1. Xét nghiệm BT-CT là gì?

Xét nghiệm BT-CT là viết tắt của Thời gian máu chảy (BT - Bleeding time) và Thời gian máu đông (CT - Clotting time). Đây là hai thông số cơ bản dùng để đánh giá khả năng cầm máu và đông máu tự nhiên của cơ thể.

Xét nghiệm BT-CT là gì? Đây là viết tắt của Thời gian máu chảy (BT) và Thời gian máu đông (CT)

• Thời gian máu chảy (BT): phản ánh hoạt động của tiểu cầu và độ bền thành mạch. Nếu BT kéo dài, cơ thể có thể gặp vấn đề trong việc hình thành nút tiểu cầu ban đầu để cầm máu.
• Thời gian máu đông (CT): cho biết quá trình chuyển từ máu lỏng sang dạng cục đông. Thời gian này phụ thuộc vào nhiều yếu tố đông máu trong huyết tương. Khi CT kéo dài bất thường, nguy cơ chảy máu khó kiểm soát có thể xảy ra.

Như vậy, xét nghiệm BT-CT mang ý nghĩa sàng lọc ban đầu, giúp bác sĩ phát hiện các rối loạn liên quan đến tiểu cầu, thành mạch hoặc yếu tố đông máu, từ đó chỉ định thêm những xét nghiệm chuyên sâu khác khi cần thiết.

2. Xét nghiệm BT-CT được chỉ định trong những trường hợp nào?

Xét nghiệm BT-CT không phải lúc nào cũng được thực hiện thường quy, mà chủ yếu được bác sĩ chỉ định trong các tình huống nghi ngờ có rối loạn về cầm máu hoặc đông máu. 

Xét nghiệm BT-CT thường được thực hiện trong một số trường hợp khi có chỉ định của bác sĩ

Một số trường hợp điển hình gồm:

• Người có biểu hiện chảy máu bất thường: dễ bầm tím, xuất huyết dưới da, chảy máu cam, chảy máu chân răng, phụ nữ rong kinh kéo dài.
• Theo dõi điều trị các bệnh lý về máu hoặc gan: chẳng hạn như giảm tiểu cầu, bệnh von Willebrand, bệnh lý đông máu di truyền, xơ gan.
• Người đang dùng thuốc ảnh hưởng đến đông máu: như thuốc kháng đông, thuốc chống kết tập tiểu cầu (aspirin, clopidogrel).
• Trường hợp có tiền sử gia đình mắc bệnh rối loạn đông máu: để phát hiện sớm nguy cơ di truyền.

Xét nghiệm BT-CT có thể hữu ích trong trường hợp bệnh nhân có chảy máu bất thường hoặc nghi ngờ rối loạn chức năng tiểu cầu, hoặc có thể được dùng để đánh giá sơ bộ. Mặc dù vậy, nhiều hướng dẫn y khoa hiện nay không khuyến nghị sử dụng BT-CT như xét nghiệm sàng lọc tiền phẫu thường quy, vì xét nghiệm này có độ lặp lại kém, giá trị tiên đoán hạn chế. Trong đánh giá trước phẫu thuật, các khuyến cáo quốc tế ưu tiên dựa vào khai thác kỹ tiền sử chảy máu và thực hiện các xét nghiệm khác như số lượng tiểu cầu, PT, aPTT để đánh giá khả năng đông cầm máu toàn diện hơn.

3. Quy trình thực hiện xét nghiệm BT-CT

Xét nghiệm BT-CT khá đơn giản, được thực hiện trực tiếp trên mẫu máu của người bệnh. Quy trình cơ bản thường gồm các bước:

• Người bệnh chuẩn bị: người bệnh không cần nhịn ăn, nhưng nên thông báo cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe, thuốc đang sử dụng (đặc biệt là thuốc kháng đông, aspirin).
• Lấy máu: kỹ thuật viên sẽ sát khuẩn vùng da, thường ở đầu ngón tay hoặc tĩnh mạch cánh tay, sau đó lấy một lượng máu nhỏ để tiến hành xét nghiệm.
• Thực hiện đo BT: tạo một vết rạch nhỏ nông trên da hoặc dùng dụng cụ chuyên dụng để theo dõi thời gian máu ngừng chảy.
• Thực hiện đo CT: máu được thu vào ống nghiệm sạch, sau đó quan sát đến khi xuất hiện cục máu đông, từ đó xác định thời gian đông máu.
• Trả kết quả: toàn bộ quy trình thường diễn ra trong thời gian ngắn, kết quả có thể có ngay trong ngày.

