượng cơ hoặc khối u ở buồng trứng hay tuyến thượng thận. Cần cẩn thận với các bệnh lý sau:

Hội chứng buồng trứng đa nang

Hội chứng buồng trứng đa nang rất phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 20% nữ giới trong độ tuổi sinh sản và là nguyên nhân thường gặp dẫn đến tăng cao testosterone. Nguyên nhân chính xác gây ra hội chứng này hiện chưa được xác định, song cần điều trị can thiệp sớm bởi testosterone quá cao cùng các biến chứng khác có thể khiến người bệnh bị vô sinh, tiểu đường, béo phì hay bệnh tim mạch. 

Tăng sản thượng thận bẩm sinh

Đây là một dạng rối loạn di truyền khá hiếm gặp ảnh hưởng đến tuyến thượng thận, người bệnh bị thiếu hụt một số enzyme điều chỉnh việc sản xuất hormone, trong đó có testosterone làm cho nồng độ chất này trong cơ thể tăng quá mức.

Tăng sản thượng thận bẩm sinh làm tăng cao testosterone

Nữ giới gặp phải bệnh lý này cần điều trị tích cực nhằm giảm mức testosterone trong cơ thể cũng như các triệu chứng bệnh, cải thiện sức khỏe chứ không thể chữa khỏi hoàn toàn.

3. Cách kiểm soát và điều trị testosterone quá cao

Điều trị và kiểm soát mức testosterone quá cao sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này, do đó người bệnh cần đến cơ sở y tế khám, chẩn đoán tìm nguyên nhân. Nếu nguyên nhân do bổ sung testosterone hay steroid đồng hóa, bệnh nhân nên ngưng sử dụng những chất này để giảm dần testosterone trong cơ thể về mức bình thường. 

Thông thường sau khi ngưng bổ sung testosterone hay steroid đồng hóa khoảng 6 tháng, testosterone giảm về mức an toàn và cơ thể cũng bắt đầu sản xuất tinh trùng bình thường.

Nếu nguyên nhân gây testosterone quá cao do bệnh lý, người bệnh sẽ cần điều trị nguyên nhân cùng với kiểm soát testosterone bằng cách:

Điều trị khối u

Khối u gây tăng testosterone cao sẽ cần điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật thu nhỏ, cắt bỏ khối u để giảm sản sinh testosterone quá mức. Ngoài ra, nếu là khối u ung thư, bên cạnh phẫu thuật thì bác sĩ có thể chỉ định thêm phương pháp xạ trị hay hóa trị để tiêu diệt tế bào bệnh tốt hơn.

Điều trị bằng thuốc

Một số thuốc có tác dụng kiểm soát giảm triệu chứng do testosterone cao trong cơ thể như:

• Thuốc tránh thai.

• Thuốc Eflornithine dạng kem bôi để làm giảm sự phát triển của lông mặt.

• Thuốc progestin điều chỉnh kinh nguyệt, tăng khả năng sinh sản.

Bên cạnh điều trị y tế, bệnh nhân tăng testosterone quá cao cần thay đổi lối sống và áp dụng biện pháp khắc phục tại nhà để hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn như: Kiểm soát cân nặng, thay đổi chế độ ăn uống ít tinh bột và ít sữa, tẩy lông tại nhà,… 

Các biến chứng nặng do testosterone quá cao như bệnh lý về ga, tim mạch hay tiểu đường sẽ cần điều trị y tế tích cực. Biến chứng nguy hiểm của bệnh có thể xảy ra ở cả nam và nữ giới, do vậy không nên chủ quan nếu triệu chứng testosterone quá cao kéo dài.

Như vậy, testosterone quá cao có thể xuất hiện ở người sử dụng steroid đồng hóa hoặc bổ sung testosterone quá mức, cũng có thể là dấu hiệu bệnh lý. Nếu có những triệu chứng do testosterone quá cao, hãy sớm liên hệ với bác sĩ đế được hỗ trợ, chẩn đoán nguyên nhân và điều trị phù hợp. Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.