1. Nơron thần kinh có cấu tạo như thế nào?

Những nơron thần kinh (hay tế bào thần kinh) có một số điểm chung với các tế bào khác nhưng cũng bao gồm những cấu trúc riêng biệt. Tế bào thần kinh trong bộ não của đứa trẻ mới sinh sẽ có khoảng 100 tỷ tế bào thần kinh. Những tế bào này sẽ không thể sản sinh hoặc tái tạo.

Tế bào thần kinh gồm 3 phần cơ bản

Có nhiều loại tế bào thần kinh khác nhau nhưng phần lớn cấu trúc của những tế bào này thường có 3 phần cơ bản, bao gồm thân tế bào, sợi trục và đuôi gai.

- Thân tế bào: Chính là phần lõi của tế bào thần kinh, có chứa nhân và một số bào quan. Quanh thân của các nơron thần kinh được bảo vệ bằng một lớp màng. Qua lớp màng này, tế bào thần kinh cũng có thể tương tác với môi trường xung quanh.

- Sợi trục: Mỗi tế bào thần kinh sẽ có một sợi trục chính và được kết nối với cơ thể tế bào bằng một điểm nối và điểm nối này thường được gọi là đồi sợi trục.

- Đuôi gai: Là những sợi nhánh được tách ra khỏi thân tế bào và có hình dạng giống như đuôi gai. Một tế bào thần kinh có thể có nhiều đuôi gai. Chức năng của đuôi gai chính là nhận tín hiệu đồng thời xử lý những tín hiệu này từ sợi trục.

2. Các loại nơron thần kinh

Có 3 loại tế bào thần kinh tương ứng với các chức năng khác nhau, đó là tế bào cảm giác, tế bào vận động và cuối cùng là tế bào thần kinh giữa.

- Tế bào thần kinh cảm giác: Nhờ có những tế bào thần kinh này, chúng ta có thể nếm được thức ăn, ngửi được mùi vị, nghe được âm thanh, nhìn và cảm nhận mọi thứ xung quanh.

Có nhiều loại tế bào thần kinh khác nhau

- Tế bào thần kinh vận động gồm 2 loại:

+ Tế bào thần kinh vận động trên: Giúp tủy sống và não có thể liên hệ với nhau.

+ Tế bào thần kinh vận động dưới: Giúp tủy sống có thể truyền tín hiệu đến cơ trơn và cơ xương.

- Tế bào thần kinh trung gian: Đây cũng chính là những tế bào thần kinh phổ biến nhất và thường có trong não và tủy sống. Chức năng của tế bào thần kinh trung gian là truyền tín hiệu thần kinh cảm giác đến các tế bào thần kinh vận động hay truyền tín hiệu từ tế bào thần kinh trung gian này đến các tế bào thần kinh trung gian khác. Từ đó, tạo thành những mạch rất phức tạp, giúp chúng ta phản ứng với những kích thích bên ngoài.

Chẳng hạn, khi bạn chạm vào nước nóng hay một vật gì đó đang rất nóng, các nơron thần kinh ở đầu ngón tay sẽ thực hiện phát tín hiệu đến những tế bào thần kinh ở tủy sống. Tế bào thần kinh tại não sẽ phát tín hiệu để các tế bào thần kinh vận động tại tay cho phép bạn rụt tay lại. Đồng thời những tế bào thần kinh trung gian sẽ gửi tín hiệu đến não và bạn sẽ cảm thấy đau.

3. Vì sao các nơron thần kinh bị chết đi?

Nguyên nhân phổ biến khiến các nơron bị chết đi chính là do sự lão hóa, do đó thường gặp ở người già. Đó chính là lý do vì sao người già thường gay bị suy giảm trí nhớ, thiếu minh mẫn hơn những người trẻ tuổi.

Tế bào thần kinh bị chết đi do lão hóa

Ngoài ra, những thói quen sinh hoạt hàng ngày cũng có thể gây ra những ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ và khiến những nơron thần kinh bị chết đi, gây teo não và rất nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Dưới đây là một số nguyên nhân cụ thể:

- Thói quen hút thuốc lá: Thuốc lá có nhiều chất độc hại và gây ra hàng loạt các vấn đề về sức khỏe, chẳng hạn như bệnh về phổi, bệnh tim mạch, các loại ung thư,… Bên cạnh đó, một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng, những chất độc hại trong thuốc lá còn có thể tiêu diệt các tế bào thần kinh khỏe mạnh. Do đó hãy loại bỏ thói quen hút thuốc lá càng sớm càng tốt.

- Thói quen uống bia rượu: Những chất độc hại trong rượu bia không chỉ gây ảnh hưởng đến gan mà còn gây ra những tác hại nghiêm trọng đến hệ thần kinh.

Hơn nữa, thói quen uống bia rượu còn gây ra tình trạng mất nước. Mức độ mất nước của cơ thể càng nghiêm trọng thì não càng có nguy cơ cao bị phù. Điều này sẽ khiến cơ thể có xu hướng kéo nước vào tế bào, dẫn tới những tế bào thần kinh bị vỡ ra.

- Mất ngủ: Trung bình một người trưởng thành nên ngủ khoảng 7 đến 9 tiếng/đêm. Nếu mất ngủ kéo dài, các nơron thần kinh tại vùng sản sinh năng lượng sẽ chết đi. Do đó, nếu đêm hôm trước bị mất ngủ, bạn sẽ luôn cảm thấy mệt mỏi khi tham gia các hoạt động vào ngày hôm sau.

Căng thẳng là một nguyên nhân khiến tế bào thần kinh bị tổn thương và chết đi

- Căng thẳng: Nguyên nhân khiến bạn cảm thấy áp lực, căng thẳng là do tuyến thượng thận giải phóng cortisol. Khi nồng độ cortisol càng thăng thì não sẽ ít sản sinh ra myelin và tế bào thần kinh hơn. Myelin đảm nhiệm chức năng truyền thông tin giữa các tế bào thần kinh. Chính vì thế, căng thẳng kéo dài là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh tâm thần.

- Sử dụng ma túy: Một số loại ma túy có khả năng kích thích não giải phóng ra một số chất dẫn truyền thần kinh khiến cho người sử dụng có cảm giác hưng phấn nhưng lại khiến các nơron thần kinh bị tổn thương hoặc chết đi.

4. Những lưu ý để các nơron thần kinh luôn khỏe mạnh

- Ngủ đủ giấc và tránh thức quá khuya. Thời điểm đi ngủ tốt nhất là 10 giờ tối. Nếu ngủ đủ giấc, các tế bào thần kinh sẽ khỏe mạnh, tâm trạng của bạn cũng sẽ vui vẻ, thoải mái hơn, làm việc hiệu quả và tập trung hơn.

- Chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh: Lưu ý, bổ sung thêm một số dưỡng chất quan trọng như axit béo omega-3, beta carotene, vitamin A, vitamin B12, vitamin C,… sẽ giúp hệ thần kinh của bạn luôn khỏe mạnh.

Tập luyện mỗi ngày để cải thiện sức khỏe của các nơron thần kinh

- Luyện tập thể dục mỗi ngày và nên lựa chọn môn thể thao phù hợp với mình. Khi tập luyện, cơ thể sẽ sản sinh ra các loại hormone như serotonin, endorphins,… giúp cải thiện tâm trạng. Đồng thời, tập luyện cũng là cách kích thích các tế bào não phát triển và rất tốt cho các kết nối não.

- Loại bỏ thói quen hút thuốc lá và uống bia rượu.

- Kiểm soát căng thẳng, luôn lạc quan tích cực.

Trên đây là một số thông tin về nơron thần kinh. Để tìm hiểu thêm về vấn đề này hoặc có nhu cầu thăm khám sức khỏe, mời bạn liên hệ đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC theo đường dây nóng 1900 56 56 56.