1. Trẻ sơ sinh sôi bụng là do đâu?

Biểu hiện sôi bụng ở trẻ sơ sinh thường xuất phát từ nguyên nhân không khí bị tắc nghẽn ở các nếp gấp trong đường ruột, hoặc bất kỳ vị trí nào trong đường tiêu hóa. Nguyên nhân phổ biến dẫn đến hiện tượng trẻ sơ sinh sôi bụng đó là: 

• Chế độ dinh dưỡng của mẹ: đối với những trẻ đang bú mẹ thì nguồn dinh dưỡng chính đến từ dòng sữa mẹ. Những gì mà mẹ hấp thu vào cơ thể thì bé cũng sẽ nhận được các chất dinh dưỡng từ những thực phẩm đó. Vì vậy nếu mẹ ăn quá nhiều đồ dầu mỡ, thức ăn lạ, đồ cay nóng, chất đạm, món tái gỏi, đồ ôi thiu, đồ để lâu, thức ăn bị nhiễm khuẩn thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sữa. Trẻ bú sữa sẽ bị sôi bụng, tiêu chảy,...;

• Trẻ bị bất dung nạp lactose trong sữa: lactose là một loại đường chứa trong sữa và các sản phẩm làm từ sữa. Không phải cơ thể ai cũng tiết ra đủ enzyme để tiêu hóa được lactose, trẻ sơ sinh cũng không ngoại lệ. Khi loại đường này tích tụ quá nhiều ở ruột sẽ khiến trẻ bị sôi bụng. 

• Trẻ bú sai cách: có những trẻ sẽ ăn sữa công thức song song với bú sữa mẹ. Trong trường hợp núm bình sữa không vừa miệng bé, tốc độ sữa chảy quá nhanh hoặc quá chậm, tư thế mẹ cho bé bú không đúng cách,... sẽ khiến trẻ nuốt nhiều không khí vào dạ dày gây sôi bụng. Ngoài ra nếu mẹ không đảm bảo vệ sinh dụng cụ, pha sữa không đúng tỷ lệ cũng sẽ khiến trẻ gặp phải hiện tượng trên;

• Nguyên nhân khác:

• Do trẻ phải dùng thuốc kháng sinh: tác dụng phụ khi điều trị thuốc kháng sinh cho trẻ là sôi bụng, tiêu chảy, táo bón;

• Do nhiễm khuẩn Shigella, E.coli, Salmonella hay virus vì tật mút  tay, đồ chơi, ti giả không đảm bảo vệ sinh. Khi những vi khuẩn này sinh sôi và phát  triển mạnh mẽ trong đường ruột sẽ lấn át các lợi khuẩn, dẫn đến rối loạn vi sinh đường ruột khiến trẻ sơ sinh sôi bụng và tiêu chảy.

Sữa công thức có thể là nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh sôi bụng

2. Các triệu chứng kèm theo tình trạng trẻ sơ sinh sôi bụng

Sớm nhận biết các triệu chứng trẻ sơ sinh sôi bụng sẽ giúp các bậc phụ huynh  kịp thời can thiệp và khắc phục đúng cách. Tình trạng này sẽ bao gồm những dấu hiệu điển hình sau:

• Trẻ liên tục bị nôn trớ và ọc sữa;

• Có thể nghe thấy âm thanh ùng ục, ọc ọc phát ra từ bụng trẻ;

• Trẻ bị tiêu chảy;

• Trẻ bỏ bú, quấy khóc nhiều nhất là về ban đêm;

• Trẻ bị ợ hơi, chướng bụng.

Tình trạng trên có thể chỉ xuất hiện và tự khỏi trong một vài ngày nhưng cũng có khi kéo dài cả tuần lễ. Khi đó cha mẹ nên cho trẻ đi khám để xác định nguyên nhân.

