1. Tìm hiểu chung về siêu âm xuyên sọ

siêu âm xuyên sọ là gì?

siêu âm xuyên sọ là kỹ thuật sử dụng sóng âm phản xạ với mục đích chụp lại những hình ảnh của sọ và buồng chất lỏng bên trong dịch não tủy chảy qua. 

Với trẻ em, phương pháp này được áp dụng để đánh giá những biến chứng xảy ra khi sinh non. Còn với người lớn, siêu âm sẽ được chỉ định khi cần có hình ảnh trực quan khối não trong lúc phẫu thuật sọ. 

Ngoài việc áp dụng ở đối tượng là trẻ sơ sinh giúp kiểm tra các vấn đề từ sinh non thì kỹ thuật này còn giúp kiểm tra các vấn đề trong não và não thất ở trẻ sơ sinh đến khoảng 18 tháng tuổi.

Sóng siêu âm không thể đi qua xương, do vậy siêu âm để kiểm tra não sẽ không thực hiện sau khi mà xương sọ (cranium) đã phát triển hợp nhất cùng nhau. Vì thế siêu âm này chỉ thực hiện ở trẻ em trước khi xương sọ phát triển và ở người lớn khi xương sọ được mở ra trong lúc phẫu thuật.

Hình ảnh thu được khi siêu âm xuyên sọ

Đối với trẻ em

Đối với trẻ em, kỹ thuật này giúp tìm kiếm các vấn đề có thể xảy ra khi sinh non. Chẳng hạn như trường hợp tổn thương não do thiếu máu cục bộ (PVL) - tình trạng não thất bị tổn thương do việc thiếu oxy hoặc lưu lượng máu đến não có thể xảy ra trước, trong hoặc sau khi sinh. Và cả chảy máu trong não, bao gồm xuất huyết não thất (IVH). 

Tổn thương do não thiếu máu cục bộ (PVL) và chảy máu trong não (IVH) làm tăng nguy cơ trẻ mắc các bệnh dị tật bẩm sinh từ ảnh hưởng nhẹ tới khả năng học tập, phát triển cho tới liệt não hay khuyết tật về trí tuệ.

Chảy máu trong não (IVH) thường xảy ra phổ biến ở trẻ sinh non hơn là trẻ sinh đúng tháng, phát triển trong khoảng 3 - 4 ngày đầu sau khi sinh và phát hiện khi siêu âm xuyên sọ. Ngược lại, tổn thương do não thiếu máu cục bộ (PVL) sẽ phải mất vài tuần mới có thể phát hiện. Vì vậy siêu âm cần được thực hiện nhiều lần sau khi sinh từ 4 - 8 tuần nếu phát hiện thấy PVL.

Bên cạnh đó kỹ thuật siêu âm này còn được thực hiện để đánh giá kích thước đầu của trẻ lớn hay đang tăng lên. Đồng thời phát hiện viêm nhiễm trong hoặc xung quanh hộp sọ, sàng lọc các vấn đề về sọ từ lúc mới sinh.

Đối với trẻ em kỹ thuật này giúp tìm kiếm các vấn đề có thể xảy ra khi sinh non (hình minh họa)

Đối với người lớn

Ở người lớn kỹ thuật siêu âm xuyên sọ được sử dụng để đo khối lượng não. Bởi vì ở người lớn xương sọ đã được phát triển đầy đủ nên chỉ có thể thực hiện khi xương sọ được mở ra trong lúc phẫu thuật não.

2. Nên thực hiện siêu âm xuyên sọ khi nào?

Ở trẻ sơ sinh

Đối với trẻ sơ sinh kỹ thuật siêu âm này được áp dụng khi:

• Đánh giá tình trạng não thất mở rộng hay tràn dịch não.

• Phát hiện chảy máu trong não thất và mô não.

• Phát hiện những dị tật bẩm sinh ở trẻ.

• Xác định vị trí bị viêm nhiễm hay có khối u trong não.

• Phát hiện xem có sự hủy hoại tới chất trắng não xung quanh não thất hay không (chính là hiện tượng PVL).

Ở người lớn 

Đối với người lớn, siêu âm xuyên sọ thực hiện khi phẫu thuật sọ, hỗ trợ cho việc cắt bỏ an toàn.

Ngoài ra thủ thuật này còn được sử dụng để đánh giá nguy cơ đột quỵ ở người lớn và trẻ em bị bệnh hồng cầu hình liềm. Đồng thời cũng để đánh giá đánh giá những rối loạn ảnh hưởng đến dòng máu nuôi bên trong não.

Với người lớn kỹ thuật này được sử dụng cho nhiều mục đích

3. Quy trình thực hiện siêu âm xuyên sọ

Thông thường một lần thực hiện kỹ thuật này sẽ kéo dài từ 15 - 30 phút, người thực hiện sẽ là bác sĩ chẩn đoán hình ảnh hay kỹ thuật viên hình ảnh (được quan sát bởi bác sĩ).

Đối với trẻ, bác sĩ sẽ thực hiện khi trẻ nằm trên giường ở phòng chăm sóc đặc biệt cho trẻ sơ sinh. Và bác sĩ sẽ yêu cầu người lớn giữ yên trẻ khi siêu âm để có kết quả chính xác.

Bác sĩ sẽ bôi một lớp gel trong, ấm lên trên da đầu của trẻ, tại vùng thóp. Vùng thóp là nơi các xương sọ trẻ em tiếp xúc với nhau nhưng chưa khít lại hoàn toàn. Lớp gel này có tác dụng  lan truyền sóng âm. 

Sau đó, bác sĩ sẽ di chuyển một đầu dò trên lớp gel, đầu giò này sẽ phát ra một sóng âm tần số cao, sau đó máy tính sẽ tính toán xem những sóng âm này dội lại như thế nào và chuyển tín hiệu sóng âm thành hình ảnh để phân tích.

Còn với người lớn siêu âm xuyên sọ thủ thuật sẽ thực hiện khi phẫu thuật sọ để đo khối lượng não.

4. Một số điều cần lưu ý khi siêu âm

Khi tiến hành kỹ thuật siêu âm xuyên sọ này, bạn nên lưu ý một số vấn đề sau:

• Sau khi siêu âm bạn có thể quay về cuộc sống thường ngày mà không cần phải kiêng cữ.

• Nếu siêu âm phát hiện những điểm đáng ngờ sẽ cần phải được cụ thể hoá với những quan sát bổ sung hay kỹ thuật chụp đặc biệt khác.

• Nếu trẻ còn nhỏ, cha mẹ có thể cho trẻ ăn trước khi siêu âm để bé thoải mái, không quấy khóc, giúp quá trình siêu âm diễn ra suôn sẻ hơn.

• Với người lớn bác sĩ sẽ yêu cầu ngưng sử dụng sản phẩm có chứa nicotine khoảng 2 tiếng trước khi siêu âm bởi nicotine sẽ làm nghẽn mạch máu và cho kết quả không được chính xác.

Bác sỹ tiến hành hỏi han tiền sử bệnh lý, thăm khám lâm sàng trước khi thực hiện siêu âm

Siêu âm xuyên sọ là kỹ thuật hiện đại, có ý nghĩa quan trọng trong việc chẩn đoán và phát hiện những bất thường của não. Với những thông tin cung cấp ở trên hy vọng các bạn có thể bổ sung cho mình những thông tin hữu ích. Mọi thắc mắc cần hỗ trợ vui lòng liên hệ với MEDLATEC qua số điện thoại hotline 1900 56 56 56 để được được tư vấn và giải đáp miễn phí.