1. Giải phẫu cấu tạo mũi

Mũi của con người được cấu tạo từ xương, sụn, mũi trong, mũi ngoài, niêm mạc và các cơ ở mũi. Dưới đây là giải phẫu cấu tạo mũi gồm các bộ phận chính như sau:

1.1. Xương mũi

Xương mũi được tính từ phần giữa chân mày và đoạn cuối của xương mũi là một rãnh mũi răng cưa. Các xương mũi có đặc điểm là dài, thuôn và nhỉ, kích thước của xương mũi ở mỗi người là khác nhau.

Xương mũi sẽ được phân chia thành 2 phần bố trí đối xứng nhau ở giữa khuôn mặt. Đường khâu giữa mũi sẽ nối liền hai xương mũi với nhau và đường khâu này còn được gọi là sống mũi. Xương mũi do 2 bộ phận cấu tạo thành, đó là bề mặt xương và các khớp nối giúp kết nối các bộ phận của mũi với nhau.

Cấu tạo mũi có đặc điểm khá phức tạp

1.2. Sụn mũi

Sụn mũi có nhiệm vụ cấu thành nên hình dáng mũi và hỗ trợ vận hành các chức năng của mũi. Tạo nên sụn mũi bao gồm protein, collagen và những thành phần khác. Chỉ tính riêng sụn ở mũi đã phân chia thành 5 loại sụn khác nhau:

●       Sụn mũi nhỏ: vai trò chính là cầu nối liên kết giữa sụn mũi bên và các xương mũi lớn;

●       Sụn mũi bên: hình dáng của sụn này là hình tam giác, nằm dưới xương mũi

●       Sụn vách ngăn: là sụn tứ giác giúp liên kết sụn bên và xương mũi;

●       Sụn Alar: là sụn mềm giúp tạo cấu trúc của hai lỗ mũi;

●       Sụn Vomeronasal: tên gọi khác là Jacobson có nhiệm vụ liên kết giữa các xương mỏng và các vách ngăn để ngăn giữa hai lỗ mũi;

1.3. Mũi ngoài

Mũi ngoài được chống đỡ bởi khung xương sụn và nhờ bộ khung này mà mũi ngoài sẽ không bị xẹp xuống, giúp đảm bảo luồng khí lưu thông qua các khoang mũi. Cấu trúc của mũi ngoài giống với hình kim tự tháp, đỉnh mũi hình chóp tròn, trong khi đó gốc mũi nối liền với trán. Phần thân mũi chính là khoảng cách tính từ đỉnh mũi cho tới gốc mũi.

1.4. Mũi trong

Mũi trong chính là ổ mũi, bao gồm phần lỗ mũi trước kéo dài đến phần lỗ mũi sau. Bao phủ ổ mũi là các lớp niêm mạc được chia thành 2 vùng riêng biệt đó là vùng ngửi và vùng thở. Cấu tạo mũi trong bao gồm các phần đó là:

●       Khoang mũi: Đây là những vùng không gian rỗng bên trong mũi, còn được gọi là các hốc xoang giúp thực hiện chức năng điều hòa luồng không khí và ngửi mùi. Các khoang mũi sẽ được phân chia bởi những vách ngăn. Lót bên trong các khoang mũi đó là những biểu mô đường hô hấp. Lớp biểu mô này có thể tiết ra chất nhầy, duy trì độ ẩm cho môi trường bên trong mũi, tránh những kích thích và tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài.

●       Nền mũi: Nền mũi hay vòm miệng do các mảnh ngang của xương khẩu cái và các mỏm khẩu xương hàm trên tạo thành. Chiều rộng trung bình của nền mũi là 5cm, tại đây có các dây thần kinh cảm giác thuộc hệ thống khứu giác đi qua.

●       Vách ngăn mũi: Bộ phận này được phân chia thành 3 phần, phía trước cấu tạo bởi sụn vách ngăn, phía sau là mảnh xương thẳng và phần dưới là xương lá mía.

●       Lỗ mũi sau: Đây là 2 lỗ mở nằm phía sau khoang mũi, có chức năng chuyển không khí vào đường hô hấp dưới.

●       Tiền đình mũi: Bộ phận này có sụn bao bọc và nằm ở phía trước khoang mũi. Tiền đình mũi được lót bởi da, tuyến bã nhờn và các nang lông cùng nhiều vi mạch;

●       Van mũi: có chức năng điều phối luồng không khí đi vào bằng cách tăng thời gian làm ẩm và làm ấm luồng không khí này trước khi nó đi xuống đường hô hấp dưới. Đây cũng chính là khu vực hẹp nhất trong đường thở.

Các phân đoạn của mũi

2. Mũi có những chức năng gì?

2.1. Chức năng hô hấp

Mũi là một trong số các cơ quan quan trọng của hệ thống hô hấp nên nó sẽ đảm nhận nhiệm vụ điều hòa không khí, lọc khí, loại bỏ những bụi bẩn để giúp cho không khí sạch sẽ hơn trước khi đi vào những cơ quan trong đường hô hấp dưới. Nhờ có mũi chúng ta mới có đủ oxy để cung cấp cho các hoạt động sống trong cơ thể, đồng thời nó còn hỗ trợ thải loại CO2 ra bên ngoài thông qua hoạt động hít thở hàng ngày.

2.2. Tham gia vào quá trình hình thành ngôn ngữ

Cách mà ngôn ngữ được tạo thành đó là từ áp lực trong phổi. Tuy nhiên có nhiều trường hợp sử dụng luồng khí ở mũi để tạo ra lời nói (thường được gọi là nói giọng mũi).

2.3. Giúp ngửi được mùi hương

Các tế bào thần kinh khứu giác tập trung tại mũi giúp chúng ta cảm nhận được mùi hương. Ngoài ra hỗ trợ cho chức năng này còn là nhờ các tuyến khứu giác nằm ở niêm mạc mũi.

Sở dĩ mũi có thể cảm nhận được mùi hương đó là nhờ các tế bào thần kinh hội tụ ở phía sau cánh mũi. Những tế bào này có hình dáng tương đồng với các loại lông mao. Khi phân tử mùi hương có trong không khí đi vào mũi, tiếp xúc với các lông mao sẽ kích thích hoạt động của những tế bào thần kinh ở ai bên cánh mũi và bạn sẽ ngửi được mùi.

Số lượng tế bào khứu giác chứa trong mũi của mỗi người là khoảng 1 tỷ tế bào. Tính ra diện tích các tế bào khứu giác tiếp xúc với các phân tử mùi hương sẽ là khoảng 500 - 700 cm2. Nhờ đó con người sở hữu chức năng khứu giác khá nhạy bén và có thể phân biệt được nhiều mùi hương xung quanh.

Mũi giúp chúng ta cảm nhận được mùi hương của cuộc sống

Trên đây là tổng hợp một số thông tin về cấu tạo mũi và vai trò quan trọng của cơ quan này. Mũi là một cơ quan nổi bật trên gương mặt và cũng dễ gặp phải tổn thương làm rối loạn chức năng. Vì vậy bạn nên áp dụng các biện pháp che chắn, bảo vệ mũi trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, đồng thời nếu gặp phải các bệnh lý về mũi thì bạn cần đi khám để được điều trị sớm, tránh gây ra những hệ quả nghiêm trọng làm ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn.