1. Đâu là nguyên nhân gây nên bệnh sởi?

Sởi là bệnh truyền nhiễm có thể xảy ra ở mọi thời điểm trong năm nhưng cao điểm nhất là vào mùa đông và mùa xuân. Bệnh do virus thuộc họ Paramyxovirus gây nên và rất dễ lây lan thành dịch nếu người bệnh không được cách ly đúng theo nguyên tắc phòng bệnh.

Sởi là bệnh truyền nhiễm phổ biến

2. Một số triệu chứng điển hình của bệnh sởi

Để điều trị sởi hiệu quả thì việc nắm rõ các dấu hiệu của bệnh là rất quan trọng. Đối với những người chưa tiêm phòng vắc xin hoặc chưa có miễn dịch do mắc bệnh từ trước thì nguy cơ nhiễm virus sởi và khả năng biến chứng sẽ cao hơn. Sau khi nhiễm virus sởi khoảng 7 - 21 ngày các dấu hiệu của bệnh mới bắt đầu xuất hiện. 

2.1. Biểu hiện toàn thân

bệnh sởi có thể mắc ở cả người lớn và trẻ em nếu chưa có miễn dịch với virus. Người mắc bệnh sởi thường xuất hiện một số triệu chứng toàn thân như sốt cao, đầu đau nhức, cơ thể mệt mỏi, chán ăn,.... Những biểu hiện này tương tự như bị cảm cúm thông thường. Vì vậy, nhiều người thường nhầm lẫn, có tâm lý chủ quan và không điều trị sớm khiến bệnh trở nặng với nhiều biến chứng.

2.2. Biểu hiện ở mắt

Nếu bị bệnh sởi, mắt của bạn sẽ xuất hiện một số triệu chứng như : kết mạc mắt đỏ, chảy nước mắt, mí mắt sưng lên, có dử mắt.,... Các dấu hiệu này xuất hiện khá sớm khi mắc bệnh.

2.3. Biểu hiện ở đường hô hấp trên

Đường hô hấp trên là cơ quan dễ bị ảnh hưởng bởi bệnh sởi. Một số biểu hiện ở cơ quan này bao gồm ho, hắt hơi, chảy nước mũi,...

Người bệnh có biểu hiện khá giống với cảm cúm như sốt cao, ho, sổ mũi,...

2.4. Phát ban 

Một trong những biểu hiện dễ thấy để nghĩ tới bệnh sởi là tình trạng phát ban. Theo đó, vùng niêm mạc trong khoang miệng sẽ xuất hiện các hạt nhỏ màu trắng xám kích thước từ 0,5mm đến 1mm, đồng thời xuất hiện vầng ban đỏ nổi gồ lên xung quanh.

Phát ban ở vùng sau tai xuất hiện sớm nhất. Sau khi sốt cao khoảng 3 - 4 ngày thì phát ban sẽ xuất hiện ở trên da theo trình tự. Đầu tiên là ở sau tai, sau gáy và sau đó lan ra trán, cổ, mặt, thân mình, tứ chi. Sau khi ban nổi toàn thân thì sốt giảm dần. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần được chăm sóc và điều trị sởi tốt để không gây biến chứng.

3. Các biến chứng của bệnh

Mặc dù không phải là bệnh đặc biệt nguy hiểm nhưng bệnh sởi vẫn có thể gây nhiều biến chứng nếu người bệnh có khả năng kháng virus kém hoặc điều trị sởi không đúng cách.

Theo các bác sĩ chuyên khoa, bệnh sởi nếu không được thăm khám theo dõi và điều trị theo đúng tình trạng bệnh có thể gặp một số biến chứng như: viêm tai giữa, viêm phổi đặc biệt ở trẻ nhỏ có nguy cơ suy hô hấp cao, viêm não- màng não - tủy cấp, viêm tủy,... Thậm chí bệnh nhân có thể tử vong nếu biến chứng không được can thiệp kịp thời. Biến chứng sởi thường xảy ra với những người có tình trạng suy giảm miễn dịch bẩm sinh hay mắc phải (AIDS), người đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch liều cao, xạ trị hoặc mắc các bệnh ác tính do khả năng tạo miễn dịch bị suy giảm hay trẻ nhỏ hệ miễn dịch chưa phát triển.

Phụ nữ mang thai khi bị sởi có nguy cơ biến chứng cao, nhất là trong giai đoạn đầu của thai kỳ. Biến chứng tác động đến thai nhi tùy theo từng thời điểm người mẹ nhiễm sởi. Có thể là sảy thai, sinh non, thai nhi bị dị tật, thai chết lưu, trẻ bị nhẹ cân khi sinh,... Vì vậy, phụ nữ được khuyến cáo nên tiêm phòng sởi trước khi mang thai và không tiêm trong giai đoạn thai kỳ. Phụ nữ mang thai ở trong mùa dịch hoặc ở vùng có nguy cơ nhiễm bệnh cao cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh, tăng sức đề kháng và tránh tiếp xúc với nguồn bệnh.

