1. Khí phế thũng là gì?

Khí phế thũng là một trong những bệnh lý thuộc đường hô hấp dưới, xảy ra tại phế nang cùng các tiểu phế quản và được coi là một trong các dấu hiệu của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Cấu tạo của phế nang bao gồm các túi nhỏ, bên trong chứa khí. Ở những trường hợp bị khí phế thũng, các túi phổi sẽ bị tổn thương ngày càng nghiêm trọng hơn, đặc biệt là phần vách ngăn giữa các túi khí sẽ dần bị suy yếu cho đến khi chúng vỡ hẳn ra, tạo nên những khoảng không khí lớn và giảm số lượng các khe nhỏ, từ đó diện tích bề mặt của phổi bị suy giảm và lượng oxy từ phổi vào máu cũng giảm theo.

Khi người bệnh thở ra, vì sự bất thường trong hoạt động của các phế nang bị tổn thương nên sẽ khiến lượng không khí cũ bị tồn đọng lại trong phổi, chiếm hết diện tích của không khí mới giàu oxy đi vào phổi. Hậu quả là bệnh nhân sẽ hay có cảm giác khó thở, đặc biệt là khi vận động mạnh như tập thể dục hoặc chạy nhảy. Khí phế thũng cũng là nguyên nhân làm mất đi tính đàn hồi của phổi.

Hình ảnh minh họa khí phế thũng

Bệnh chủ yếu khởi phát từ thói quen hút thuốc lá lâu năm và kết hợp cùng các yếu tố làm tăng nguy cơ khác. Đa phần những người bị khí phế thũng sẽ đồng thời phát sinh thêm tình trạng viêm phế quản mạn tính (tình trạng thường gặp thứ 2 của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD). Đáng tiếc là không có phương pháp nào giúp phục hồi hoàn toàn các tổn thương do khí phế thũng gây ra. Việc điều trị chỉ hỗ trợ giúp làm chậm sự tiến triển và biến chứng của bệnh. Cho nên phát hiện và khắc phục từ sớm là biện pháp duy nhất giúp hạn chế được những ảnh hưởng của căn bệnh này đối với sức khỏe người bệnh.

2. Nguyên nhân và triệu chứng của khí phế thũng

2.1. Nguyên nhân gây nên khí phế thũng là gì?

Khí phế thũng thường xuất phát từ nguyên nhân thường xuyên tiếp xúc và hít phải các loại khí độc trong môi trường, ví dụ như:

• Khói cần sa;

• Khói thuốc lá;

• Ô nhiễm không khí;

• Khói hóa chất và bụi bẩn.

Ngoài ra khí phế thũng cũng là hệ quả của bất thường trong di truyền liên quan đến lượng protein có vai trò bảo vệ cấu trúc phổi, nhưng trường hợp này thường ít gặp hơn.

2.2. Khí phế thũng và các triệu chứng thường gặp

Khí phế thũng thường được nhận diện với các biểu hiện điển hình như khó thở, nhất là khi bệnh nhân mệt mỏi, lao động nặng, di chuyển lên cầu thang bộ,... Khi bệnh có xu hướng tăng nặng thì bệnh nhân còn cảm thấy khó thở ngay cả khi đang nằm nghỉ ngơi, thậm chí là kèm theo các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp như áp xe phổi, viêm phổi, viêm phế quản,...

Phụ thuộc vào các dấu hiệu lâm sàng thôi chưa đủ, chúng ta cũng cần áp dụng các biện pháp chẩn đoán cận lâm sàng để xác định tình trạng khí phế thũng, đó là những phương pháp như sau:

• Chụp X-quang phổi;

• Xét nghiệm máu ngoại vi;

• Chụp CT, chụp MRI;

• Đo chức năng hô hấp.

