1. Tổng quan về tình trạng nói ngọng 

Nói ngọng là một hiện tượng rối loạn phát âm. Ngôn ngữ của trẻ em sẽ được hình thành dựa trên những phản xạ có điều kiện, cụ thể là sự phản ứng lại các tác động đến từ môi trường kích thích thính giác của trẻ. Nói ngọng thường phổ biến hơn ở trẻ nhỏ nhưng một số ít người trưởng thành cũng bị mắc phải tình trạng này. 

Trẻ nói ngọng là tình trạng dễ gặp, nhất là với trẻ nhỏ 

Ngọng được chia làm hai loại là chứng ngọng thực thể và chứng ngọng cơ năng. Trong đó, ngọng thực thể là do các biến đổi thực thể từ bộ máy phát âm hoặc từ hệ thần kinh trung ương. Còn ngọng cơ năng thì liên quan đến những rối loạn trong quá trình phát triển ngôn ngữ mà không kèm theo các tổn thương khác. 

2. Nguyên nhân khiến trẻ em nói ngọng 

Trẻ em trong giai đoạn bắt đầu tập nói sẽ có xu hướng nói ngọng và đây là điều rất bình thường nhưng vẫn cần ba mẹ theo dõi. Nếu tình trạng này kéo dài không được cải thiện sẽ cần phải can thiệp. 

Theo đó, những nguyên nhân khiến trẻ nói ngọng có thể kể đến như:

• Bé ngậm núm vú giả trong thời gian quá dài khiến lưỡi có xu hướng thè ra phía bên ngoài. Khi lớn, trẻ phát âm cũng có thói quen này khiến cho âm phát ra bị lệch. 
• Rối loạn hành vi cũng có thể là nguyên nhân khiến trẻ phát âm không đúng. 
• Bắt chước theo cách phát âm của người khác, nhất là từ những người xung quanh. Vì vậy, khi bé tiếp xúc nhiều với những người phát âm sai khiến các bé dễ bị mắc phải lỗi lầm này. 
• Trẻ bị mắc phải một số bệnh lý làm ảnh hưởng không tốt đến việc phát âm như bị xoang mũi, bị viêm VA,...
• Bé gặp phải những tổn thương thực thể có thể kể đến như: Bị dị dạng ở đường phát âm, lưỡi ngắn, bị sứt môi chẻ vòm, bị hở hàm ếch,...
• Một vài trường hợp bị nói ngọng là do gặp phải các vấn đề về thính giác. Trẻ em bị suy giảm thính lực sẽ không thể nghe rõ và đủ vốn từ để học nói đầy đủ. Từ đó, bé sẽ hình thành nên tật nói ngọng. 

Nguyên nhân trẻ nói ngọng có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố từ môi trường xung quanh

3. Những dấu hiệu nhận biết 

Khi bé được 2 tuổi, nếu ngôn ngữ không phát triển được một cách tự phát hoặc thiếu hoàn chỉnh thì ba mẹ nên đưa bé đi khám chuyên khoa để có hướng khắc phục từ sớm, áp dụng đúng cách chữa nói ngọng ở trẻ em. 

Một số dấu hiệu dễ dàng nhận biết có thể kể đến như:

• Khi nói chuyện thì âm thanh phát ra không rõ ràng. 
• Các âm tiết bị dính vào nhau, mất âm hoặc lệch âm. 
• Người đối diện khó có thể hiểu được những điều trẻ đang nói. 
• Trẻ bị khó nói, khó phát âm. Một số trẻ sẽ nói quá nhanh nhưng có những trẻ lại nói chậm, từng từ, từng chữ. 
• Trẻ cử động lưỡi, môi, hàm,... khó hơn so với các trẻ khác. 
• Khi nói thì hơi thở không được ổn định, nhịp thở ngắn hơn,...

Trẻ nói ngọng có thể dễ dàng nhận biết qua cách phát âm 

Nhìn chung, khi trẻ bị ngọng từ bé thì việc điều trị càng sớm sẽ càng đạt hiệu quả tốt. Ba mẹ cần xử trí vấn đề trước khi trẻ hình thành ngôn ngữ (trước 4 - 5 tuổi). 

