1. Tưa lưỡi và nguyên nhân khiến trẻ bị tưa lưỡi

Tưa lưỡi là tình trạng nhiễm nấm, thường là do nấm candida khiến lưỡi, họng, niêm mạc miệng và cả thực quản xuất hiện màng giả mạc màu trắng. Khác với cặn sữa dễ rửa sạch và loại bỏ, tưa lưỡi bám rất chắc, khiến trẻ khó chịu, đau rát chảy máu nếu cố lau rửa. Tưa lưỡi có thể xuất hiện ở bất cứ ai, nhưng trẻ em, trẻ sơ sinh và người cao tuổi là thường gặp nhất. 

Những chấm tưa lưỡi có màu trắng nhỏ, xuất hiện ở đầu lưỡi, thành sợi dây với những hình tròn nhỏ. Nếu tưa lưỡi không được điều trị, những chấm trắng nhỏ sẽ lan rộng thành mảng, khiến lưỡi mất vị giác, trẻ biếng ăn, bỏ bú, đau đớn, quấy khóc. Nặng hơn trẻ có thể bị biến chứng.

Những nguyên nhân khiến trẻ bị tưa lưỡi như:

- Trẻ thường xuyên bị khô miệng: Miệng trẻ em và trẻ sơ sinh tiết ít nước bọt khiến niêm mạc miệng bị khô, môi trường acid làm tổn thương lưỡi và khoang miệng.

- Vệ sinh răng miệng cho trẻ không sạch sẽ, đặc biệt với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chưa thể tự vệ sinh răng miệng được. 

- Nhiễm nấm từ mẹ: Mẹ bị nấm vú hoặc nấm bộ phận sinh dục trong thời gian mang thai và sinh thường có thể lây cho trẻ nhỏ. 

Trẻ có thể bị tưa lưỡi do nhiễm nấm từ mẹ

- Do hệ miễn dịch suy yếu bẩm sinh hoặc các bệnh lý làm suy giảm hệ miễn dịch như HIV, ung thư,… Trường hợp này trẻ bị tưa lưỡi nặng cùng nhiều triệu chứng nặng khác.

- Bệnh chàm, hội chứng Raynaud.

- Do tác dụng phụ của thuốc kháng sinh, corticoid hoặc thuốc điều trị ung thư.

2. Trẻ bị tưa lưỡi điều trị như thế nào?

Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị tưa lưỡi, nên ưu tiên áp dụng các biện pháp chăm sóc không dùng thuốc để điều trị trước. Chỉ khi bệnh nặng hoặc tưa lưỡi do các bệnh lý nguy hiểm mới sử dụng thuốc dưới sự chỉ định của bác sĩ.

2.1. Các biện pháp chăm sóc trẻ bị tưa lưỡi không dùng thuốc

Tình trạng nhiễm nấm không quá nặng thì cha mẹ có thể lau rửa tưa lưỡi cho bé bằng dung dịch rửa sát khuẩn theo hướng dẫn của bác sĩ. Tưa lưỡi bám chắc vào lưỡi của trẻ nên cha mẹ tự ý đánh tưa lưỡi có thể khiến chỉ đau đớn, chảy máu. 

Cha mẹ lau rửa tưa lưỡi cho trẻ theo các bước sau:

- Vệ sinh sát khuẩn tay và đảm bảo băng gạc sạch sẽ vô trùng.

- Giữ trẻ nằm cố định hoặc bế.

- Đeo miếng gạc tưa lưỡi chuyên dụng hoặc quấn miếng gạc mềm quanh đầu ngón tay trỏ nếu không có.

- Nhúng gạc vào dung dịch rửa, đưa nhẹ vào mặt trên lưỡi của trẻ. Tiến hành lau từ từ, nhẹ nhàng lưỡi từ trong ra ngoài. Lặp lại để làm sạch các mảng tưa lưỡi. 

- Thay miếng gạc tưa lưỡi khác để vệ sinh các vùng vòm miệng, 2 bên má, nướu của trẻ kể cả có xuất hiện tưa lưỡi hay không. Chú ý vệ sinh kĩ hơn vùng có tưa lưỡi.

- Thực hiện ngày 4 lần, 30 phút trước mỗi bữa ăn của trẻ.

Đánh tưa lưỡi đúng cách giúp trẻ không bị đau đớn

Tùy theo tình trạng nhiễm nấm, bác sĩ có thể tư vấn bạn cách làm sạch tưa lưỡi cho trẻ với dung dịch muối NaCl, dung dịch iod povidine hoặc dung dịch chống nấm. Cần lưu ý khoang miệng của trẻ khá nhỏ, cha mẹ nên vệ sinh cẩn thận, tránh đưa ngón tay quá sâu khiến trẻ bị nôn trớ.

Cố gắng cậy tưa lưỡi cho bé không đúng cách không những không hiệu quả mà có thể khiến bé bị chảy máu, nhiễm trùng. Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ chưa biết súc miệng thì cha mẹ dùng gạc thấm dung dịch nước súc miệng lau sạch khoang miệng cho trẻ sau khi ăn và bú.

2.2. Điều trị trẻ bị tưa lưỡi bằng thuốc

Những trường hợp hệ miễn dịch suy giảm, trẻ bị tưa lưỡi nặng thì cần điều trị với các loại thuốc kháng nấm chuyên biệt. Tuy nhiên cần đặc biệt lưu ý sử dụng liều lượng thuốc phù hợp với tình trạng bệnh, lứa tuổi theo đúng chỉ định của bác sĩ. Dưới đây là một số loại thuốc trị nấm lưỡi, tưa lưỡi phổ biến hiện nay.

Miconazol

Đây là thuốc chuyên trị nhiều loại nấm khác nhau, thuộc nhóm imidazole tổng hợp, hiệu quả với đa số trẻ bị tưa lưỡi nặng. Cách sử dụng thuốc là dùng một lượng gel vừa đủ bôi tại chỗ bị tưa lưỡi, lưu ý dùng lượng vừa đủ tránh gây tắc nghẽn đường thở của trẻ.

Nhóm thuốc imidazole không dùng với trẻ bị bệnh lý về gan hoặc dị ứng với các thành phần của thuốc. Khi dùng imidazole, trẻ có thể gặp phải 1 số tác dụng phụ như viêm gan, mẩn ngứa, rối loạn hóa, tiêu chảy, buồn nôn và nôn,…

Tưa lưỡi nặng cần được điều trị bằng thuốc

Nystatin

Thuốc chống nấm Nystatin thường được dùng hơn với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị tưa lưỡi vì thuốc an toàn và hiệu quả nhanh. Sử dụng bằng cách pha viên Nystatin với liều lượng phù hợp (theo chỉ định của bác sĩ) với NaCl 0.9% hoặc nước đun sôi để nguội. Dùng băng gạc sạch để vệ sinh, đánh tưa lưỡi cho trẻ.

Thuốc kháng nấm toàn thân

Với trường hợp bị tưa lưỡi nặng, trẻ bị nhiễm nấm toàn thân diện rộng, bỏ bú và đau nhiều, thuốc cần dùng là thuốc kháng nấm toàn thân như fluconazole và itraconazole. Đây là dòng thuốc uống chỉ dùng theo chỉ định điều trị của bác sĩ.

3. Phòng ngừa tưa lưỡi ở trẻ

Nên chủ động phòng ngừa bệnh ở cả mẹ và bé như sau:

3.1. Phòng ngừa nấm lưỡi, tưa lưỡi ở trẻ

- Thường xuyên vệ sinh khoang miệng cho trẻ, nhất là sau khi bú và ăn.

- Dùng nước muối sinh lí 0.9% hoặc nước ấm vệ sinh răng miệng cho trẻ hàng ngày.

- Sử dụng vật dụng cá nhân dành riêng cho trẻ, thường xuyên giặt và làm sạch để phòng ngừa nấm phát triển.

- Nếu trẻ mắc các bệnh làm giảm hệ miễn dịch, cần điều trị tích cực sớm để tăng cường sức đề kháng.

Trẻ bị tưa lưỡi cần được điều trị sớm để tránh lan rộng

3.2. Phòng ngừa nấm ở mẹ

- Nếu khi mang thai hoặc sau khi sinh, mẹ bị nhiễm nấm đầu vú hoặc âm đạo thì cần điều trị sớm để tránh lây nhiễm cho bé.

- Tránh hôn môi, thơm má trẻ, nhất là người lạ.

Trẻ bị tưa lưỡi nếu điều trị, vệ sinh chăm sóc tích cực sẽ nhanh chóng khỏi mà không gây nguy hiểm đến trẻ. Tuy nhiên cha mẹ cần luôn theo dõi sát sao để phát hiện kịp thời nếu bệnh lý tiến triển nặng. Nếu cần hỗ trợ tư vấn điều trị và thăm khám cho trẻ, hãy liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.