1. Chỉ số Apgar là gì?

Chỉ số Apgar lần đầu được đề xuất vào năm 1952 bởi nữ bác sĩ Virginia Apgar. Đây là một dạng phương pháp đánh giá khái quát tình trạng sức khỏe của trẻ mới sinh. Điểm Apgar được đánh giá dựa trên các dấu hiệu lâm sàng của nhịp tim, khả năng phản xạ, hô hấp,... Dựa vào tổng điểm Apgar, bác sĩ có thể đưa ra kết luận ban đầu về tình trạng sức khỏe của từng trẻ, chủ động can thiệp y tế trong trường hợp cần thiết để hạn chế nguy cơ tử vong. 

Chỉ số Apgar giúp đánh giá sức khỏe của trẻ sơ sinh 

Thông thường, điểm Apgar được xác định 2 lần, sau 1 và 5 phút kể từ khi sinh. Nếu đo lần 2 vẫn thấp, điểm Apgar cần tiếp tục đo sau 10 phút, 15 phút,... phụ thuộc vào tình hình sức khỏe của từng trẻ. 

2. Cách tính điểm Apgar ở trẻ sơ sinh 

Quá trình đánh giá chỉ số Apgar cần thực hiện lần lượt theo 5 tiêu chí chính, bao gồm màu da, nhịp tim, khả năng phản xạ, hô hấp và trương lực cơ. Thang điểm của mỗi tiêu chí là từ 0 đến 2. Cụ thể: 

2.1. Màu da

Màu da ở trẻ sơ sinh phản ánh lượng oxy trong máu cao hay thấp. Trong đó:

• Điểm 2: Cho thấy làn da của trẻ hồng hào. Điều này có nghĩa trẻ đang được cung cấp đầy đủ lượng oxy cần thiết. 
• Điểm 1: Da trên cơ thể trẻ vẫn hồng hào nhưng phần tay và chân lại có dấu hiệu tím tái (tím đầu chi). Dấu hiệu này cho thấy tuần hoàn ngoại vi của trẻ chưa thực sự ổn định. 
• Điểm 0: Cơ thể trẻ trắng bệch hoặc chuyển sang màu tím tái. Triệu chứng này phản ánh tình trạng thiếu oxy trầm trọng. Để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm, trẻ cần được can thiệp y tế kịp thời. 

Làn da hồng hào sau sinh cho thấy trẻ được cung cấp đầy đủ oxy

2.2. Nhịp tim

Bên cạnh màu da, nhịp tim cũng là một trong những yếu tố cơ bản trong quá trình đánh giá chỉ số Apgar, cụ thể:

• Điểm 2: Nhịp tim của trẻ ổn định trên mức 100 nhịp/phút. Đây là dấu hiệu cho thấy tim của trẻ vẫn đang hoạt động hiệu quả. 
• Điểm 1: Nhịp tim của trẻ giảm thấp dưới 100 nhịp/phút. Như vậy, nhịp tim của trẻ lúc này đang ở mức yếu hoặc chậm. Trẻ cần được theo dõi sát sao để can thiệp y tế kịp thời. 
• Điểm 0: Trẻ không có nhịp tim. Khi đó, trẻ cần được cấp cứu khẩn cấp. 

Tim của trẻ sơ sinh khỏe mạnh thường đạt trên 100 nhịp/phút

2.3. Khả năng phản xạ

Phản xạ ở trẻ sơ sinh thường được kiểm tra bằng động tác kích thích nhẹ như tương tác nhẹ vào lòng bàn chân của trẻ. Cách tính điểm với hạng mục này quy định như sau: 

• Điểm 2: Trẻ biểu hiện dấu hiệu hắt hơi, ho, cất tiếng khóc trong trường hợp bị kích thích. Dấu hiệu này cho biết hệ thần kinh của trẻ vẫn hoạt động bình thường. 
• Điểm 1: Trẻ có biểu hiện phản xạ nhưng không rõ nét như chỉ khóc nhẹ, nhăn nhó. 
• Điểm 0: Trẻ không có phản xạ khi bị kích thích. Dấu hiệu này cho thấy hệ thần kinh hoặc hệ hô hấp của trẻ đang gặp phải vấn đề nào đó. 

2.4. Trương lực cơ

Đây là nhóm yếu tố thể hiện mức độ vận động cũng như độ săn chắc của cơ bắp ở trẻ. Thang điểm đánh giá trương lực cơ cũng là từ 0 đến 2.

• Điểm 2: Trẻ cử động linh hoạt, tay, chân co duỗi tốt khi bị kích thích. Trương lực cơ lúc này được đánh giá ở mức tốt. 
• Điểm 1: Tay và chân của trẻ chỉ gập nhẹ, cử động không nhanh nhẹn khi bị kích thích. Trương lực cơ lúc này ở mức yếu. 
• Điểm 0: Trẻ gần như không cử động, phần thân và tứ chi mềm nhũn. Trương lực cơ kém trong trường hợp này có thể là do hệ hô hấp suy yếu hoặc hệ thần kinh đang gặp vấn đề.

2.5. Hô hấp

Để đánh giá khả năng hô hấp của trẻ, bác sĩ thường dựa vào đặc điểm tiếng khóc cũng như nhịp thở. Thang điểm đánh giá dao động từ 0 đến 2.

• Điểm 2: Tiếng khóc của trẻ to, đồng thời nhịp thở đều và mạnh. Dấu hiệu này cho thấy hệ hô hấp của trẻ đang hoạt động tốt. 
• Điểm 1: Tiếng khóc của trẻ yếu dần, nhịp thở không đều, có dấu hiệu thở dốc. 
• Điểm 0: Trẻ không có dấu hiệu đang thở ngáp. Khi đó, trẻ cần được cấp cứu khẩn cấp. 

Khóc lớn là một trong số những dấu hiệu cho thấy hệ hô hấp của trẻ sơ sinh đang hoạt động tốt

3. Chỉ số Apgar bao nhiêu được xem là bình thường?

Tổng điểm đánh giá chỉ số Apgar ở trẻ sơ sinh được phân loại thành 3 nhóm chính. Bao gồm: 

• Điểm từ 7 đến 10: Trẻ đang có sức khỏe tốt, không phải can thiệp bất kỳ biện pháp y tế nào. 
• Điểm từ 4 đến 6: Trẻ cần được theo dõi, can thiệp y tế trong trường hợp cần thiết. 
• Điểm từ 0 đến 3: Sức khỏe của trẻ đang ở mức kém. Khi đó, trẻ cần được hỗ trợ can thiệp y tế. 

Trẻ sinh non, có dị tật bẩm sinh, mắc bệnh lý kèm theo hoặc trải qua cuộc sinh khó có thể có điểm Apgar thấp hơn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng Apgar chỉ phản ánh tình trạng tức thì sau sinh chứ không dự đoán lâu dài về sức khỏe. Vì vậy, bên cạnh điểm Apgar, bác sĩ thường kết hợp thăm khám lâm sàng và có thể chỉ định thêm các xét nghiệm hoặc theo dõi khác để đánh giá toàn diện tình trạng của trẻ. 

4. Lưu ý khi đo chỉ số Apgar

Chỉ số Apgar nên được đo vào đúng thời điểm. Như đã đề cập ở phía trên, chỉ số này thường đo vào phút thứ 1 và phút thứ 5 sau sinh. Nếu Apgar nhỏ hơn 7 ở phút thứ 5, các hướng dẫn khuyến cáo ghi lại điểm tiếp theo mỗi 5 phút cho đến khi điểm cải thiện hoặc đến 20 phút tùy tình huống lâm sàng, đồng thời không trì hoãn hoặc thay thế các biện pháp hồi sức tức thì bằng việc chờ điểm Apgar.

Ngay sau khi sinh, trẻ cần được đo Apgar 

Tuy nhiên cũng cần lưu ý rằng, điểm Apgar không phải là phương pháp duy nhất được ứng dụng trong đánh giá sức khỏe của trẻ sơ sinh. Trong quá trình kiểm tra, bác sĩ có thể kết hợp thăm khám lâm sàng, chỉ định xét nghiệm cần thiết. 

Điểm Apgar thường bị tác động bởi một số yếu tố như tuổi thai, cân nặng của trẻ sơ sinh, loại thuốc người mẹ từng dùng (nếu có), tình trạng dị tật. Trong một số trường hợp, điểm số đánh giá thường mang tính chủ quan. 

Nhìn chung, chỉ số Apgar đôi khi vẫn bộc lộ hạn chế nhất định, chủ yếu hỗ trợ trong đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ sơ sinh trong một thời điểm nào đó. Đối với trường hợp đánh giá khả năng hô hấp, điểm Apgar không phải là cơ sở duy nhất được sử dụng để chẩn đoán tình trạng ngạt. Lúc này, trẻ cần được ưu tiên hồi sức tim phổi.

Dễ thấy rằng chỉ số Apgar là cơ sở quan trọng phục vụ quá trình đánh giá thể trạng sức khỏe của trẻ sơ sinh. Để bảo vệ và theo dõi sức khỏe thai kỳ, giúp bé ra đời khỏe mạnh, mẹ nên thăm khám thai định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín. Một địa chỉ mẹ có thể tham khảo và lựa chọn là Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.