1. Xét nghiệm CA 72-4 là gì?

CA 72-4 là Cancer Antigen đặc trưng của ung thư dạ dày, nên xét nghiệm CA 72-4 được sử dụng trong sàng lọc, theo dõi, hỗ trợ chẩn đoán bệnh ung thư dạ dày.

Hiện nay, ung thư dạ dày là bệnh ung thư rất thường gặp, đang đứng thứ 2 trong các nguyên nhân ung thư gây tử vong trên toàn thế giới. Ở nước ta, ung thư dạ dày hiện đứng top 3 các bệnh ung thư gây tử vong hàng đầu.

Xét nghiệm CA 72-4 thường dùng cho bệnh nhân ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày gây tử vong cao một phần bởi giai đoạn sớm, bệnh không có biểu hiện triệu chứng rõ ràng, nên hầu hết phát hiện bệnh muộn, hoặc tình cờ khi nội soi dạ dày. 

Đến khi bệnh nhân có biểu hiện như chán ăn, đau bụng, đầy bụng, xuất huyết tiêu hóa (đại tiện phân đen, nôn ra máu) thì nghĩa là ung thư dạ dày đã ở giai đoạn muộn. Giải pháp tốt nhất để phát hiện sớm ung thư dạ dày là nội soi, bởi tổn thương dạ dày lúc này chỉ khoảng 2 - 3mm rất nhỏ (hoặc có thể lớn tới 3 - 4cm).

Xét nghiệm này nhằm định lượng dấu ấn ung thư đặc trưng này, nhằm sàng lọc phát hiện và đánh giá hiệu quả điều trị, tiên lượng bệnh ung thư dạ dày. Tuy nhiên, dấu ấn ung thư CA 72-4 không nhạy, nghĩa là khi bệnh ung thư dạ dày đã tiến triển nặng thì CA 72-4 mới tăng rõ ràng.

Kháng nguyên CA 72-4 còn tìm thấy trong ung thư buồng trứng

Ngoài tăng khi bệnh nhân mắc ung thư dạ dày, một số tế bào ung thư khác cũng tiết ra kháng nguyên CA 72-4 như ung thư buồng trứng, ung thư vú, ung thư tụy, ung thư đại tràng,... nhưng tế bào ung thư dạ dày tiết ra lượng CA 72-4 cao hơn cả.

2. Xét nghiệm CA 72-4 có ý nghĩa thế nào?

Xét nghiệm CA 72-4 định lượng, đánh giá nồng độ chất này trong máu bệnh nhân, nhằm hướng tới mục đích chẩn đoán, tiên lượng và theo dõi hiệu quả điều trị bệnh. Cụ thể:

2.1. Xét nghiệm CA 72-4 trong chẩn đoán ung thư

CA 72-4 thường dùng như một xét nghiệm gợi ý trong chẩn đoán ung thư dạ dày và các ung thư đường tiêu hóa, phần phụ khác như ung thư buồng trứng, ung thư đại trực tràng,… Để khẳng định bệnh nhân có mắc ung thư thật sự không, cần kết hợp kết quả xét nghiệm CA 72-4 với xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh, sinh thiết,…

2.2. Theo dõi đáp ứng điều trị

Xét nghiệm này cũng được sử dụng để theo dõi hiệu quả, đáp ứng điều trị ung thư ở bệnh nhân. Ngoài ra còn được sử dụng để xác định giai đoạn và tiên lượng ung thư.

3. Chỉ định xét nghiệm CA 72-4 

Xét nghiệm này được chỉ định hoặc gợi ý thực hiện khi:

3.1. Chỉ định tuyệt đối

Ở bệnh nhân có biểu hiện nghi ngờ ung thư dạ dày như: ăn uống kém, gầy sút cân, mệt mỏi, hay ợ hơi ợ chua, rối loạn đại tiện, đau tức vùng thượng vị,… Ngoài ra, các bệnh nhân đã và đang điều trị ung thư dạ dày cũng được chỉ định tuyệt đối thực hiện xét nghiệm này để đánh giá đáp ứng điều trị và phòng ngừa tái phát.

3.2. Chỉ định tương đối

CA 72-4 được tìm thấy ở các tế bào buồng trứng. Vì thế, ngoài là dấu ấn ung thư dạ dày, xét nghiệm này cũng có thể được chỉ định để kiểm tra bệnh nhân nghi ngờ ung thư buồng trứng thể nhày.

4. Kết quả xét nghiệm CA 72-4

Chỉ số CA 72-4 bình thường ≤ 6 U/mL. 

Giá trị CA 72-4 tăng bất thường trong các trường hợp:

4.1. Ung thư dạ dày

- Tỷ lệ CA 72-4 tăng trong ung thư dạ dày: độ nhạy lâm sàng của CA 72-4 là 28 - 80%, hay gặp là 40 - 46%, độ đặc hiệu lâm sàng cho các bệnh đường tiêu hóa lành tính là > 95%.

Độ nhạy lâm sàng của CA 72-4 cao hơn một cách có ý nghĩa so với CA 19-9 (32%) và CEA (20 - 24%). Khi kết hợp các dấu ấn ung thư, độ nhạy lâm sàng của CA 72-4 tăng từ 42% lên 57% khi kết hợp với CA 19-9 và lên 51% khi kết hợp với CEA.

Ung thư dạ dày có tỉ lệ tăng CA 72-4 cao nhất

- Mức độ CA 72-4 tăng ở các giai đoạn của ung thư dạ dày: tỷ lệ CA 72-4 (+) tính (tăng > 6 U/mL) so với tỷ lệ CA 19-9 (+) tính (tăng > 37 U/mL) và CEA (+) tính (tăng > 5 ng/mL) ở các giai đoạn tương ứng là: IA: 11/33/0%, IB: 20/20/13%, II: 13/6/19%, IIIA: 46/42/25%, IIIB: 41/28/21%, IV: 58/42/37% và ở giai đoạn ung thư tái phát: 56/32/11%.

+ Mức độ CA 72-4 trước khi điều trị ung thư dạ dày: mức độ dấu ấn ung thư CA 72-4 kết hợp với CA 19-9 và CEA trước phẫu thuật điều trị có giá trị tốt để tiên lượng, đánh giá mức độ bệnh. 

Sau phẫu thuật cắt bỏ khối u ung thư từ 1 - 2 tuần, nồng độ CA 72-4 sẽ trở về mức bình thường. Nếu 1 trong số các dấu ấn ung thư dương tính trở lại là dấu hiệu cho thấy nguy cơ tái phát cao. 

+ Vai trò của CA 72-4 trong đánh giá tái phát sau điều trị ung thư dạ dày: sau phẫu thuật cắt bỏ dạ dày, nếu tái phát, mức độ CA 72-4 tăng trong 70% các trường hợp, trong khi CA 19-9 chỉ tăng trong 50% và CEA chỉ tăng trong 20% các trường hợp tái phát.

Xét nghiệm CA 72-4 cần được bác sỹ chỉ định

Mức độ CA 72-4 sẽ tăng khác nhau trong các trường hợp: ung thư buồng trứng, ung thư đại trực tràng, ung thư đường tiêu hóa và phần phụ khác, bệnh lành tính (khớp, bệnh phổi, viêm tụy, xơ gan,…).

Nếu có thắc mắc về xét nghiệm cũng như cần giải đáp kết quả xét nghiệm, hãy liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn.