1. Giải đáp vì sao trẻ không chịu bú bình?

Việc trẻ từ chối bú bình dù không phải vấn đề nghiêm trọng nhưng sự thay đổi thói quen bú có thể khiến cha mẹ lo lắng và không biết vì sao bé lại như vậy. Để hiểu rõ vấn đề ở bé cũng như kịp thời có cách xử lý phù hợp, dưới đây là những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ không chịu bú bình cha mẹ nên biết:

1.1. Bé chưa cảm thấy đói

Một trong những lý do cơ bản nhất khiến trẻ từ chối bú bình là chưa có nhu cầu nạp năng lượng tại thời điểm được cho bú. Khi dạ dày còn đầy hoặc trẻ vừa hoàn thành cữ bú trước đó, cơ chế điều hòa cảm giác đói - no trong não bộ sẽ khiến trẻ không muốn bú thêm, thậm chí quay đầu né tránh bình. 

Trẻ từ chối bú bình có thể do vẫn đang còn no

1.2. Bé chưa quen với việc bú bình

Trẻ bú mẹ hoàn toàn trong thời gian dài có xu hướng ghi nhớ rất rõ cảm giác mềm, ấm và linh hoạt của vú mẹ. Khi chuyển sang bú bình, trẻ đối diện với nhiều thay đổi cùng lúc, bao gồm cấu trúc núm ti, nhịp chảy của sữa và cả cảm giác khi ngậm miệng. Sự khác biệt này có thể khiến trẻ bối rối. 

Trong bú mẹ, trẻ phải mở rộng miệng để bao trọn quầng vú, kết hợp hoạt động đồng bộ giữa môi, lưỡi và hàm để điều chỉnh dòng sữa. Tuy nhiên, bú bình thường tạo dòng chảy ổn định và nhanh hơn, làm trẻ khó kiểm soát nhịp bú, từ đó tìm cách đẩy bình ra, khóc hoặc cự tuyệt ngay khi bình chạm vào miệng. 

Ngoài ra trẻ ti mẹ thường yêu thích ti mẹ trực tiếp hơn do núm ti của mẹ mềm, và có tăng tiếp xúc da kề da, tăng tình cảm mẹ con do trẻ được ôm ấp.

1.3. Bé chưa quen với vị sữa bột

Một số trẻ nhạy cảm với sự thay đổi về mùi và vị, đặc biệt trong những tuần đầu đời khi hệ vị giác và khứu giác đang phát triển mạnh. Sữa công thức có hương vị đặc trưng, độ đậm và độ ngọt khác biệt hoàn toàn so với sữa mẹ, khiến trẻ dễ phản ứng khi lần đầu tiếp xúc. 

Trẻ không chịu bú bình vì chưa quen vị sữa bột

Trẻ có thể nhăn mặt, tỏ vẻ khó chịu, ngậm nhưng không nuốt hoặc chỉ bú vài giọt rồi nhả ra ngay. Đây là hiện tượng thường thấy trong quá trình chuyển đổi sữa và thường mất vài ngày đến một tuần để trẻ chấp nhận loại sữa mới. Việc trẻ từ chối vị lạ trong giai đoạn đầu được xem là phản ứng sinh lý bình thường.

1.4. Núm ti quá cứng hoặc bé đang trong thời kỳ mọc răng

Khi núm ti của bình sữa không phù hợp với cấu trúc miệng hoặc độ nhạy của trẻ, quá trình bú có thể trở nên khó khăn. Núm quá cứng khiến trẻ phải dùng nhiều lực hơn để hút, dẫn đến tình trạng mệt mỏi và nhanh bỏ bú. Ngược lại, nếu dòng chảy quá nhanh, trẻ dễ bị sặc hoặc khó kiểm soát lượng sữa vào miệng, tạo cảm giác không an toàn. Tình huống này thường khiến trẻ phản ứng tiêu cực ngay từ khi ngậm bình.

Ở những trẻ đang trong giai đoạn mọc răng, nướu trở nên nhạy cảm và dễ đau khi chịu lực tác động. Khi đầu núm bình chạm vào vùng nướu ê buốt, trẻ thường nhả ra ngay lập tức và từ chối bú tiếp. Sự khó chịu này không liên quan đến chất lượng sữa mà chủ yếu xuất phát từ cảm giác đau vùng nướu. Những dấu hiệu đi kèm như cắn núm bình, chảy nước dãi nhiều hay quấy khóc khi ngậm núm thường xuất hiện rõ trong giai đoạn này.

1.5. Môi trường, tư thế bú bình không thoải mái

Nhiều trẻ từ chối bú bình do chịu tác động từ môi trường xung quanh. Không gian quá ồn, ánh sáng mạnh hoặc có quá nhiều người khiến trẻ mất cảm giác an toàn, dẫn đến việc trẻ không hợp tác khi được cho bú. Bên cạnh đó, tư thế bế không ổn định, đầu không được nâng đúng cách hoặc cơ thể bị gập có thể làm trẻ khó nuốt và nhanh mệt, từ đó bỏ bú giữa chừng. 

