1. Tổng quan về bệnh gai cột sống thắt lưng

Gai cột sống thắt lưng là tình trạng có các mỏm xương nhỏ, gọi là gai xương, phát triển trên đốt sống vùng thắt lưng. Hiện tượng này thường xảy ra do quá trình thoái hóa cột sống, khi sụn và đĩa đệm bị mòn, dẫn đến việc cơ thể hình thành gai xương để tự bù đắp canxi. 

Những đối tượng dễ mắc bệnh gai cột sống thắt lưng bao gồm người lớn tuổi do quá trình lão hóa tự nhiên, người thường xuyên mang vác vật nặng hoặc làm việc trong tư thế không đúng, dân văn phòng phải ngồi lâu, ít vận động. Ngoài ra, thói quen sinh hoạt sai tư thế và các bệnh lý khác như viêm cột sống mạn tính cũng là yếu tố nguy cơ gây ra tình trạng gai cột sống thắt lưng. 

Người lớn tuổi thuộc nhóm đối tượng dễ mắc bệnh gai cột sống thắt lưng

Việc nhận biết sớm các triệu chứng gai cột sống thắt lưng rất quan trọng, vì nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây đau đớn, hạn chế vận động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh với các biến chứng như bệnh về huyết áp, thoát vị đĩa đệm, rối loạn tiền đình, thậm chí là bại liệt.

2. Triệu chứng gai cột sống thắt lưng

Gai cột sống thắt lưng thường biểu hiện qua các triệu chứng như đau nhức vùng thắt lưng, cứng cột sống vào buổi sáng, tê bì, yếu cơ, mất kiểm soát đại tiểu tiện, có tiếng lục cục khi di chuyển.

2.1. Đau nhức vùng thắt lưng

Đau là triệu chứng phổ biến nhất ở người bị gai cột sống thắt lưng. Cơn đau thường xuất hiện âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng thắt lưng, đặc biệt khi người bệnh vận động, mang vác đồ nặng hoặc đứng lâu.

Đau là triệu chứng gai cột sống thắt lưng phổ biến nhất

2.2. Cứng cột sống vào buổi sáng

Người bệnh thường cảm thấy cứng cột sống sau khi thức dậy, đặc biệt vào buổi sáng. Triệu chứng này khiến việc cử động, cúi người hoặc xoay lưng trở nên khó khăn. Hiện tượng cứng cột sống thường giảm dần sau khi người bệnh vận động hoặc xoa bóp nhẹ nhàng.

2.3. Tê bì và yếu chân

Gai xương ở cột sống thắt lưng có thể chèn ép dây thần kinh, gây ra cảm giác tê bì hoặc ngứa ran ở chân, đặc biệt là từ mông xuống tới bàn chân. Ở những trường hợp nặng, người bệnh có thể gặp tình trạng yếu cơ, khó nhấc chân hoặc đứng không vững.

2.4. Mất cảm giác hoặc kiểm soát ở phần dưới cơ thể

Trong các trường hợp nghiêm trọng, gai cột sống chèn ép dây thần kinh có thể dẫn đến mất cảm giác ở phần thân dưới hoặc mất kiểm soát tiểu tiện và đại tiện. Đây là dấu hiệu nguy hiểm của gai cột sống thắt lưng, cần được can thiệp y tế ngay lập tức.

2.5. Tiếng lục cục khi di chuyển

Một số người bệnh có thể nghe thấy tiếng lục cục hoặc răng rắc ở vùng thắt lưng khi đi, cúi, ngửa hoặc xoay người. 

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng gai cột sống thắt lưng nào kể trên, hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm như thoái hóa nặng hoặc liệt chi dưới.

3. Nguyên nhân dẫn đến gai cột sống thắt lưng là gì?

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến gai cột sống thắt lưng, dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất:

- Thoái hóa tự nhiên do tuổi tác: Quá trình thoái hóa cột sống là nguyên nhân chính dẫn đến hình thành gai xương. Khi tuổi càng cao, sụn khớp và đĩa đệm dần bị bào mòn, cơ thể phản ứng bằng cách tạo ra gai xương để bồi đắp canxi, nhưng điều này lại gây ra gai cột sống do quá trình tự bồi đắp không đồng đều.

- Lắng đọng canxi bất thường: Sự tích tụ canxi trên dây chằng, gân hoặc bao khớp xung quanh cột sống thắt lưng cũng là một nguyên nhân phổ biến. Canxi bị lắng đọng có thể hình thành gai xương, gây ra ma sát và chèn ép lên các dây thần kinh.

- Chấn thương cột sống: Các chấn thương ở cột sống, như gãy xương, tổn thương mô mềm, hoặc tác động mạnh, có thể khiến xương phát triển không đều, dẫn đến sự hình thành gai xương tại vị trí tổn thương.

- Thói quen sinh hoạt và làm việc sai tư thế: Ngồi lâu, đứng sai tư thế, cúi hoặc mang vác nặng thường xuyên làm tăng áp lực lên cột sống thắt lưng, dẫn đến thoái hóa sớm và hình thành gai cột sống.

- Viêm khớp cột sống thắt lưng mạn tính: Viêm khớp hoặc viêm cột sống mạn tính gây tổn thương sụn và xương khớp, làm tăng khả năng hình thành gai cột sống.

- Di truyền và yếu tố cơ địa: Những người có tiền sử gia đình bị thoái hóa cột sống hoặc các vấn đề về xương khớp thường có nguy cơ cao bị gai cột sống.

4. Các phương pháp điều trị gai cột sống phổ biến

Việc điều trị gai cột sống thường bao gồm các phương pháp sau:

4.1. Điều trị không dùng thuốc

- Vật lý trị liệu: Các bài tập kéo giãn và tăng cường cơ bắp giúp giảm áp lực lên cột sống, cải thiện tư thế và giảm đau.

- Chườm nóng và chườm lạnh: Chườm nóng giúp tăng lưu lượng máu và thư giãn cơ bắp, trong khi chườm lạnh giảm viêm và tê bì. Người bệnh có thể áp dụng chườm nóng hoặc lạnh (cách nhau ít nhất 2 giờ) trong 15-20 phút mỗi lần để giảm triệu chứng đau. 

- Massage và xoa bóp: Massage nhẹ nhàng vùng lưng giúp tăng cường lưu lượng máu, giảm căng cơ và giảm đau. Tuy nhiên, cần thực hiện đúng kỹ thuật để tránh làm tổn thương thêm tình trạng gai cột sống thắt lưng. 

Massage nhẹ nhàng vùng lưng giúp tăng cường lưu lượng máu, giảm căng cơ và giảm đau

- Điều chỉnh tư thế và thói quen sinh hoạt: Giữ tư thế đúng khi ngồi, đứng và làm việc, tránh mang vác nặng và duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên cột sống.

4.2. Điều trị bằng thuốc

- Thuốc giảm đau và chống viêm: Các loại thuốc như NSAIDs (thuốc chống viêm không steroid) thường được sử dụng để giảm đau và viêm do gai cột sống. 

- Thuốc giãn cơ: Được sử dụng trong trường hợp có co thắt cơ, giúp giảm đau và cải thiện khả năng vận động. 

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ. 

4.3. Phẫu thuật

Trong trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để loại bỏ gai xương hoặc giải phóng chèn ép dây thần kinh.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và tình trạng sức khỏe của từng người. Do đó, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể.

Để biết thêm thông tin chi tiết về triệu chứng gai cột sống thắt lưng và có biện pháp điều trị thích hợp, bạn có thể liên hệ với Hệ thống Y tế MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để đặt lịch khám. Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm tại MEDLATEC luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn.