Trong bài viết này, MEDLATEC sẽ cùng bạn tìm hiểu những kiến thức cơ bản về các bệnh lý thường gặp ở giác mạc. Từ đó chúng ta có thể chủ động trong phòng ngừa cũng như xử lý tốt khi có dấu hiệu mắc bệnh lý giác mạc.

Giác mạc là phần quan trọng của mắt

1. Viêm giác mạc mắt

Viêm giác mạc mắt xảy ra khi giác mạc bị tổn thương dẫn đến sưng viêm, vùng tổn thương có thể là giác mạc (gọi là viêm nông) hoặc nhu mô (gọi là viêm sâu).

1.1. Nguyên nhân

Nguyên nhân dẫn đến tổn thương viêm giác mạc mắt khá đa dạng, phổ biến như:

Vi sinh vật

Những vi sinh vật dễ tấn công gây viêm giác mạc mắt bao gồm: Vi khuẩn (trực khuẩn mủ xanh, tụ cầu, cầu khuẩn lậu) hoặc virus (virus adeno, virus herpes,…). Rất ít trường hợp tác nhân gây viêm giác mạc mắt là nấm, tuy nhiên nếu gặp phải thường được phát hiện muộn dẫn đến điều trị khó khăn và dễ gây biến chứng.

Chấn thương

Dị vật cứng tác động vào giác mạc có thể gây tổn thương, xước giác mạc như: lông quặm, cát, sạn vôi, lông siêu,… hoặc chấn thương mạnh ở mắt.

Giác mạc có thể bị tổn thương dẫn đến viêm do tác nhân lạ vào mắt

Yếu tố khác

Viêm giác mạc mắt có thể là bệnh lý thứ phát do: liệt thần kinh, hở mi mắt, rối loạn chuyển hóa, thiểu tiết nước mắt, miễn dịch dị ứng, suy dinh dưỡng khô mắt,…

1.2. Triệu chứng

Tùy theo nguyên nhân gây viêm giác mạc mắt mà triệu chứng và tiến triển bệnh có thể khác nhau. Đa phần bệnh nhân sẽ có những dấu hiệu sau:

• Chảy nước mắt: Đây là phản ứng tự nhiên của mắt để giảm sưng viêm và tổn thương, người bệnh thường bị chảy nước mắt giàn giụa không rõ nguyên nhân.

• Đau nhức âm ỉ hoặc dữ dội: Cảm giác đau nhức này xảy ra cả khi mắt nghỉ ngơi, thường tăng lên khi vận động mắt hoặc bị ánh sáng mạnh kích thích.

• Giảm thị lực: Đây là triệu chứng để phân biệt viêm giác mạc mắt với viêm kết mạc, thị lực thường bị giảm đi khá nhiều.

Viêm giác mạc làm suy giảm thị lực

Viêm giác mạc mắt nếu phát hiện sớm thì điều trị khá đơn giản, tùy theo nguyên nhân gây bệnh mà bệnh nhân sẽ được điều trị theo phương pháp thích hợp. Nếu để bệnh kéo dài, tổn thương giác mạc có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như: viêm mủ nội nhãn, loét hoại tử nhu mô, sẹo giác mạc,… ảnh hưởng đến thị lực và sức khỏe của mắt vĩnh viễn.

2. Xước giác mạc

Xước giác mạc cũng là bệnh lý thường gặp ở giác mạc, khác với viêm giác mạc nguyên nhân gây bệnh chủ yếu do tác động ngoại lực. Thường gặp nhất khi mắt bị dính vật thể lạ (bụi, cát, phấn hoa, lông động vật,…) bị ngứa nên dùng tay dụi mạnh, khiến giác mạc bị xước. Tình trạng xước giác mạc này khiến mắt có cảm giác cộm, đau rất khó chịu, ngoài ra còn nhạy cảm hơn với ánh sáng.

Khi bị xước giác mạc, vi khuẩn hoặc nấm có thể xâm nhập gây nhiễm trùng cũng như những tổn thương nghiêm trọng. Nhất là khi tác nhân lạ gây xước giác mạc không bị loại bỏ, gây tổn thương nhiều hơn. Mắt không được làm sạch và thói quen dụi mắt khiến nguy cơ nhiễm trùng cao hơn.

Nhiễm trùng sau xước giác mạc tiến triển rất nhanh, có thể gây tổn thương nghiêm trọng dẫn đến mù lòa. Vì thế phát hiện sớm và điều trị, vệ sinh mắt rất quan trọng để bảo vệ mắt khỏi tổn thương do xước giác mạc.

Xước giác mạc thường do vật thể lạ tấn công mắt

Khi nhận thấy dấu hiệu nghi ngờ bị xước giác mạc như: đau rát nghiêm trọng, dính vật thể lạ vào mắt, xuất huyết mắt,… cần xử lý như sau:

• Rửa mắt bằng nước muối sinh lý hoặc nước sạch để loại bỏ các dị vật ở mắt.

• Nháy mắt nhiều lần.

• Nhắm nhẹ mắt, dùng băng gạc mỏng băng một lớp hờ quanh mắt để bảo vệ, tuyệt đối không dùng tay hoặc bất cứ vật thể nào để dụi mắt.

• Nhanh chóng đi đến cơ sở y tế để kiểm tra mắt bị thương, làm sạch loại bỏ vật thể lạ và điều trị xước giác mạc.

Nếu xước giác mạc do chấn thương mắt, gây tổn thương nhiều bộ phận quanh mắt hoặc xước giác mạc có nguy cơ nhiễm trùng thì đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt. Những tổn thương này không thể tự phục hồi và điều trị, bác sĩ sẽ khám và điều trị y tế.

3. Rách giác mạc - bệnh lý thường gặp ở giác mạc nguy hiểm nhất

Rách giác mạc là bệnh lý giác mạc nghiêm trọng nhất, gây tổn thương nặng nề cho mắt cũng như thị lực. Bệnh nhân nếu đến bệnh viện chậm trễ hoặc xử lý khâu giác mạc không tốt, thị lực có thể bị suy giảm hoặc mất hoàn toàn. Tùy theo vết rách giác mạc và các yếu tố khác mà sau phẫu thuật, thị lực của người bệnh vẫn bị ảnh hưởng.

Nguyên nhân gây rách giác mạc thường là những chấn thương nghiêm trọng hơn so với xước giác mạc. Ngoài ra, bệnh nhân thường đồng thời bị những tổn thương nội nhãn khác, vì thế khám và điều trị gặp nhiều khó khăn.

Rách giác mạc cần thực hiện phẫu thuật vá

Phẫu thuật vá vết rách giác mạc là phẫu thuật khó, yêu cầu cần tỉ mỉ, cẩn thận đồng thời điều trị sau phẫu thuật phải tích cực và chặt chẽ. Do đó bệnh nhân cần tuân thủ tuyệt đối những chỉ định điều trị của bác sĩ, nhất là việc đeo kính bảo hộ sau phẫu thuật và vệ sinh, sử dụng thuốc đúng liều lượng và thời gian.

Rách giác mạc là bệnh lý giác thường gặp ở giác mạc nguy hiểm nhất, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực và sức khỏe của mắt. Vì thế khi có dấu hiệu tổn thương hoặc nghi ngờ tổn thương, bệnh nhân nên chủ động tới cơ sở y tế khám sớm và điều trị, tránh ảnh hưởng đến thị lực.