1. U tuyến nước bọt mang tai là gì?

Có thể hiểu về tuyến nước bọt mang tai và các loại u ở tuyến này như sau:

1.1. Tuyến nước bọt mang tai là gì?

Tuyến nước bọt mang tai là một trong ba tuyến nước bọt chính của cơ thể, nằm ở hai bên mặt, ngay phía trước và bên dưới tai. Tuyến này có chức năng tiết nước bọt giúp làm ẩm miệng, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn và bảo vệ răng miệng khỏi sự tấn công của vi khuẩn.

Tuyến này gồm hai thùy chính là thùy nông và thùy sâu, chạy dọc theo dây thần kinh mặt. Chính vì vậy, bất kỳ khối u nào xuất hiện tại đây đều có nguy cơ ảnh hưởng đến dây thần kinh này.

U tuyến nước bọt mang tai ảnh hưởng trực tiếp đến các cử động mặt 

1.2. Các loại u tuyến nước bọt mang tai

U tuyến nước bọt mang tai là tình trạng khối u hình thành do sự phát triển bất thường của tế bào ở tuyến nước bọt mang tai. 

Có 2 dạng u tuyến nước bọt mang tai chính là:

• U lành tính: Đa số trường hợp. Phổ biến nhất là u tuyến đa hình, phát triển chậm và không xâm lấn.
• U ác tính: Ít gặp hơn, nhưng nguy hiểm hơn do có thể xâm lấn mô xung quanh hoặc di căn đến hạch cổ, phổi hoặc xương. Một số dạng thường gặp là ung thư tuyến mang tai, carcinoma mucoepidermoid hoặc adenoid cystic carcinoma.

2. Nhận biết dấu hiệu của u tuyến nước bọt mang tai

Người bệnh nên cảnh giác trước các dấu hiệu cảnh báo sự xuất hiện của u tuyến nước bọt mang tai sau đây:

2.1. Triệu chứng ở giai đoạn đầu

Ở giai đoạn đầu, u tuyến nước bọt mang tai thường tiến triển âm thầm, không gây đau, chỉ xuất hiện một khối sưng nhẹ dưới hoặc trước tai. Các triệu chứng có thể gặp gồm:

• Xuất hiện cục u nhỏ, rắn chắc, di động nhẹ ở vùng da dưới mang tai.
• Da vùng mang tai bình thường, không đỏ hay nóng.
• Không có cảm giác đau.

2.2. Triệu chứng giai đoạn tiến triển

Khi khối u tăng kích thước hoặc có dấu hiệu ác tính, người bệnh có thể gặp triệu chứng:

• Sưng to vùng mang tai, đôi khi lan xuống cổ.
• Đau nhức khi nhai hoặc nói chuyện.
• Liệt mặt một bên, không thể nhắm mắt hoặc cười bình thường.
• Khó nuốt, khô miệng.
• Một số trường hợp xuất hiện hạch cổ nếu u đã di căn.

Khối u tuyến nước bọt tăng kích thước khiến vùng mang tai sưng to

3. U tuyến nước bọt mang tai nguy hiểm thế nào?

Mức độ nguy hiểm của u tuyến nước bọt mang tai phụ thuộc vào bản chất khối u là lành tính hay ác tính, kích thước và vị trí phát triển của khối u.

3.1. Đối với u lành tính

U lành tính thường phát triển chậm, ít gây đau, nhưng nếu để lâu không điều trị, khối u có thể:

• Tăng kích thước, khiến khuôn mặt bị biến dạng.
• Chèn ép dây thần kinh mặt, khiến người bệnh bị méo miệng, nhai khó, liệt nửa mặt.
• Có khả năng chuyển thành u ác tính nếu tồn tại trong thời gian dài.

Vì vậy, dù là u lành tính, người bệnh vẫn cần được theo dõi và can thiệp sớm.

3.2. Đối với u ác tính

U tuyến nước bọt mang tai ác tính là trường hợp nguy hiểm bởi:

• Dễ xâm lấn đến các mô lân cận.
• Di căn xa đến nhiều cơ quan trong cơ thể, nhất là phổi, gan, hoặc xương.
• Gây đau nhức, sưng to nhanh, đôi khi kèm theo liệt mặt.

Nếu không được phát hiện sớm, tiên lượng sống của người bệnh sẽ giảm đáng kể.

4. Cách thức chẩn đoán và điều trị u tuyến nước bọt mang tai

Bệnh nhân có khối u tuyến nước bọt mang tai sẽ được bác sĩ thăm khám, chỉ định những kiểm tra cần thiết để chẩn đoán phân biệt giữa u lành và ác tính, từ đó xác định phương pháp điều trị phù hợp:

4.1. Chẩn đoán

Bác sĩ tiến hành thăm khám vùng tuyến nước bọt mang tai, đánh giá đặc điểm khối u (kích thước, mật độ, độ di động) sau đó chỉ định các kiểm tra giúp cung cấp cơ sở đưa ra chẩn đoán như: 

• Siêu âm tuyến nước bọt mang tai: phát hiện vị trí, kích thước khối u.
• Chụp CT-Scanner hoặc chụp MRI: đánh giá vị trí, kích thước, mức độ xâm lấn và ảnh hưởng của khối u đến dây thần kinh mặt.
• Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA): lấy mẫu tế bào khối u để xác định bản chất khối u lành hay ác tính. 

Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ giúp bác sĩ xác định được khối u tuyến nước bọt mang tai là lành hay ác tính

4.2. Điều trị

Tùy vào loại u, kích thước và điều kiện sức khỏe của bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị phù hợp như: 

4.2.1. Phẫu thuật cắt bỏ khối u

• U lành tính: Thường chỉ cần phẫu thuật bóc tách u và bảo tồn dây thần kinh mặt.
• U ác tính: Cắt bỏ toàn bộ tuyến mang tai, nếu phát hiện di căn có thể sẽ phải cắt bỏ hạch cổ.

Phẫu thuật đòi hỏi thực hiện bởi bác sĩ có tay nghề cao vì dây thần kinh mặt chạy xuyên qua tuyến mang tai, chỉ cần sai sót nhỏ có thể gây liệt mặt vĩnh viễn.

4.2.2. Xạ trị và hóa trị

Đối với bệnh nhân có u tuyến nước bọt mang tai ác tính hoặc sau phẫu thuật khối u ác tính, bác sĩ sẽ cân nhắc xạ trị hoặc hóa trị để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại. Trong đó:

• Xạ trị: Giúp kiểm soát sự phát triển của tế bào ác tính.
• Hóa trị: Ít được sử dụng đơn độc, thường kết hợp với xạ trị.

4.2.3. Theo dõi định kỳ

Bệnh nhân cần tái khám định kỳ 6 - 12 tháng/lần để theo dõi nguy cơ tái phát hoặc tiến triển ác tính.

Tuy hầu hết trường hợp mắc u tuyến nước bọt mang tai là lành tính nhưng do tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến dây thần kinh mặt, thẩm mỹ và sức khỏe nên người bệnh cần được phát hiện sớm, chẩn đoán chính xác, điều trị kịp thời để tăng cơ hội khỏi bệnh và hạn chế biến chứng.

Nếu phát hiện khối u bất thường vùng dưới tai, mặt sưng hay cử động khó khăn, quý khách hàng có thể liên hệ đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56 để được chẩn đoán chính xác.