Bệnh nhân cần lưu ý, không được chủ quan khi thấy hết sốt và hết phát ban. Bởi đây mới là khoảng thời gian các biến chứng nguy hiểm dễ xảy ra nhất.

Bệnh sởi có thể gây nên nhiều biến chứng

4. Phương pháp chẩn đoán bệnh sởi

Nếu bạn nghi ngờ rằng bạn bị sởi hoặc đã tiếp xúc với người mắc bệnh, hãy đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để thăm khám. Các bác sĩ có thể chẩn đoán bằng cách kiểm tra phát ban trên da và kiểm tra các triệu chứng đặc trưng của bệnh, chẳng hạn như các đốm trắng trong miệng, sốt, ho và đau họng. 

Bên cạnh đó bác sĩ có thể chỉ định làm thêm xét nghiệm tìm kháng thể sởi trong máu và xét nghiệm công thức máu để biết về tình trạng giảm bạch cầu lympho. 

5. Điều trị sởi như thế nào để đảm bảo an toàn, hiệu quả

Điều trị bệnh sởi không quá phức tạp nhưng để đạt hiệu quả điều trị tốt cần tiến hành kết hợp nhiều phương pháp khác nhau:

5.1. Thăm khám và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ

Một số biểu hiện ban đầu của bệnh sởi tương đối giống với bệnh cảm cúm thông thường. Bởi vậy, khi có các dấu hiệu như sốt cao, mệt mỏi, đau đầu,... người bệnh nên chủ động hạn chế tiếp xúc với người khác và đến bệnh viện để thăm khám. Đặc biệt, người bệnh cần lưu ý không tự ý sử dụng thuốc khi chưa thăm khám và chưa có kết luận chính xác về bệnh của bác sĩ. 

Để chẩn đoán bệnh, trước tiên, bác sĩ sẽ dựa vào các dấu hiệu lâm sàng như sốt, mắt đỏ, phát ban, chảy nước mũi,... Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm để chẩn đoán xác định như: xét nghiệm Measles IgM, xét nghiệm Measles IgG, xét nghiệm Measles PCR,... 

Sau khi được xác định bị nhiễm virus sởi, người bệnh cần thực hiện cách ly, đồng thời có các biện pháp điều trị phù hợp theo tình trạng bệnh hiện tại: điều trị triệu chứng: hạ sốt - bù nước điện giải, điều trị dự phòng biến chứng mắt, điều trị kháng sinh nếu có bội nhiễm, điều trị biến chứng,...

Cần thăm khám điều trị sởi kịp thời

5.2. Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng

Để phục hồi bệnh nhanh, bệnh nhân cần được bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, đặc biệt là Vitamin A. Vitamin A giúp ngăn ngừa các biến chứng ở mắt như viêm giác mạc,... đồng thời bổ sung vitamin A đã được một số nghiên cứu chứng minh làm giảm 50% trường hợp tử vong do bệnh sởi.

5.3. Vệ sinh sạch sẽ

Với bệnh nhân bị bệnh sởi, việc cách ly là rất quan trọng để tránh bệnh lây lan. Bên cạnh đó, người bệnh cần được chăm sóc vệ sinh tốt như vệ sinh mắt, mũi, răng, miệng, vệ sinh toàn thân. Người bệnh nên nghỉ ngơi ở những nơi thoáng khí, đủ ánh sáng.

6. Những cách phòng chống bệnh sởi

6.1 Tiêm phòng

Tiêm vắc-xin là cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh sởi. Có hai loại vắc-xin có sẵn là vắc-xin MMR và MMRV. 

• Vắc-xin MMR là vắc-xin ba trong một có thể bảo vệ bạn khỏi bệnh sởi, quai bị và rubella. 
• Vắc-xin MMRV bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng giống như vắc-xin MMR và cũng bao gồm bảo vệ chống thủy đậu.

Trẻ em có thể được tiêm vắc-xin đầu tiên sau 12 tháng hoặc sớm hơn và liều thứ hai trong độ tuổi từ 4 đến 6. Người lớn chưa tiêm phòng nên tham khảo tư vấn từ bác sĩ.

Một số nhóm không nên tiêm phòng sởi bao gồm:

• Những người đã có một phản ứng đe dọa tính mạng trước đó đối với vắc-xin sởi hoặc các thành phần của nó.
• Phụ nữ mang thai
• Những người bị suy giảm miễn dịch, có thể bao gồm những người nhiễm HIV hoặc AIDS, những người đang điều trị ung thư hoặc những người dùng thuốc ức chế hệ thống miễn dịch.

Tác dụng phụ của việc tiêm chủng thường nhẹ và biến mất sau vài ngày. Thường các triệu chứng như sốt và phát ban nhẹ. Trong một số ít trường hợp, vắc-xin có liên quan đến số lượng tiểu cầu thấp hoặc co giật. Hầu hết trẻ em và người lớn được tiêm vắc-xin sởi không gặp tác dụng phụ.

