1. Vai trò của sắt đối với cơ thể trẻ sơ sinh

Cùng với i-ốt và vitamin A, sắt là một trong 3 vi chất quan trọng đối với cơ thể. Sắt đảm nhận các chức năng cần thiết như:

- Cùng với protein để tạo nên huyết sắc tố Hemoglobin vận chuyển oxy  từ phổi đi đến các cơ quan trong cơ thể.

- Tham gia vào quá trình hình thành sắc tố hô hấp của cơ, cấu tạo nên các enzyme của hệ miễn dịch.

- Cần cho sự phát triển trí não của trẻ, bảo vệ cơ thể trẻ  trước sự tấn công từ vi khuẩn có hại.

Thiếu sắt trong thời gian dài làm suy giảm nhận thức của trẻ sơ sinh

Trẻ bị thiếu sắt có nguy cơ bị rối loạn tâm thần và vận động, quá trình phát triển tinh thần và thể chất bị ảnh hưởng. Vì thế, nhận biết sớm dấu hiệu trẻ sơ sinh bị thiếu sắt để giúp trẻ được điều trị kịp thời là cách tốt nhất để ngăn chặn những hệ lụy này.

2. 11 dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt dễ nhận diện

Cha mẹ có thể tham khảo 11 dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt sau đây để sớm nhận diện tình trạng thiếu sắt ở con mình:

2.1. Trẻ mệt mỏi, hay ngáp vặt

Mệt mỏi là dấu hiệu thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ sơ sinh vì cơ thể không đủ sắt để đảm bảo quá trình vận chuyển oxy đến tế bào, nhất là tế bào não bị thiếu oxy sẽ dẫn đến tình trạng mệt mỏi, buồn ngủ, ngủ gà,... Tim sẽ phải hoạt động nhiều hơn khi cơ thể thiếu sắt nên trẻ dễ bị ngáp vặt để đòi hỏi được nghỉ ngơi.

2.2. Da xanh, niêm mạc nhợt nhạt

Đây cũng là dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt rất đặc trưng, xuất phát từ tình trạng thiếu hồng cầu trong cơ thể. Để nhận biết dễ dàng, cha mẹ có thể kiểm tra sắc tố lòng bàn tay của trẻ. Nếu bị thiếu sắt thì lòng bàn tay của trẻ rất nhạt màu và thường chuyển hẳn sang màu trắng.

Mệt mỏi, dễ buồn ngủ, ít vận động là các dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt

2.3. Khó thở

Do sắt đảm nhận vai trò vận chuyển oxy đến tế bào và sản xuất Hemoglobin nên khi bị thiếu sắt sẽ giảm cung cấp oxy đến mô và cơ. Kết quả là tim của trẻ phải co bóp mạnh hơn để đảm bảo sự sống và trẻ sẽ phải gắng sức để thở, bị khó thở.

2.4. Trẻ quấy khóc nhiều vì bị đau đầu

Khi huyết sắc tố trong máu giảm thấp thì tế bào não không có đủ oxy để hoạt động, mạch máu não phồng lên gây sức ép lên thành mạch và kết quả là trẻ thường xuyên quấy khóc vì bị đau đầu.

2.5. Trẻ bị khô da và rụng tóc

Rụng tóc và khô da là một trong các dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt có thể nhận biết bằng cảm quan. Nguyên nhân gặp phải tình trạng này là do khi thiếu sắt cơ thể ưu tiên vận chuyển oxy đến những cơ quan quan trọng cho hoạt động sống như hô hấp, miễn dịch, thần kinh,... Do nhận được ít oxy và vi chất dinh dưỡng nên da và tóc sẽ trở nên khô, yếu, dễ bị gãy rụng.

2.6. Đánh trống ngực

Đây là dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt vì thiếu sắt sẽ khiến tim phải tăng hiệu suất làm việc để bù lại lượng oxy mà cơ thể đang bị thiếu hụt. Kết quả là tim của trẻ sẽ phát ra tiếng bình bịch, trẻ bị khó thở. Dấu hiệu này cho thấy tình trạng thiếu sắt ở trẻ đã tiến triển nặng.

Trẻ sơ sinh bị thiếu sắt nặng khi thăm khám lâm sàng sẽ phát hiện tình trạng đánh trống ngực

2.7. Lưỡi sưng, đau

Khi thấy trẻ bị đau lưỡi nên bỏ bú, bú ít cha mẹ có thể quan sát miệng trẻ và thường lúc này sẽ thấy lưỡi trẻ bị sưng, có màu nhợt nhạt, nhẵn mịn bất thường hoặc có hiện tượng viêm. Những dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt này xuất phát từ việc huyết sắc tố và nồng độ Myoglobin giảm xuống. Ngoài ra, trẻ bị thiếu sắt cũng dễ bị khô nứt miệng.

2.8. Dễ gãy móng tay

Khi móng tay của trẻ sơ sinh dễ bị gãy thì cũng có thể là do thiếu sắt. Triệu chứng này thường ít gặp hơn và phổ biến ở trẻ bị thiếu sắt nặng. Thiếu sắt khiến móng tay móng chân của trẻ giòn, dễ bị nứt gãy, thậm chí có trường hợp phần giữa của móng còn bị lõm hẳn xuống, phần cạnh móng tay bị nâng lên cao khiến cho móng tay có hình chiếc muỗng rất lạ.

2.9. Bỏ bú, ăn kém và hấp thụ kém

Do thiếu sắt nên cơ thể tế bào máu của trẻ bị thiếu oxy và trẻ dễ cảm thấy mệt mỏi, ăn kém, bỏ bú là điều khó tránh khỏi. Trường hợp trẻ sơ sinh bị thiếu sắt kéo dài mà không được can thiệp còn khiến cho cơ thể không hấp thụ được dinh dưỡng nên trí tuệ và thể chất của trẻ chậm phát triển.

2.10. Suy giảm miễn dịch và sức đề kháng

Không chỉ tham gia vào quá trình tái tạo hồng cầu, sắt còn rất cần thiết đối với hoạt động của hệ miễn dịch. Vì thế, khi cơ thể của trẻ sơ sinh bị thiếu sắt sẽ làm suy giảm hàng rào miễn dịch từ đó trẻ dễ yếu ớt và dễ mắc các bệnh ốm vặt như cảm cúm, viêm phổi, bệnh lý về đường hô hấp,...

2.11. Hội chứng đứng không yên

Có đến 25% trẻ bị thiếu sắt mắc hội chứng đứng không yên. Tình trạng này là kết quả của việc cơ thể trẻ tăng kích thích cảm giác ngứa ran, khó chịu ở lòng bàn chân và thôi thúc trẻ di chuyển. Nếu thiếu sắt nặng trẻ còn quấy khóc dữ dội và vật vã vào buổi đêm.

Nhìn chung, có rất nhiều dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt cần chú ý để phát hiện sớm. Nếu phát hiện con có những dấu hiệu đã được nói đến ở trên thì cha mẹ nên đưa trẻ đến khám bác sĩ Nhi khoa ngay để trẻ được tiến hành các kiểm tra cần thiết giúp chẩn đoán đúng tình trạng thiếu sắt.

Chuyên khoa Nhi - Hệ thống Y tế MEDLATEC là địa chỉ đáng tin cậy trong chăm sóc sức khỏe trẻ nhỏ. Nếu phát hiện con đang gặp dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu sắt, cha mẹ có thể đưa trẻ đến trực tiếp bệnh viện hoặc liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn và hỗ trợ thăm khám.