1. Ngôi đầu là gì và cách xác định ngôi đầu

Ở tháng cuối của thai kỳ, thai nhi thường quay đầu xuống dưới khung chậu để sẵn sàng cho quá trình sinh nở. Tuy nhiên, một số thai phụ có hiện tượng đầu thai nhi vẫn nằm cao, chưa xuống hoàn toàn khung chậu. Tình trạng này gọi là ngôi đầu cao.

1.1. Ngôi đầu là gì?

Ngôi thai đầu tức là thai nhi ở vị trí đầu hướng về âm hộ của mẹ còn phần mông hướng về ngực mẹ. Đây là tư thế để bé đi ra dễ dàng hơn khi chuyển dạ. Ngôi thai này sẽ giúp cho quá trình sinh nở diễn ra thuận lợi.

Tùy vào vị trí của thai nhi trong buồng tử cung mà ngôi thai đầu được chia thành:

- Ngôi đầu hạ vị: Đây là ngôi mà thai nhi ở vị trí cúi đầu nhiều nhất xuống hạ vị, được gọi là ngôi thai thuận (ngôi đầu). 

- Ngôi thóp: Đầu của thai nhi ở lưng chừng, khi chuyển dạ, bác sĩ sờ được từ mũi đến miệng nhưng không thể sờ vào cằm.

- Ngôi trán: Thai nhi ngửa đầu lên theo trục của thai nhi với trục của mẹ.

- Ngôi mặt: Toàn bộ mặt của thai nhi quay ra phía trước.

Ngoài ngôi đầu hạ vị, các ngôi khác đều gọi là ngôi đầu nhưng do tư thế cúi đầu của thai nhi không tốt để chuẩn bị đi qua ngã âm đạo, nên quá trình sinh nở sẽ gặp khó khăn. 

Tùy vào tình huống cụ thể, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp sinh sao cho đảm bảo an toàn nhất với cả mẹ và thai nhi.

Ngôi đầu cao thường do thai nhi chưa di chuyển hoàn toàn vào khung chậu của người mẹ

1.2. Phương pháp xác định ngôi đầu

Bác sĩ phát hiện ngôi đầu thông qua hình ảnh siêu âm thai, cử động của thai, qua quá trình sờ nắn bụng mẹ khi thăm khám:

- Siêu âm

Ngôi thai thường ổn định từ tuần thứ 34 - 35 của thai kỳ và siêu âm ở thời điểm này có thể xác định ngôi thai. 

- Cứ động của thai nhi

Thông qua vị trí cử động chân tay của thai nhi, bác sĩ có thể dự đoán được ngôi thai. Thường khi thai nhi đạp phía bụng trên của mẹ thì chứng tỏ đã quay đầu đúng vị trí. Đây là lúc thai nhi đã ở vị trí ngôi thuận. Trường hợp thai nhi đạp ở phía bụng dưới tức là ngôi thai chưa chuyển về đúng vị trí thuận tiện cho quá trình chào đời.

- Khám tay 

Bác sĩ dùng tay đặt nhẹ vào đáy tử cung và phần khớp mu của mẹ bầu. Nếu vị trí nào đem lại cảm giác cứng, chắc và tròn thì đó chính là phần đầu của thai nhi. 

2. Ngôi đầu cao có sinh thường được không, chuyển dạ an toàn không?

2.1. Ngôi đầu cao có khả năng sinh thường không?

Trong trường hợp ngôi thai thuận, thì trên 97% các ca (kể cả trường hợp thai từ 37 tuần) ngôi đầu cao là do thai nhi vẫn chưa tụt hẳn xuống dưới khung chậu của mẹ. Nếu mẹ chưa xuất hiện dấu hiệu chuyển dạ và đang mang thai từ tuần thứ 37 đến tuần thứ 40 mà thai vẫn ở vị trí ngôi đầu cao, mẹ vẫn có thể sinh thường được. Lý do là bởi càng gần ngày sinh ngôi thai càng chuyển dần xuống thấp. 

Lúc này, mẹ cần được siêu âm thai thường xuyên để kiểm tra các số chỉ số quan trọng như nhịp tim thai nhi, chỉ số nước ối, đường kính lưỡng đỉnh,... để đảm bảo thai vẫn phát triển bình thường và an toàn.

Tuy nhiên, một số trường hợp ngôi đầu cao ngôi đầu cao sau đây vẫn được bác sĩ tiên lượng đẻ mổ :

- U tiền đạo: u xơ tử cung, u nang buồng trứng.

- Rau tiền đạo.

- Mẹ bị bệnh lý toàn thân như bệnh tim.

- Mẹ bị tiền sản giật,....

- Cấu trúc khung chậu của mẹ không thuận lợi cho quá trình chuyển ngôi nên sinh thường thất bại.

Dựa trên kết quả siêu âm, bác sĩ sẽ giải thích để sản phụ biết ngôi đầu cao có sinh thường được không

2.2. Ngôi đầu cao có khả năng sinh thường không?

Vấn đề ngôi đầu cao có sinh thường được không bị chi phối bởi các yếu tố:

- Yếu tố từ thai như: cân nặng của thai không to, tình trạng thai ổn định trong quá trình chuyển dạ, nước ối, dây rốn, bánh rau ổn định.

- Yếu tố từ mẹ: cơn co tử cung, mẹ có cấu trúc khung chậu bình thường, có tình trạng sức khỏe tốt,...

- Quyết định của bác sĩ Sản khoa: Khi theo dõi thai kỳ và quá trình chuyển dạ, bác sĩ sẽ dựa trên tình huống thực tế để đưa ra quyết định.

3. Các biện pháp hỗ trợ sinh thường với ngôi thai đầu cao

Để giảm thiểu lo lắng ngôi đầu cao có sinh thường được không, mẹ bầu có thể thực hiện một số biện hỗ trợ thai nhi điều chỉnh vị trí thuận lợi cho quá trình chuyển dạ như sau:

- Khám thai đúng lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi và nhận chỉ dẫn của bác sĩ.

- Đi bộ nhẹ nhàng để kích thích tử cung co bóp và giúp thai nhi tự chuyển vị trí.

- Bài tập lắc hông nhẹ nhàng để kích thích sự chuyển dịch tư thế của thai nhi.

- Ngồi trên bóng tập yoga để mở rộng xương chậu và hỗ trợ quá trình di chuyển hoàn toàn của đầu thai nhi vào trong khung xương chậu.

- Ưu tiên tư thế nằm nghiêng. 

- Massage vùng lưng và bụng để kích thích tuần hoàn và làm mềm cơ tử cung để thai nhi dễ dàng chuyển ngôi thuận.

Theo dõi tại cơ sở y tế uy tín giúp thai kỳ an toàn

Chăm sóc thai kỳ cùng bác sĩ Sản phụ khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC sẽ giúp quý khách hàng được theo dõi cẩn thận, đánh giá đúng các yếu tố nguy cơ cho thai kỳ và có biện pháp xử trí phù hợp. Để quá trình này diễn ra nhanh chóng, thuận tiện, quý khách hàng có thể liên hệ đặt trước lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa qua Hotline 1900 56 56 56.