Tiêm phòng không chỉ quan trọng để bảo vệ bạn và những người thân trong gia đình. Nó cũng quan trọng để bảo vệ những người trong cộng đồng, không có điều kiện để tiêm chủng. 

Tiêm vắc xin cho trẻ đúng độ tuổi để phòng sởi

6.2 Các phương pháp phòng ngừa khác

- Nếu bạn dễ mắc các bệnh nhiễm trùng thì nên:

• Rửa tay thường xuyên với xà phòng.
• Không dùng chung những vật dụng cá nhân với những người có thể bị bệnh bao gồm bát đũa, ly uống nước hoặc bàn chải đánh răng.
• Tránh tiếp xúc với những người bị bệnh.

- Nếu bạn đang mắc bệnh:

• Tuyệt đối không đi ra ngoài đi học, đi làm hay đến những nơi công cộng.
• Tránh tiếp xúc với những người dễ mắc bệnh như trẻ sơ sinh hoặc những người suy giảm miễn dịch.
• Che mũi và miệng nếu bạn cần ho hoặc hắt hơi. Nếu bạn không có sẵn khăn giấy, hãy hắt xì vào khuỷu tay.
• Hãy nhớ rửa tay thường xuyên và khử trùng mọi bề mặt hoặc đồ vật mà bạn chạm vào thường xuyên.

7. Giải đáp các câu hỏi thường gặp về bệnh sởi

7.1. Bệnh sởi có lây lan nhanh không?

Bệnh sởi rất dễ lây lan từ người sang người. Một người dễ bị nhiễm virus sởi có 90% khả năng bị nhiễm bệnh. Ngoài ra, một người nhiễm bệnh có thể tiếp tục truyền virus cho nhiều người khác mắc bệnh.

Một người mắc sởi có thể truyền virus cho người khác trong bốn ngày trước khi phát ban xuất hiện. Sau đó, chúng vẫn còn truyền nhiễm trong bốn ngày nữa.

Những người không tiêm phòng có nguy cơ cao mắc sởi. Ngoài ra, còn có các đối tượng khác bao gồm trẻ nhỏ, người có hệ miễn dịch yếu và phụ nữ mang thai.

7.2. Sởi có lây lan qua đường không khí hay không?

Sởi có thể lây lan qua không khí từ các giọt hô hấp và các hạt aerosol (bụi khí) nhỏ. Một người nhiễm bệnh có thể giải phóng virus vào không khí khi họ ho hoặc hắt hơi.

Những hạt hô hấp này cũng có thể lắng xuống các vật thể và bề mặt. Bạn có thể bị nhiễm bệnh nếu tiếp xúc với vật nhiễm bẩn, chẳng hạn như tay nắm cửa, sau đó chạm vào mặt, mũi hoặc miệng.

Virus sởi có thể sống bên ngoài cơ thể lâu hơn bạn nghĩ. Trên thực tế, nó có thể vẫn truyền nhiễm trong không khí hoặc trên các bề mặt lên đến hai tiếng.

7.4. Thời gian ủ bệnh khi mắc sởi là bao lâu?

Thời gian ủ bệnh cho bệnh sởi là từ 10 đến 14 ngày. Sau thời gian ủ bệnh ban đầu, xuất hiện các triệu chứng không đặc hiệu, chẳng hạn như sốt, ho và sổ mũi. Phát ban sẽ bắt đầu phát triển vài ngày sau đó.

Điều quan trọng cần nhớ là bạn vẫn có thể lây nhiễm cho người khác trong bốn ngày trước khi phát ban. Nếu bạn nghĩ rằng bạn đã tiếp xúc với bệnh sởi và chưa được tiêm phòng, bạn nên đi khám bệnh càng sớm càng tốt.

Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ em nhưng người lớn cũng không nên chủ quan. Ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm virus sởi, người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám càng sớm càng tốt. Một địa chỉ y tế bạn có thể lựa chọn là Hệ thống Y tế MEDLATEC. Không chỉ thăm khám, xét nghiệm sởi tại viện, MEDLATEC còn cung cấp dịch vụ xét nghiệm sởi tận nơi tiện lợi và uy tín. 

Dịch vụ xét nghiệm sởi tận nơi uy tín và chuyên nghiệp của MEDLATEC

Ngoài ra, hiện nay, MEDLATEC đang triển khai nhiều gói tầm soát giúp phát hiện sớm bệnh với chi phí hợp lý, cụ thể như sau:

Để đặt lịch xét nghiệm tại viện hoặc xét nghiệm lấy mẫu tại nhà hoặc tầm soát bệnh sởi, Quý khách vui lòng liên hệ với tổng đài 1900 56 56 56 của MEDLATEC để được tư vấn kỹ hơn.