Đau họng, cảm giác nuốt vướng hoặc khó nuốt, cảm giác này kéo dài trên 48 giờ, sốt nhẹ, người uể oải, cảm giác nhức mỏi toàn thân, hơi thở hôi, nhức đầu, cảm giác căng ở vùng dưới cằm, hạch dưới hàm sưng và đau; đấy là triệu chứng bị viêm a-mi-đan!

Khi khám thường thấy lớp lót của họng đỏ, đặc biệt trên a-mi-đan hai bên sưng lớn đôi khi có những chấm trắng giống chất bã đậu bám nhiều trên hai a-mi-đan.

Nguyên nhân của bệnh là do nhiễm vi trùng liên cầu Streptococcus, đặc biệt là liên cầu nhóm A (GABHS) chiếm trên 40% trường hợp, ngoài ra còn có tụ cầu trùng Staphylococcus aureus hoặc Moraxella catarrhalis. Ngoài ra còn do nhiễm siêu vi. Trong viêm a-mi-đan  cũng có khoảng 10 loại khác nhau, trong đó Adenovirus, Rhinovirus và EpsteinBarvirus là nhiều hơn cả.

Điều trị

Điều trị viêm a-mi-đan chủ yếu là nội khoa với thuốc giảm đau và kháng sinh nếu do vi trùng. Thuốc dùng thuộc nhóm betalactam như Penicilin V với liều 25 mg/kilogram/ngày/tiêm bắp, uống hoặc chích Augmentin (amoxicilline + clavulanate), thuốc thuộc nhóm cephalosporin như Zinnat 250 mg - 500 mg (cefuroxime axetil) với liều dùng 2 lần/ngày kéo dài 10 - 14 ngày ở người lớn hoặc 10 - 15 mg/kg/2 lần/ngày cho trẻ em. Ngoài ra nên nghỉ ngơi nếu chỉ do nhiễm siêu vi, xúc họng nước đun sôi để nguội hoặc muối ấm.

Cắt a-mi-đan là chọn lựa sau cùng sau khi phương pháp dùng thuốc thất bại. Chỉ cắt trong những trường hợp viêm cấp a-mi-đan nhiều đợt trong năm (trên 6 đợt, mỗi đợt kéo dài trên 2 tuần), hoặc đã ít nhất một lần a-mi-đan bị áp xe, viêm a-mi-đan quá phát ở trẻ em gây khó thở hoặc khó nuốt.

Chú ý sau cắt a-mi-đan!

Không cữ nói sau khi cắt, cữ ăn uống những chất chua, cay, cứng và nóng từ 10-14 ngày sau mổ. Không nên đến những chỗ đông người trong tuần đầu sau mổ vì rất dễ nhiễm trùng đường hô hấp từ người khác. Cần uống nhiều nước, hoặc uống những thức uống giàu chất dinh dưỡng như nước trái cây, sữa, súp, nhưng đừng quá lạnh. Không hút thuốc lá hoặc uống rượu, bia vì rất dễ gây kích thích vùng họng.

Ts. Bs Nguyễn Trọng Minh
(Khoa Tai Mũi Họng - BV Chợ Rẫy)