Bệnh nhân bị khí phế thũng sẽ hay cảm thấy mệt mỏi và khó thở

Khi cơ thể bị thiếu oxy nghiêm trọng có thể gặp phải các biến chứng như phù, gan to, biến dạng lồng ngực, tím tái, nổi tĩnh mạch cổ,... Nặng hơn là tràn khí màng phổi, tâm phế mạn tính, suy hô hấp, tắc nghẽn động mạch phổi,...

3. Mối liên hệ giữa khí phế thũng và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) xảy ra khi bệnh nhân bị thu hẹp đường thở và điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, gây khó thở và suy hô hấp. Bệnh bao gồm 2 loại sau:

• Khí phế thũng: khi các túi khí trong phổi gặp tổn thương sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động trao đổi khí, người bệnh khó có thể đẩy hết lượng không khí tồn đọng trong phổi ra ngoài nên thường có cảm giác khó thở;

• Viêm phế quản mạn tính: là tình trạng viêm niêm mạc ống phế quản dẫn đến tiết nhiều dịch nhầy và sưng tấy lớp lót tế bào. Điều này gây thu hẹp đường thở ở người bệnh.

Phần lớn các trường hợp bệnh nhân khi bị khí phế thũng thì cũng kèm theo cả viêm phế quản mạn tính. Khi kết hợp với nhau chúng khiến người bệnh bị khó thở nghiêm trọng. Ngoài ra biểu hiện của 2 loại bệnh này cũng có sự tương đồng nhưng trên hình ảnh chẩn đoán sẽ cho ra kết quả khác nhau ở vị trí tổn thương. Do đó để xác định đúng đó là loại nào của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thì cần dựa trên cả các kết quả chẩn đoán cận lâm sàng.

4. Phương pháp để điều trị khí phế thũng là gì?

Ngày nay vẫn chưa có biện pháp nào giúp điều trị dứt điểm khí phế thũng do những tổn thương do căn bệnh này gây ra đối với các túi khí trong phổi là tổn thương không thể hồi phục. Vì vậy việc điều trị thường là tập trung giảm bớt triệu chứng, làm chậm quá trình diễn tiến của bệnh. Hiện nay để điều trị cho bệnh nhân bị khí phế thũng, bác sĩ thường chỉ định áp dụng những biện pháp như sau:

• Người bệnh nếu đang nghiện thuốc lá thì cần từ bỏ thói quen này ngay lập tức. Ngoài ra khi đi ra ngoài hay làm việc ở môi trường có nhiều khói bụi thì phải biết bảo vệ hệ hô hấp của mình bằng khẩu trang và các thiết bị bảo hộ;

• Liệu pháp bổ sung oxy, thở phục hồi phổi hay điều trị dinh dưỡng dựa theo diễn tiến bệnh;

• Sử dụng các loại thuốc giúp kiểm soát triệu chứng cũng như phòng ngừa nguy cơ nhiễm trùng như: thuốc kháng sinh, thuốc có tác dụng giãn phế quản, thuốc steroid,...;

• Phẫu thuật để loại bỏ những túi phổi hoạt động kém hiệu quả hoặc bị tổn thương để bệnh nhân cảm thấy dễ thở hơn;

• Bệnh nhân nên thường xuyên vận động và tập thể dục mỗi ngày, xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ chất dinh dưỡng để cải thiện chức năng phổi.

Hãy từ bỏ thuốc lá để phòng ngừa nguy cơ bị khí phế thũng

Như vậy bài viết đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn khí phế thũng là gì cũng như những nguyên nhân, triệu chứng của bệnh và cách điều trị. Nếu bạn đang gặp phải các dấu hiệu như khó thở, mệt mỏi,... cảnh báo tình trạng này thì nên đi khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, kịp thời. Trong trường hợp bạn đang băn khoăn không biết nên đi khám ở cơ sở nào thì Chuyên khoa Hô hấp thuộc Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là một gợi ý dành cho bạn. Hãy liên hệ đặt lịch khám qua hotline 1900 56 56 56 để được tổng đài viên tư vấn chi tiết hơn ngay từ hôm nay.