1. Đặc điểm của sán lá ruột

Sán lá ruột (Fasciolopsis buski) là sán ký sinh thuộc lớp sán lá, sống chủ yếu trong ruột non của người và động vật. Sán trưởng thành có hình bầu dục, màu nâu vàng, dài 2 - 7 cm. Hệ thống cơ quan sinh dục của sán lá ruột phát triển mạnh nên chúng có thể đẻ hàng nghìn trứng mỗi ngày, tăng tốc độ lây lan bệnh.

Quá trình phát triển của sán lá ruột bắt đầu khi trứng sán được thải ra ngoài qua phân của người hoặc động vật nhiễm bệnh. Trứng sán sau đó sẽ phát triển thành ấu trùng, nếu gặp phải các loài động vật nước thì ấu trùng sẽ tiếp tục phát triển thành ấu trùng thứ cấp. Con người hoặc động vật ăn phải những ấu trùng này trong thực phẩm hoặc nước không được chế biến kỹ sẽ bị bệnh sán lá ruột.

Hình ảnh của sán lá ruột

2. Nguyên nhân gây nên bệnh sán lá ruột

Bệnh sán lá ruột thường xảy ra do:

- Ăn phải thực phẩm chứa trứng sán

Thực phẩm nhiễm trứng sán, nhất là các loại rau sống chưa được rửa sạch hoặc món ăn chế biến từ động vật nước chưa được nấu chín kỹ khi ăn phải sẽ bị lây sán. Trứng sán tồn tại trong đất và nước nên thực phẩm kém vệ sinh là yếu tố nguy cơ gây nên bệnh.

- Tiếp xúc với môi trường chứa trứng sán

Con người cũng có thể bị nhiễm sán lá ruột qua tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm, nhất là nguồn nước bị nhiễm trứng sán từ phân động vật hoặc người. Tình trạng này thường xảy ra ở những khu vực có điều kiện vệ sinh kém.

3. Triệu chứng thường gặp ở bệnh sán lá ruột

Người mắc bệnh sán lá ruột bị đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, có thể sốt. Sự xuất hiện của các triệu chứng này trong thời gian dài khiến sức khỏe bệnh nhân suy giảm.

Trong các trường hợp nặng, bệnh sán lá ruột có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến ruột và hệ tiêu hóa. Người bệnh có thể bị chảy máu trong ruột, gây thiếu máu, suy nhược cơ thể. Việc điều trị nếu tiến hành muộn hoặc sai cách có thể gây nên biến chứng tắc ruột, viêm ruột mạn tính.

4. Chẩn đoán và điều trị bệnh sán lá ruột như thế nào?

4.1. Chẩn đoán

- Xét nghiệm phân

Người bệnh cần xét nghiệm phân tìm trứng sán. Nếu trứng sán xuất hiện trong mẫu phân thì đây là dấu hiệu cho thấy lây nhiễm bệnh.

- Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu giúp phát hiện các dấu hiệu viêm nhiễm do ký sinh trùng. 

Mô phỏng xét nghiệm phân để nhận diện sự có mặt của sán lá ruột

4.2. Điều trị

4.2.1. Dùng thuốc kháng ký sinh trùng

Thuốc kháng ký sinh trùng được sử dụng để tiêu diệt sán lá ruột, giúp người bệnh hồi phục nhanh chóng. Hiện nay, thuốc kháng sinh được sử dụng phổ biến trong điều trị bệnh lý này là:

- Praziquantel

Praziquantel tác động lên hệ thần kinh của sán, khiến chúng bị tê liệt và dễ dàng bị tiêu diệt. 

- Triclabendazole

Triclabendazole đặc biệt hiệu quả với điều trị sán lá ruột. Thuốc làm gián đoạn quá trình trao đổi chất của sán, khiến chúng không thể sinh trưởng và phát triển. Đây là thuốc chủ yếu chỉ định đối với bệnh nhân nhiễm sán lá ruột nặng hoặc trường hợp đã điều trị với các loại thuốc khác nhưng không hiệu quả.

Liều lượng thuốc và thời gian điều trị thuốc kháng ký sinh trùng phụ thuộc vào mức độ nhiễm bệnh và sức khỏe của bệnh nhân. 

Ăn thực phẩm nấu chín kỹ phòng ngừa tái nhiễm bệnh sán lá ruột

4.2.2. Phẫu thuật

Đối với những trường hợp bị nhiễm sán lá ruột nặng hoặc có biến chứng như tắc nghẽn ruột hoặc xuất huyết bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật để loại bỏ các tổn thương trong ruột hoặc xử lý các biến chứng do ký sinh trùng gây ra.

Trong trường hợp có biến chứng như thiếu máu hoặc viêm ruột mạn tính, người bệnh sẽ cần được điều trị hỗ trợ bằng truyền máu hoặc sử dụng thuốc chống viêm để cải thiện tình trạng sức khỏe.

Sau khi hoàn thành quá trình điều trị bệnh sán lá ruột, người bệnh cần thực hiện các xét nghiệm kiểm tra để xác định xem ký sinh trùng đã hoàn toàn bị loại bỏ khỏi cơ thể hay chưa. Việc theo dõi định kỳ giúp phát hiện sớm dấu hiệu tái nhiễm để bác sĩ có phương án điều trị kịp thời.

4.3. Biện pháp hỗ trợ điều trị và phòng tái nhiễm

Nếu người bệnh không tuân thủ các biện pháp phòng ngừa, sau điều trị người bệnh vẫn có nguy cơ tái nhiễm. Vì thế, người bệnh cần duy trì thói quen vệ sinh cá nhân và kiểm soát vệ sinh thực phẩm để giảm thiểu nguy cơ tái nhiễm:

- Ăn uống đảm bảo vệ sinh bằng cách nấu chín kỹ, tránh ăn thực phẩm sống hoặc không rõ nguồn gốc. 

- Trong quá trình điều trị, người bệnh nên ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa như cháo, súp và thức ăn mềm để giảm bớt áp lực lên hệ tiêu hóa. 

- Bổ sung dinh dưỡng với các loại thực phẩm giàu vitamin A, C, D và khoáng chất để cơ thể có sức đề kháng chiến đấu với ký sinh trùng.

- Không uống nước từ nguồn không rõ ràng hoặc có nguy cơ nhiễm bẩn. Nếu sống ở khu vực có nguy cơ nhiễm bệnh cao thì cần đun sôi nước trước khi uống để tiêu diệt các tác nhân gây bệnh.

Sán lá ruột có thể dễ dàng phòng ngừa thông qua chế độ ăn uống và vệ sinh cá nhân đảm bảo. Trong trường hợp nghi ngờ triệu chứng cảnh báo như đã đề cập ở trên, người bệnh cần khám bác sĩ chuyên khoa để tiến hành xét nghiệm giúp chẩn đoán chính xác.

Muốn chẩn đoán bệnh sán lá ruột khi có dấu hiệu nghi ngờ, quý khách hàng có thể liên hệ Hotline 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được đặt lịch thăm khám hoặc tư vấn phương pháp xét nghiệm phù hợp.