4. Cách chữa nói ngọng ở trẻ em từ sớm

Như đã nói, cách chữa nói ngọng ở trẻ em sẽ phụ thuộc chủ yếu vào nguyên nhân gây bệnh. Vì vậy, việc tìm ra nguyên nhân chính xác sẽ giúp bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả nhất cho bé. 

Các trường hợp trẻ nói ngọng có thể khắc phục được thông qua quá trình chữa trị bằng ngôn ngữ trị liệu. Tùy thuộc vào từng tình trạng mà các bài tập trị liệu cũng sẽ được chỉ định cho phù hợp hơn. Phương pháp này sẽ giúp các bé thay đổi được cách cấu âm, cách để sử dụng lưỡi. Khi những vấn đề này được điều chỉnh, bé sẽ nói rõ và phát âm chuẩn xác hơn. 

Trong khi đó, những trường hợp trẻ nói ngọng do các bệnh lý bẩm sinh gây nên cần phải được can thiệp từ sớm. Nếu bé gặp phải các tổn thương ở những cơ quan phát âm thì ba mẹ có thể cho bé thực hiện phẫu thuật chỉnh hình hoặc tái tạo lại những cơ quan này để khắc phục vấn đề theo tư vấn của bác sĩ. 

Cách chữa nói ngọng ở trẻ em hiệu quả nhất là cho trẻ thăm khám và làm theo hướng dẫn của bác sĩ

Thực tế, nếu không được áp dụng các biện pháp điều trị kịp thời sẽ khiến trẻ gặp phải những hạn chế trong việc bày tỏ quan điểm và cảm xúc. Từ đó sẽ khiến trẻ có những hành vi không phù hợp như dễ chán nản, nổi nóng, thường xuyên gây hấn với người khác, bị căng thẳng, thiếu tự tin và rất ngại giao tiếp. 

Ngoài ra, để quá trình điều trị tật nói ngọng ở trẻ đạt hiệu quả tốt nhất, ba mẹ cũng cần lưu ý một số vấn đề như sau:

• Cần giữ tinh thần của trẻ luôn thoải mái, không gây căng thẳng và tạo áp lực cho con. 
• Kiên nhẫn hướng dẫn bé về cách đặt lưỡi, cách lấy hơi và làm mẫu để con có thể học theo từ từ. 
• Ba mẹ và những người xung quanh cần lưu ý đến cách phát âm của mình và hạn chế không cho trẻ tiếp xúc với những người phát âm không chuẩn. 
• Cho bé tự do phát triển trong điều kiện môi trường thoải mái. Ba mẹ nên cho trẻ tham gia nhiều hoạt động để con tăng khả năng giao tiếp với người khác. 
• Khi nói chuyện, hát hoặc đọc truyện cho con nghe, ba mẹ cần dùng từ chuẩn và phát âm đúng cách vì khi bé nghe được sẽ bắt chước theo những gì bạn đang nói. 
• Đối với những từ bé nói ngọng, bạn cần phải ghi nhớ và nhắc lại nhiều lần để con nghe và phát âm lại chuẩn hơn.
• Khi bé nói ngọng, bạn không được nhại lại câu đó vì thời điểm này bé không ý thức được mình đang phát âm sai. Điều này vô tình khiến cho việc nói ngọng của con ngày một nghiêm trọng hơn. 

Ba mẹ cần kiên nhẫn trong quá trình tập luyện, điều trị tật nói ngọng của con

Khi nhận thấy trẻ có biểu hiện nói ngọng trong giai đoạn tập nói thì ba mẹ nên đưa con đi khám để tìm rõ nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp. Việc áp dụng cách chữa nói ngọng ở trẻ em cũng cần được bác sĩ tư vấn kỹ càng để đạt được hiệu quả tốt nhất. Một địa chỉ thăm khám uy tín ba mẹ có thể tham khảo là chuyên khoa Nhi thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. Nếu có bất cứ thắc mắc nào khác hoặc có nhu cầu đặt lịch khám, Quý khách có thể liên hệ với MEDLATEC qua số điện thoại 1900 56 56 56 để hỗ trợ.