Xét nghiệm BT-CT an toàn, ít xâm lấn và hiếm khi gây biến chứng. Tuy nhiên, để đảm bảo độ chính xác, kết quả thường được phân tích kết hợp với các xét nghiệm đông máu chuyên sâu khác khi bác sĩ nghi ngờ có bất thường.

4. Các chỉ số bình thường và bất thường trong xét nghiệm BT-CT

Kết quả xét nghiệm BT-CT thường được so sánh với giá trị tham chiếu để xác định khả năng đông máu của cơ thể.

- Giá trị bình thường:

• Thời gian máu chảy (BT): khoảng 2 - 7 phút.
• Thời gian máu đông (CT): khoảng 5 - 15 phút.

Những chỉ số này cho thấy hệ thống tiểu cầu, thành mạch và các yếu tố đông máu đang hoạt động ổn định. Giá trị tham chiếu bình thường sẽ thay đổi theo phương pháp thực hiện và từng phòng xét nghiệm nên sử dụng khoảng tham chiếu do chính họ hiệu chuẩn.

- Trường hợp bất thường:

• BT kéo dài: gợi ý rối loạn chức năng tiểu cầu, thiếu hoặc bất thường yếu tố von Willebrand hoặc tác động của thuốc chống kết tập tiểu cầu.
• CT kéo dài: có thể liên quan đến thiếu hụt yếu tố đông máu, bệnh gan, sử dụng thuốc kháng đông hoặc bệnh lý bẩm sinh về đông máu.
• BT và CT đều bất thường: thường gặp trong các bệnh lý nặng về đông máu hoặc khi số lượng tiểu cầu giảm rõ rệt.

Cần lưu ý, chỉ số BT-CT chỉ mang tính định hướng ban đầu. Để có chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ kết hợp thêm các xét nghiệm chuyên sâu khác như PT (Prothrombin Time), APTT (Thời gian thromboplastin hoạt hóa từng phần) hay định lượng fibrinogen.

5. Đơn vị y tế thực hiện xét nghiệm BT-CT

Xét nghiệm BT-CT hiện nay được triển khai rộng rãi tại nhiều cơ sở y tế từ tuyến cơ sở đến các bệnh viện lớn. Tuy nhiên, để kết quả chính xác và có giá trị lâm sàng, người bệnh nên lựa chọn những địa chỉ có đầy đủ trang thiết bị xét nghiệm hiện đại và đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Huyết học - Truyền máu.

Tại các Bệnh viện đa khoa, BT-CT thường nằm trong nhóm xét nghiệm cơ bản. Trong khi đó, các trung tâm xét nghiệm và phòng khám chuyên khoa cũng cung cấp dịch vụ này nhằm hỗ trợ tầm soát và theo dõi bệnh lý liên quan đến rối loạn đông máu.

MEDLATEC cung cấp dịch vụ xét nghiệm đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng

Hệ thống Y tế MEDLATEC cung cấp dịch vụ xét nghiệm BT-CT đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng:

• Có phòng xét nghiệm đạt chuẩn, máy móc xét nghiệm hiện đại nhập khẩu từ Đức, Thuỵ Sĩ, Hoa Kỳ, Nhật Bản,... được hiệu chuẩn định kỳ.
• Đội ngũ bác sĩ và kỹ thuật viên xét nghiệm có chuyên môn cao.
• Quy trình lấy mẫu, phân tích và trả kết quả nhanh chóng - chính xác - bảo mật thông tin, kết quả đạt song hành 2 tiêu chuẩn quốc tế CAP và ISO 15189:2022.
• Có khả năng thực hiện trên 2000 xét nghiệm từ cơ bản đến chuyên sâu, phục vụ đắc lực cho chẩn đoán, điều trị.

Nhờ đó, xét nghiệm BT-CT không chỉ cung cấp số liệu đơn thuần, mà còn là cơ sở để bác sĩ đưa ra quyết định điều trị phù hợp và an toàn cho từng người bệnh.

Quý khách hàng có nhu cầu đặt lịch thăm khám, xét nghiệm hoặc đăng ký lấy mẫu xét nghiệm tại nhà, vui lòng liên hệ Hệ thống Y tế MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ chi tiết.