Môi trường không thoải mái cũng khiến trẻ từ chối bú

2. Trẻ không chịu bú bình có sao không?

Đối với trẻ bú bình không ti mẹ trực tiếp, nếu trẻ không chịu bú bình trong thời gian dài, tổng lượng sữa nạp vào mỗi ngày có thể không đáp ứng nhu cầu phát triển của cơ thể. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng dinh dưỡng, cân nặng và mức độ hoạt động của trẻ, điển hình là:

• Chậm tăng cân: Tổng năng lượng cũng như các dưỡng chất nạp vào cơ thể giảm, khiến tốc độ tăng cân thấp hoặc đứng cân trong nhiều tuần liên tiếp.
• Tiểu ít: Số lần đi tiểu giảm, nước tiểu đậm màu, biểu hiện thiếu dịch nhẹ.
• Nguy cơ thiếu dinh dưỡng: Thiếu năng lượng và vi chất, ảnh hưởng đến phát triển thể chất và não bộ.
• Giảm mức độ hoạt động: Trẻ dễ mệt, quấy khóc, ngủ không sâu hoặc ít tương tác hơn.
• Xáo trộn lịch sinh hoạt: Bú ít làm trẻ dễ đói giữa đêm, ngủ - thức thất thường, gây khó khăn cho việc chăm sóc.
• Nguy cơ tiềm ẩn bệnh lý: Nếu tình trạng kéo dài kèm lờ đờ, ít tiểu hoặc sụt cân, trẻ có thể cần được khám để loại trừ nhiễm trùng hoặc vấn đề ở khoang miệng.

Trẻ không bú bình có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng

3. Cha mẹ nên làm gì khi trẻ không chịu bú bình?

Trẻ không chịu bú bình là vấn đề phổ biến mà bất cứ cha mẹ nào cũng dễ dàng gặp phải. Thay vì lo lắng và bối rối không biết nên làm gì, cha mẹ có thể khắc phục bằng những cách sau:

3.1. Hỗ trợ trẻ ti đúng tư thế 

Để giúp trẻ bú bình dễ dàng hơn, cha mẹ nên kiểm tra cách ngậm khớp ngậm của trẻ với núm bình, hỗ trợ trẻ trong bắt khớp ngậm đúng.

3.2. Căn thời gian cho bé bú bình lúc đói

Trẻ dễ chấp nhận bú bình hơn khi xuất hiện dấu hiệu đói sớm như tìm ti, chóp chép môi hoặc tăng vận động miệng. Cho bú quá sớm hoặc quá muộn đều khiến trẻ dễ phản kháng. Vì vậy, hãy cho trẻ làm quen với bình ngay khi trẻ vừa đói nhưng chưa khóc. Đây là thời điểm phản xạ bú ở mức ổn định nhất.

3.3. Kiểm tra núm vú, lựa chọn bình có núm vú mềm

Núm vú quá cứng, quá lớn hoặc có tốc độ chảy không phù hợp khiến trẻ khó bú và nhanh bỏ cuộc. Núm mềm, đàn hồi và gần giống cảm giác bú mẹ giúp trẻ dễ chấp nhận hơn. Cha mẹ nên kiểm tra núm trước mỗi lần bú để đảm bảo dòng sữa đều, không nhanh quá, không chậm quá, phù hợp với tốc độ nuốt của trẻ. Việc chọn đúng núm phù hợp độ tuổi giúp giảm đáng kể tình trạng từ chối.

Cha mẹ nên chọn loại bình có vú mềm cho bé

3.4. Tạo môi trường giúp bé thoải mái, tập trung

Không gian quá ồn hoặc nhiều kích thích khiến trẻ mất tập trung và dễ từ chối bú bình. Một môi trường yên tĩnh, ánh sáng dịu, cùng tư thế bế vững vàng sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn. Cha mẹ nên giữ tâm trạng ổn định, tránh vội vàng hoặc căng thẳng. Khi trẻ thư giãn, khả năng hợp tác tăng lên rõ rệt.

3.5. Học bú bình bằng sữa mẹ trước khi dùng sữa bột

Việc thay đổi cả cách bú lẫn mùi vị sữa cùng lúc có thể khiến trẻ phản ứng mạnh. Sử dụng sữa mẹ trước giúp trẻ chỉ phải làm quen với một yếu tố mới là núm bình. Khi trẻ đã chấp nhận, việc chuyển sang sữa bột sẽ thuận lợi hơn. Đây là bước chuyển đổi được nhiều chuyên gia khuyến nghị.

3.6. Cho trẻ làm quen ti giả trước khi bú bình

Ti giả có thể giúp trẻ làm quen với cảm giác silicone và rèn phản xạ mút giống với bú bình. Khi trẻ đã chịu ngậm ti giả, việc chuyển sang núm bình trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên, thời gian dùng cần hợp lý để tránh tình trạng trẻ bị phụ thuộc vào ti giả vì mục tiêu chính vẫn là hỗ trợ quá trình trẻ làm quen với bình sữa.

Như vậy, để khắc phục tình trạng trẻ không chịu bú bình, điều quan trọng là kiên nhẫn và thử đúng phương pháp. Khi tạo được sự thoải mái và quen thuộc, bé sẽ dễ dàng chấp nhận bú bình và sinh hoạt ổn định hơn. Nếu có thắc mắc và cần tư vấn thêm về các vấn đề dinh dưỡng cho trẻ, cha mẹ có thể liên hệ với Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.