1. Thế nào là dị ứng kháng sinh? 

kháng sinh có tác dụng kiểm soát và ngăn chặn sự phát triển của vi sinh vật gây bệnh. Đặc biệt, đây cũng là loại thuốc được sử dụng phổ biến để điều trị các loại bệnh nhiễm trùng. 

Dị ứng kháng sinh có thể khiến bệnh nhân gặp nguy hiểm đến tính mạng

Bên cạnh những hiệu quả mang lại, thuốc kháng sinh cũng tiềm ẩn nguy cơ dị ứng. Người bệnh có thể bị dị ứng ngay khi sử dụng thuốc kháng sinh hoặc sau khi dùng thuốc vài phút đến vài giờ. Trong một số trường hợp, dị ứng kháng sinh không xuất hiện trong lần dùng thuốc đầu tiên mà có thể xảy ra ở những lần dùng tiếp theo. Có thể phân loại các trường hợp dị ứng thuốc kháng sinh như sau: 

- Dị ứng cấp tính: Là những trường hợp phản ứng dị ứng xảy ra chỉ trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi sử dụng thuốc.

- Dị ứng muộn: Những triệu chứng dị ứng thường xuất hiện muộn hơn so với những trường hợp cấp tính. Thông thường, phản ứng dị ứng sẽ xảy ra sau khi dùng thuốc khoảng vài giờ đến vài ngày. 

2. Những ai có nguy cơ dị ứng kháng sinh?

Những đối tượng có nguy cơ cao bị dị ứng với loại thuốc này bao gồm: 

- Người có tiền sử cá nhân hoặc gia đình từng bị dị ứng với thuốc kháng sinh.

- Người bị hen suyễn.

- Người tùy tiện sử dụng thuốc kháng sinh. 

- Trường hợp lạm dụng kháng sinh, dùng thuốc không đúng liều lượng hoặc không đúng cách.

- Người mắc một số bệnh lý mạn tính, thường xuyên phải dùng thuốc như viêm phổi, viêm họng tái diễn.

Tuy nhiên, ngay cả khi không nằm trong danh sách những người có nguy cơ cao dị ứng với thuốc kháng sinh nêu trên, bạn cũng không nên chủ quan và cần dùng thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ bởi bất cứ ai cũng có thể bị dị ứng với thuốc kháng sinh. 

3. Triệu chứng dị ứng kháng sinh

Khi bị dị ứng với thuốc kháng sinh, người bệnh thường xuất hiện một số triệu chứng như sau: 

- Bị ngứa da, đỏ da, nổi mề đay và phát ban trên da. 

- Khó thở, thở khò khè. 

- Bị tiêu chảy, đau bụng. Lưu ý: các triệu chứng tiêu hóa này đôi khi là tác dụng phụ của thuốc, không hoàn toàn do dị ứng và cần được bác sĩ đánh giá để phân biệt. 

- Chảy nước mắt, chảy nước mũi. 

Ngứa da có thể là biểu hiện dị ứng kháng sinh

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể bị sốc phản vệ. Phản ứng này thường diễn ra đột ngột và có thể gây tử vong. Những triệu chứng sốc phản vệ chẳng hạn như da nổi ban đỏ và ngứa, đau ngực, khó thở, co giật, buồn nôn, sưng môi, lưỡi hoặc họng, rối loạn ý thức, ngất xỉu,...

Tình trạng này có thể xảy ra sau khi dùng kháng sinh khoảng vài phút đến vài giờ. Nếu người bệnh gặp phải những triệu chứng nêu trên, cần cho người bệnh dừng thuốc và đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ cấp cứu kịp thời. 

4. Phương pháp chẩn đoán dị ứng kháng sinh

Để đánh giá người bệnh có bị dị ứng với thuốc kháng sinh hay không, bác sĩ không chỉ dựa vào các triệu chứng lâm sàng mà còn khai thác kỹ tiền sử dùng thuốc, tiền sử dị ứng và yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm như sau: 

• Xét nghiệm máu (chỉ mang tính hỗ trợ, không có xét nghiệm máu đơn lẻ nào khẳng định chắc chắn dị ứng kháng sinh).
• Test lẩy da và nội bì với thuốc. 
• Test áp bì trong một số trường hợp nghi ngờ phản ứng dị ứng muộn. 

5. Phải làm sao khi dị ứng kháng sinh?

Khi phát hiện bị dị ứng thuốc kháng sinh, người bệnh cần ngừng uống thuốc ngay và thông báo cho bác sĩ điều trị. Sau đó, bệnh nhân cần dùng một số thuốc điều trị triệu chứng theo chỉ định của bác sĩ. 

Với những bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng dị ứng kháng sinh nghiêm trọng hoặc bị sốc phản vệ, người bệnh cần được xử lý cấp cứu. Bệnh nhân thường được tiêm adrenaline ngay lập tức theo phác đồ cấp cứu để tránh khiến cho tình trạng dị ứng trở nên nghiêm trọng hơn. Sau đó, bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp xử trí tùy theo từng bệnh nhân cụ thể. 

6. Phòng tránh dị ứng kháng sinh bằng cách nào?

Để phòng ngừa nguy cơ dị ứng kháng sinh, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề quan trọng dưới đây: 

- Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc nếu chưa hỏi ý kiến bác sĩ. Chỉ dùng thuốc theo đơn thuốc của bác sĩ. 

- Mua thuốc tại những cơ sở uy tín để đảm bảo về chất lượng thuốc. Trước khi dùng thuốc, người bệnh cũng cần lưu ý kiểm tra kỹ thành phần thuốc được in trên bao bì sản phẩm, xem kỹ hạn sử dụng và quan sát chất lượng thuốc. Nếu thuốc đã quá hạn dùng hoặc có những đặc điểm bất thường, bạn không nên sử dụng. 

- Có thể dùng các dụng cụ chống sốc và mang theo bút tiêm epinephrine bên mình để xử lý nhanh chóng và hiệu quả những tình huống khẩn cấp. Biện pháp này dành cho những người đã từng có tiền sử sốc phản vệ, và thực hiện theo chỉ định của bác sĩ. 

- Nếu đã từng dị ứng thuốc kháng sinh, người bệnh cần thông báo với bác sĩ để được lựa chọn loại thuốc kháng sinh thay thế phù hợp. 

- Sau khi dùng thuốc, nếu cơ thể có những biểu hiện lạ, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ điều trị để được hướng dẫn, tư vấn về cách xử trí phù hợp và kịp thời. Nếu xử trí muộn, người bệnh có thể gặp phải những rủi ro đáng tiếc, thậm chí gặp nguy hiểm đến tính mạng. 

Người bệnh nên đi khám nếu có biểu hiện nghi ngờ dị ứng thuốc kháng sinh 

Tình trạng dị ứng thuốc kháng sinh có thể xảy ra với bất cứ ai và mức độ triệu chứng ở mỗi người có thể khác nhau. Khi dùng thuốc kháng sinh, người bệnh nên theo dõi những thay đổi của cơ thể và nếu có biểu hiện bất thường, cần ngừng thuốc và đi khám sớm. 

Nếu còn thắc mắc về vấn đề dị ứng với thuốc kháng sinh hoặc có nhu cầu đặt lịch khám tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, mời bạn gọi đến tổng đài 1900 56 56 56 để được các tổng đài viên hướng dẫn và tư vấn cụ thể.