1. U men xương hàm là gì?

U men xương hàm là loại u lành tính hình thành do sự tăng sinh bất thường của các tế bào men răng còn sót lại trong xương hàm sau quá trình phát triển răng. Khối u thường phát triển chậm nhưng lại có xu hướng xâm lấn mạnh vào mô xung quanh, đặc biệt là vùng xương hàm dưới.

Bệnh thường gặp ở người trưởng thành trong độ tuổi 20 - 50 tuổi, ít khi xuất hiện ở trẻ em. U có thể khu trú ở cả hàm trên và hàm dưới, nhưng thường gặp hơn ở vùng góc hàm dưới hoặc cằm.

U men xương hàm thường phát triển ở xương hàm dưới

2. Nguyên nhân hình thành u men xương hàm và dấu hiệu nhận diện

Nguyên nhân gây nên u men xương hàm và dấu hiệu đặc trưng nhận diện bệnh như sau:

2.1. Nguyên nhân xuất hiện u men xương hàm

Hiện chưa xác định được chính xác nguyên nhân hình thành u men xương hàm. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy một số yếu tố sau có thể góp phần hình thành bệnh lý này:

• Rối loạn trong quá trình phát triển của tế bào men răng.
• Chấn thương vùng hàm mặt hoặc nhiễm trùng răng miệng kéo dài.
• Tổn thương nang răng hoặc răng mọc ngầm không được xử lý sớm.
• Di truyền hoặc đột biến gen liên quan đến sự phát triển tế bào men răng.

2.2. Dấu hiệu nhận diện

Ở giai đoạn đầu, bệnh thường diễn biến âm thầm, không gây đau rõ rệt. Tuy nhiên, theo thời gian, người bệnh sẽ dần xuất hiện những triệu chứng rõ ràng như:

• Sưng hoặc phồng nhẹ vùng hàm, mặt bị méo hoặc biến dạng nhẹ.
• Răng bị lung lay, xô lệch hoặc thay đổi vị trí.
• Khó há miệng, đau khi nhai hoặc cảm giác tê bì ở vùng môi, cằm.
• Nếu u lớn, người bệnh có thể nhìn thấy khối phồng trong miệng hoặc vòm hàm bị biến dạng.

3. U men xương hàm có phải là bệnh lý nguy hiểm?

Tuy u men xương hàm là lành tính nhưng sự phát triển của khối u này vẫn tiềm ẩn những nguy cơ nhất định:

3.1. Tác động đến thẩm mỹ và chức năng vùng hàm mặt

U men xương hàm phát triển chậm nhưng có khả năng xâm lấn mạnh vào xương hàm, khiến khuôn mặt bị mất cân đối, biến dạng, chức năng nhai và nói bị ảnh hưởng.

Nếu khối u phát triển lớn, người bệnh có thể gặp khó khăn khi ăn uống, nuốt vướng, thậm chí nếu u chèn ép vào các cấu trúc lân cận chức năng hô hấp cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Bệnh u nang xương hàm gây đau nhức, sưng mặt, khiến người bệnh khó ăn uống

3.2. Nguy cơ tái phát cao 

Nếu phẫu thuật không loại bỏ triệt để, khối u men xương hàm có tỷ lệ tái phát rất cao. Một số trường hợp tái phát nhiều lần có thể khiến xương hàm bị phá hủy nặng nề, phải cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ xương hàm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng nhai và thẩm mỹ.

3.3. Khả năng chuyển ác tính

Mặc dù hiếm gặp, nhưng u men xương hàm vẫn có thể chuyển sang ác tính, trở thành ung thư men xương hàm. Khi đó, khối u có thể di căn, tiên lượng xấu hơn rất nhiều.

4. Phương pháp chẩn đoán và điều trị u men xương hàm

Do tiềm ẩn những biến chứng nguy hiểm như trên nên dù là bệnh lành tính, u men xương hàm vẫn cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh lý này gồm:

4.1. Chẩn đoán

Bệnh nhân khi thăm khám tại cơ sở y tế sẽ được bác sĩ khám trực tiếp vùng hàm mặt để quan sát độ phồng xương, tình trạng răng, đặt ra các hỏi về thời gian phát hiện khối u và các triệu chứng liên quan.

Sau quá trình khám lâm sàng, bác sĩ sẽ đề nghị người bệnh thực hiện những kiểm tra cận lâm sàng như:

• Chụp X-quang: phát hiện u men dưới dạng vùng sáng nhiều hốc hoặc 1 hốc lớn đơn độc.
• Chụp CT-Scanner: xác định kích thước, vị trí, ranh giới và mức độ xâm lấn của khối u. 
• Sinh thiết mô bệnh học: phần mô được lấy từ u được quan sát dưới kính hiển vi để nhằm phân biệt u men với các khối u khác của xương hàm.

Chụp X-quang góp phần chẩn đoán sự xuất hiện của u men xương hàm

4.2. Điều trị

Để tránh nguy cơ tái phát, quá trình điều trị u men xương hàm bắt buộc phải loại bỏ hoàn toàn khối u và phần xương bị tổn thương. Đây cũng là cách duy nhất giúp phục hồi chức năng và thẩm mỹ vùng hàm mặt cho người bệnh.

Các phương pháp điều trị thường được bác sĩ xem xét, đưa ra chỉ định là:

• Phẫu thuật cắt bỏ u:

Tùy vào kích thước và vị trí khối u khu trú, bác sĩ có thể lựa chọn:

- Nạo u: Áp dụng đối với u nhỏ, ranh giới rõ, chưa xâm lấn rộng.

- Cắt đoạn xương hàm : Áp dụng cho khối u lớn, xâm lấn sâu hoặc tái phát nhiều lần.

Sau phẫu thuật, bác sĩ có thể tiến hành ghép xương hoặc đặt vật liệu nhân tạo để phục hồi hình dáng và chức năng của xương hàm.

• Xạ trị và hóa trị:

Thông thường, xạ trị và hóa trị không phải là phương pháp lựa chọn điều trị chính vì u men lành tính ít nhạy với tia xạ. Tuy nhiên, trong các trường hợp u ác tính hoặc không thể phẫu thuật triệt để, bác sĩ cũng có thể cân nhắc kết hợp phương pháp này.

Sau điều trị, bệnh nhân cần tái khám định kỳ 6 - 12 tháng/lần để phát hiện sớm nguy cơ tái phát. Ngoài ra, người bệnh cũng cần duy trì vệ sinh răng miệng và hạn chế tác động mạnh vùng hàm để giảm thiểu nguy cơ tái phát.

U men xương hàm tuy là u lành tính nhưng có khả năng xâm lấn mạnh, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ và chức năng vùng hàm mặt. Vì thế, nếu phát hiện khung hàm phồng to bất thường, răng bị di lệch, tê môi dưới hoặc cằm,... quý khách hàng có thể liên hệ đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56 để được chẩn đoán đúng và có hướng can thiệp sớm.