3. Xử trí ra sao khi trẻ sơ sinh sôi bụng?

Khi bắt gặp hiện tượng này, cha mẹ nên có những bước xử lý như sau:

• Thay đổi chế độ ăn của mẹ: nếu trẻ đang bú mẹ thì mẹ cần tránh những thực phẩm sau để bé không bị sôi bụng, đầy hơi: súp lơ, bắp cải, cà chua, đậu nành, cam quýt, đồ cay nóng nhiều dầu mỡ,...;

• Thay đổi tư thế cho bé bú: nếu nguyên nhân khiến trẻ bị sôi bụng là do mẹ cho trẻ bú sai cách thì cần điều chỉnh lại tư thế cho phù hợp hơn. Để trẻ ngậm đúng khớp vú, sau khi trẻ ăn no hãy từ từ bế dựng bé lên, đặt cằm bé gác lên vai của mẹ, sau đó mẹ khum bàn tay vỗ nhẹ lưng để bé ợ hết không khí ra ngoài. Với những trẻ bú bình thì khi pha sữa nên tránh nguấy quá mạnh sẽ tạo nhiều bọt khí, mẹ để trẻ ngậm vừa núm vú, dốc bình sữa sao cho sữa lấp đầy vùng đầu núm để bé hạn chế nuốt phải nhiều không khí;

• Thay sữa công thức: nếu trẻ ăn sữa công thức và bị sôi bụng kèm đi ngoài, hăm mông thì có thể là do bé bị bất dung nạp lactose có trong sữa. Mẹ hãy đổi sang dạng sữa không chứa lactose, dễ tiêu hóa, chứa nhiều chất  xơ, sữa mát, ít đạm. Mẹ cần lưu ý pha sữa đúng công thức, đảm bảo vệ sinh bình sữa, núm vú, dụng cụ pha sữa, trước khi cho bé bú;

• Cho trẻ đi khám nếu sôi bụng nhiều ngày không khỏi: nếu đã thay đổi theo những cách nêu trên nhưng trẻ vẫn bị sôi bụng kéo dài thì mẹ nên đưa trẻ đi khám để được bác sĩ chẩn đoán và có phương án điều trị thích hợp.

Hãy điều chỉnh lại tư thế bú cho phù hợp nếu trẻ sơ sinh sôi bụng là do bú sai cách

4. Các phương pháp phòng ngừa chứng sôi bụng ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh bị sôi bụng lâu ngày, tiêu chảy liên tục sẽ làm mất cân bằng hệ vi sinh trong đường tiêu hóa, từ đó giảm khả năng hấp thụ các dưỡng chất thiết yếu có trong sữa. Do đó các bậc phụ huynh cần biết cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa chứng sôi bụng ở trẻ để bé có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh:

• Ưu tiên sữa mẹ trong những năm tháng đầu đời của trẻ. Trong trường hợp sữa mẹ có ít thì mẹ có thể chia nhỏ cữ bú để giúp bé đủ no và kích thích tuyến vú tiết ra nhiều sữa hơn;

• Nếu bắt buộc phải thay thế sữa mẹ bằng sữa công thức, mẹ nên tìm hiểu kỹ loại sữa phù hợp với hàm lượng lactose thấp để bé dễ dàng hấp thu hơn;

• Mẹ nên tìm hiểu cách cho bé bú mẹ và bú bình đúng cách. Nên pha sữa trước khi cho bé bú khoảng 5 phút để đủ thời gian bọt khí phân hủy. ngoài ra trong lúc nguấy sữa hãy làm nhẹ nhàng để tránh tạo nhiều bong bóng khí;

• Trong giai đoạn cho trẻ bú mẹ, mẹ nên chú ý đến chế độ ăn của mình, tránh những thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ mà hãy tăng cường ăn rau xanh, hoa quả tươi, mỗi ngày nên tiêu thụ ít nhất 2 lít nước.

Sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng nên được ưu tiên trong những năm tháng đầu đời của trẻ

Trên đây là một số thông tin các bậc phụ huynh cần nắm được để xử trí trước tình trạng trẻ sơ sinh sôi bụng. Nếu tình trạng sôi bụng của trẻ vẫn tiếp diễn, không cải thiện và có triệu chứng nặng hơn thì bạn nên cho trẻ đi khám để được kiểm tra và điều trị.

Chuyên khoa Nhi - Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là địa chỉ tin cậy của nhiều bậc cha mẹ khi cho trẻ đến thăm khám và tư vấn điều trị các bệnh lý thường gặp ở trẻ. Nếu bạn có nhu cầu được hỗ trợ chi tiết hơn, hãy liên hệ ngay đến hotline 1900 56 56 56, tổng đài viên luôn sẵn sàng tư vấn cho quý khách hàng 24/7.