1. Tiểu đường là bệnh gì? Vì sao cần phân biệt các tuýp tiểu đường?

Tiểu đường là tình trạng rối loạn chuyển hóa đường trong cơ thể. Khi cơ thể không có khả năng sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin hiệu quả, lượng đường sẽ tích tụ lại trong máu và tăng cao bất thường.

Việc biết tiểu đường tuýp 1, 2, 3 là gì để phân biệt không chỉ giúp người bệnh hiểu rõ tình trạng sức khỏe của mình mà còn:

• Hỗ trợ bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với bệnh nhân.
• Tiên lượng được nguy cơ biến chứng trong tương lai để có hướng ngăn chặn hiệu quả.
• Chủ động thay đổi lối sống, dinh dưỡng và vận động phù hợp với type tiểu đường mắc phải.

2. Tiểu đường tuýp 1 2 3 là gì? Đặc điểm và dấu hiệu nhận biết

Bệnh tiểu đường gồm nhiều tuýp khác nhau, mỗi tuýp có cơ chế bệnh sinh, biểu hiện và cách điều trị riêng. Phân biệt rõ tiểu đường tuýp 1, 2, 3 là gì rất cần thiết để người bệnh và gia đình chủ động hơn trong theo dõi và kiểm soát sức khỏe.

2.1. Tiểu đường tuýp 1

Tiểu đường tuýp 1 là dạng rối loạn tự miễn, tức là hệ miễn dịch tấn công nhầm vào tuyến tụy - cơ quan sản xuất hormone insulin. Khi các tế bào tụy bị phá hủy, cơ thể không thể tạo ra insulin nên đường huyết tăng cao.

Bệnh tiểu đường tuýp 1 thường khởi phát ở trẻ em, thiếu niên hoặc người dưới 30 tuổi, không liên quan đến béo phì hay chế độ ăn uống như tuýp 2. Người mắc tiểu đường tuýp 1 bắt buộc phải sử dụng insulin suốt đời (tiêm hoặc bơm truyền), vì không có liệu pháp khác có thể thay thế insulin.

Khi mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 người bệnh thường đi tiểu liên tục, khát nước nhiều, sụt cân nhanh, mệt mỏi, dễ bị bệnh nấm da hoặc nhiễm trùng da.

Tiểu đường tuýp 1 chủ yếu xuất hiện ở trẻ em

2.2. Tiểu đường tuýp 2

Khi mắc bệnh tiểu đường tuýp 2, cơ thể người bệnh vẫn sản sinh insulin nhưng không đủ hoặc insulin không hoạt động hiệu quả. Đây là tuýp tiểu đường phổ biến nhất. 

Tiểu đường tuýp 2 liên quan chặt chẽ đến béo phì, ít vận động, căng thẳng kéo dài và yếu tố di truyền. Bệnh có thể kiểm soát bằng thuốc theo phác đồ điều trị của bác sĩ, thay đổi chế độ dinh dưỡng và tập luyện. Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân chưa cần dùng đến insulin.

Tiểu đường tuýp 2 thường khởi phát âm thầm và tiến triển chậm, vì vậy rất khó phát hiện ở giai đoạn sớm. Nhiều người chỉ được chẩn đoán khi tình cờ khám sức khỏe định kỳ hoặc khi đã xuất hiện biến chứng. Các dấu hiệu có thể gặp bao gồm: khát nước nhiều, đi tiểu nhiều lần, ăn nhiều nhưng sụt cân, mệt mỏi kéo dài, vết thương chậm lành, hay nhiễm trùng tái diễn (như nhiễm nấm sinh dục hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu).

2.3. Tiểu đường tuýp 3

Một số nghiên cứu khoa học đã sử dụng thuật ngữ “tiểu đường tuýp 3” để mô tả khái niệm kháng insulin tại não và mối liên hệ giữa rối loạn chuyển hoá glucose thần kinh với bệnh Alzheimer.

Tiểu đường tuýp 3 (tiểu đường não) là tình trạng kháng insulin xảy ra ở não, có liên quan đến bệnh Alzheimer. Não của người bị tiểu đường tuýp 3 không sử dụng được insulin đúng cách nên dẫn đến tổn thương các tế bào não, suy giảm trí nhớ, giảm khả năng tư duy và điều phối. Tuy nhiên, đây là một khái niệm nghiên cứu/giả thuyết, chứ không phải một phân loại chính thức được các hiệp hội y khoa lớn công nhận; hiện chưa có tiêu chuẩn chẩn đoán hay phác đồ điều trị riêng cho “tuýp 3”. 

Vì vậy cần hiểu rõ đây là mô hình nghiên cứu đang được điều tra - các kết quả hứa hẹn nhưng vẫn còn cần nhiều bằng chứng lâm sàng nữa trước khi dùng làm thuật ngữ chẩn đoán hay hướng dẫn điều trị.

Bệnh tiểu đường tuýp 3 có thể gặp phải ở độ tuổi trung niên hoặc người lớn tuổi, có dấu hiệu sa sút trí tuệ. Bệnh lý này liên quan đến tiền sử tiểu đường tuýp 2 lâu năm nhưng đường huyết không được kiểm soát tốt.

Người mắc bệnh tiểu đường tuýp 3 thường gặp triệu chứng: giảm trí nhớ, hay quên, rối loạn hành vi, lú lẫn, trầm cảm, thay đổi cảm xúc thất thường,... Hiện chưa có cách điều trị đặc hiệu bệnh lý này, việc điều trị chủ yếu nhằm giảm nguy cơ tiến triển sang Alzheimer.

Tiểu đường tuýp 3 có liên hệ mật thiết với bệnh Alzheimer

3. Phương pháp chẩn đoán tiểu đường 

Để xác định bệnh nhân có bị tiểu đường hay không, bác sĩ thường chỉ định những xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm đường huyết lúc đói (FPG): ≥126 mg/dL (≥ 7.0 mmol/L).
• Xét nghiệm HbA1c (đường huyết trung bình 3 tháng): ≥ 6.5%.
• Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống (OGTT): ≥ 200 mg/dL (11.1 mmol/L).
• Kiểm tra kháng thể tự miễn (đối với tiểu đường type 1).

4. Cách phòng ngừa và kiểm soát các tuýp tiểu đường 

4.1. Tầm quan trọng của việc thực hiện biện pháp phòng ngừa và kiểm soát tiểu đường?

Bên cạnh việc tìm hiểu tiểu đường tuýp 1, 2, 3 là gì, bạn cũng nên lưu tâm đến tính chất nguy hiểm của nhóm bệnh này. Nếu bệnh tiểu đường không được kiểm soát tốt, người bệnh có nguy cơ xảy ra biến chứng như:

• Biến chứng tim mạch: đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
• Tổn thương thần kinh: tê bì, đau, liệt dây thần kinh.
• Suy thận.
• Tổn thương võng mạc, giảm hoặc mất thị lực.
• Sa sút trí tuệ (đối với bệnh tiểu đường tuýp 3): ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống.

Chủ động phòng ngừa, kiểm soát tiểu đường là cách tốt nhất để ngăn ngừa nguy cơ gặp phải những biến chứng này, giúp người bệnh kéo dài tuổi thọ.

4.3. Phương pháp phòng ngừa và kiểm soát bệnh tiểu đường

• Duy trì cân nặng hợp lý để tránh tình trạng thừa cân - yếu tố nguy cơ lớn nhất dẫn đến tiểu đường tuýp 2 và tuýp 3. 
• Duy trì chế độ ăn lành mạnh với sự ưu tiên trái cây ít đường, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt; tránh đồ ăn nhanh, thực phẩm giàu chất béo bão hòa, tinh bột tinh chế,...
• Tập thể dục tối thiểu 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần để cơ thể tăng độ nhạy với insulin và giảm lượng đường huyết.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ, nhất là người có tiền sử gia đình mắc tiểu đường hoặc các yếu tố nguy cơ như béo phì, ít vận động, stress trong thời gian dài,...

Người bệnh được bác sĩ giải đáp tiểu đường tuýp 1, 2, 3 là gì và hướng dẫn phương pháp phòng ngừa

Hy vọng thông tin bài viết trên đây có thể giúp bạn biết được tiểu đường tuýp 1, 2, 3 là gì để phòng ngừa các yếu tố nguy cơ gây bệnh, kịp thời phát hiện và thăm khám khi xuất hiện dấu hiệu bất thường.

Quý khách hàng có nhu cầu tầm soát tiểu đường có thể liên hệ Hotline 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được tư vấn và đặt lịch khám nhanh chóng.