1. Suy hô hấp ở trẻ em là gì?

Suy hô hấp ở trẻ em là tình trạng cơ thể giảm khả năng cung cấp oxy đến tế bào và khả năng thải trừ carbonic ( C02) . Trẻ bị suy hô hấp có thể xuất hiện các dấu hiệu như thở nhanh, khó thở, tím môi hoặc đầu chi, và mệt mỏi bất thường. 

Phân độ suy hô hấp trẻ em là công cụ đánh giá mức độ nguy hiểm khi trẻ gặp các vấn đề về hô hấp

Nguyên nhân phổ biến của suy hô hấp ở trẻ em bao gồm: viêm phổi, hen suyễn, tắc nghẽn đường thở hoặc các dị tật bẩm sinh liên quan đến phổi và tim. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, suy hô hấp có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như suy tim, tổn thương não, thậm chí đe dọa tính mạng.

2. Tầm quan trọng của việc phân độ suy hô hấp

Phân độ suy hô hấp ở trẻ em là bước quan trọng giúp xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng thiếu oxy và mức độ ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể.

Việc phân độ Suy hô hấp trẻ em chính xác cho phép bác sĩ quyết định phương án điều trị phù hợp, từ việc theo dõi tại nhà, hỗ trợ oxy, đến nhập viện hoặc can thiệp cấp cứu. Đồng thời, phân độ còn giúp phụ huynh nhận biết sớm các dấu hiệu nguy hiểm, phối hợp kịp thời với đội ngũ y tế, giảm nguy cơ biến chứng nặng và nâng cao khả năng phục hồi cho trẻ. Bằng cách hiểu rõ mức độ suy hô hấp, mọi can thiệp sẽ được thực hiện nhanh chóng, chính xác và hiệu quả hơn.

3. Phân độ suy hô hấp trẻ em theo mức độ

Trong lâm sàng, suy hô hấp ở trẻ em hiện nay thường được chia thành ba nhóm chính.

• Nhóm không suy hô hấp: Trẻ chưa xuất hiện rối loạn hô hấp, nhịp thở bình thường và chưa có dấu hiệu thiếu oxy. Tuy nhiên, những trẻ có nguy cơ cao vẫn cần được theo dõi sát để phát hiện sớm bất thường.
• Nhóm suy hô hấp: Đây là giai đoạn trẻ bắt đầu có biểu hiện thiếu oxy, giảm thông khí hoặc đồng thời xuất hiện cả hai tình trạng. Trẻ có thể thở nhanh, khó thở, co kéo cơ hô hấp và chỉ số SpO₂ giảm so với mức bình thường.
• Nhóm nguy kịch suy hô hấp cấp (suy hô hấp tiến triển): Ở mức độ này, tình trạng suy hô hấp đã rõ rệt với thở nhanh, thở gắng sức, nhịp thở không hiệu quả và trẻ có nguy cơ nhanh chóng rơi vào ngừng thở nếu không được hỗ trợ kịp thời. Đây là tình trạng cấp cứu, đòi hỏi can thiệp tích cực ngay tại cơ sở y tế.

Ngoài phân loại theo mức độ lâm sàng, trong thực hành, bác sĩ còn dựa trên cơ chế sinh lý bệnh để phân nhóm:

• Suy hô hấp type I (lung failure): Do rối loạn trao đổi khí tại phổi, đặc trưng bởi tình trạng giảm oxy máu.
• Suy hô hấp type II (pump failure): Do rối loạn thông khí, phổi không đảm bảo quá trình đưa không khí vào và ra, dẫn đến tăng CO₂ máu.

Trẻ có dấu hiệu mệt lả, li bì là một trong những biểu hiện của suy hô hấp 

Kết hợp thêm tiêu chuẩn khí máu động mạch, mức độ suy hô hấp được chia thành:

• Suy hô hấp nhẹ: PaO₂ từ 60 – 80 mmHg.
• Suy hô hấp trung bình: PaO₂ từ 40 – 60 mmHg.
• Suy hô hấp nặng: PaO₂ dưới 40 mmHg.

Cách phân độ này giúp bác sĩ đánh giá toàn diện tình trạng bệnh nhi, từ đó lựa chọn biện pháp xử trí phù hợp, hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng.

4. Suy hô hấp trẻ em có nguy hiểm không?

Suy hô hấp ở trẻ em là tình trạng cấp cứu tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng. Khi trẻ không nhận đủ oxy hoặc không loại bỏ hiệu quả khí carbon dioxide, cơ thể sẽ xuất hiện các rối loạn chuyển hóa, ảnh hưởng trực tiếp đến tim, não và các cơ quan quan trọng khác. 

Nếu không được can thiệp kịp thời, trẻ có thể gặp các biến chứng như tím tái, rối loạn nhịp tim, hôn mê, thậm chí nguy cơ tử vong. Ngay cả những trường hợp suy hô hấp nhẹ nếu kéo dài cũng có thể làm giảm khả năng phát triển thể chất và trí não của trẻ. 

5. Biện pháp xử trí và chăm sóc theo từng phân độ suy hô hấp trẻ em

Khi trẻ xuất hiện dấu hiệu suy hô hấp, việc xử trí kịp thời và phù hợp theo từng mức độ là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị. Đặc biệt, ba mẹ cần lưu ý, mọi trường hợp trẻ có dấu hiệu suy hô hấp đều cần theo dõi tại cơ sở y tế, không tự ý theo dõi tại nhà.

Nguyên tắc xử trí trong các trường hợp trẻ bị suy hô hấp bao gồm:

• Trước hết cần đảm bảo đường thở của trẻ luôn thông thoáng, loại bỏ dị vật nếu có và hút dịch tiết đường hô hấp khi cần thiết.
• Cho trẻ thở oxy hỗ trợ nhằm duy trì độ bão hòa oxy trong máu ở mức an toàn.
• Tiến hành điều trị nguyên nhân gây suy hô hấp, chẳng hạn như viêm phổi, hen phế quản, dị tật bẩm sinh hay bệnh lý tim mạch.
• Đồng thời theo dõi và xử trí các biến chứng (nếu có) như suy tuần hoàn, toan máu hay tổn thương đa cơ quan…

Các phương pháp điều trị theo mức độ suy hô hấp bao gồm:

• Ở mức độ nhẹ, trẻ có thể chỉ cần thở oxy qua gọng mũi hoặc mặt nạ kết hợp với điều trị nguyên nhân.
• Khi suy hô hấp tiến triển nặng hơn, bác sĩ có thể chỉ định thở máy không xâm nhập nhằm hỗ trợ hô hấp mà chưa cần đặt ống nội khí quản.
• Trong những trường hợp nguy kịch, trẻ cần được đặt nội khí quản và thở máy xâm nhập để duy trì thông khí, đồng thời phối hợp điều trị tích cực nguyên nhân và biến chứng.

Trẻ được thăm khám chuyên sâu tại MEDLATEC

Như vậy, nhận biết sớm và phân độ chính xác tình trạng suy hô hấp ở trẻ em là yếu tố quan trọng để can thiệp kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài cho con. Phụ huynh nên theo dõi sát các dấu hiệu như thở nhanh, khó thở, tím môi hoặc mệt mỏi, đồng thời đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để được đánh giá sức khỏe kịp thời và điều trị đúng cách. 

Hệ thống Y tế MEDLATEC là địa chỉ thăm khám Nhi khoa và Hô hấp uy tín với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại và dịch vụ chất lượng. Để được tư vấn và đặt lịch khám nhanh chóng, phụ huynh có thể liên hệ hotline 1900 56 56 56 để nhận hướng dẫn chi tiết.