1. Bệnh quáng gà là gì? Nguyên nhân gây quáng gà?

Quáng gà còn được biết đến dưới cái tên chứng mù đêm là cách gọi dân gian của bệnh thoái hóa sắc tố võng mạc mắt. Đặc trưng của bệnh quáng gà là người bệnh sẽ bị suy giảm thị lực, tầm nhìn thu hẹp trong bóng tối hoặc về ban đêm, cụ thể là ở những nơi thiếu ánh sáng. Có thể nhìn thấy những đám sắc tố hình tế bào xương khi thăm khám võng mạc bằng cách soi đáy mắt. Bệnh gây cản trở không nhỏ tới thị lực và cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân.

Bệnh nhân quáng gà thường bị giảm thị lực vào buổi tối

Một số nguyên nhân dẫn đến bệnh quáng gà đó là:

• Bệnh lý tại mắt: người bệnh bị tăng nhãn áp, cận thị, hội chứng Usher (bị suy giảm thính giác và thị giác do di truyền), đục thủy tinh thể,... dẫn đến quáng gà;

• Bệnh lý toàn thân: quáng gà cũng có thể là do bệnh nhân mắc một số bệnh lý như bệnh Keratoconus (giác mạc biến dạng từ hình cầu chuyển sang hình chóp), tiểu đường, tăng huyết áp...;

• Tác dụng phụ của một số loại thuốc: những thuốc tăng nhãn áp có khả năng gây đóng con ngươi và khiến bệnh nhân bị quáng gà;

• Thiếu hụt vitamin A: vitamin A là một chất dinh dưỡng có tác dụng tham gia vào quá trình dẫn truyền xung thần kinh và hình ảnh ở trên võng mạc. Do đó nếu cơ thể bị thiếu hụt loại vitamin này cũng là nguyên nhân dẫn đến quáng gà.

2. Nhận biết các triệu chứng của bệnh quáng gà

Khi bị quáng gà, người bệnh có thể sẽ bộc lộ những biểu hiện như sau:

• Thị lực giảm rõ rệt khi bệnh nhân nhìn trong bóng tối (như trong phòng tối chưa bật đèn, ra ngoài trời vào ban đêm,...). ở môi trường thiếu sáng như vậy bệnh nhân rất dễ bị va vào đồ vật và vấp té;

• Không kịp điều chỉnh thị lực khi thay đổi độ sáng khi từ chỗ sáng đi vào bóng tối, thậm chí là thị lực bị suy giảm ngay cả khi đang ở nơi có đầy đủ ánh sáng;

• Thị trường bị thu hẹp dần, trong trường hợp nặng thì thị trường thu hẹp nghiêm trọng trở thành hình ống, tầm nhìn của bệnh nhân như đang phải nhìn qua một chiếc ống. Có người bị ám điểm tức là xuất hiện các vùng nhỏ không nhìn thấy trong thị trường. Bệnh càng nặng ám điểm càng lan rộng;

• Khi thăm khám lâm sàng bên ngoài mắt rất khó để phát hiện ra chứng quáng gà, trừ trường hợp người bệnh bị đục thủy tinh thể nặng. Soi đáy mắt giúp quan sát thấy ở võng mạc ngoại biên có đám sắc tố hình tế bào xương, động mạch võng mạc bị thu nhỏ, phù hoàng điểm dạng nang, đĩa thị giác bạc màu,...

Bệnh quáng gà có thể là do nhiều nguyên nhân gây ra

3. Chẩn đoán bệnh quáng gà bằng phương pháp nào?

• Bác sĩ tiến hành kiểm tra thực thể, thu thập một số thông tin về bệnh sử, triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải. Dựa trên những thông tin đó để chỉ định người bệnh thực hiện các biện pháp chẩn đoán cận lâm sàng phù hợp hỗ trợ cho quá trình xác định bệnh;

• Khám điện võng mạc: giúp đánh giá xem võng mạc đã bị thoái hóa chưa và thoái hóa ở mức độ nào, bao gồm kiểm tra thương tổn của tế bào võng mạc, độ nghiêm trọng, tính chất di truyền,... Đây được coi là một trong những xét nghiệm quan trọng đối với việc chẩn đoán bệnh quáng gà;

• Khám thị trường: nếu nghi ngờ bệnh nhân mắc quáng gà thì cần tiến hành ngay xét nghiệm này;

• Một số xét nghiệm cần thiết khác: kiểm tra bảng chuyển hóa cơ bản, xét nghiệm máu.

4. Những biện pháp được áp dụng trong điều trị chứng quáng gà là gì?

Nguyên nhân gây bệnh có vai trò quyết định rất lớn trong việc lựa chọn phương pháp điều trị quáng gà. Nếu cận thị, thiếu vitamin A hay đục thủy tinh thể là nguyên nhân gây quáng gà thì có thể khắc phục bệnh bằng cách điều trị những nguyên nhân này. Trong trường hợp bệnh nhân bị quáng gà do di truyền hoặc bẩm sinh thì vẫn còn nhiều trở ngại trong điều trị, chủ yếu là áp dụng các biện pháp cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng của bệnh. Cụ thể như sau:

• Quáng gà do thiếu vitamin A: người bệnh cần được tăng cường bổ sung vitamin A theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, theo đường uống có thể thêm khoảng 15.000 đơn vị/ngày. Nhưng việc sử dụng vitamin A cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định vì nếu dùng quá liều vitamin A sẽ gây nên những tác dụng phụ nghiêm trọng;

• Quáng gà do đục thủy tinh thể: thông thường đối với những ca bị đục thủy tinh thể gây quáng gà thì phẫu thuật thay thủy tinh thể là giải pháp được ưu tiên chọn lựa giúp khắc phục hiệu quả tình trạng này;

• Quáng gà do cận thị: hạn chế sự sự giảm thị lực của bệnh nhân bằng cách cho người bệnh đeo các loại kính cận (dạng kính gọng hoặc kính áp tròng) sẽ giúp cải thiện thị giác cả ban ngày lẫn ban đêm;

• Quáng gà do di truyền: ngoài điều trị triệu chứng và đề phòng biến chứng, người bệnh cũng cần thực hiện thăm khám sàng lọc và tư vấn tiền hôn nhân ở những đối tượng nguy cơ cao hay nghi ngờ bị bệnh. Ngày nay có các phương pháp như cấy tế bào gốc hoặc cấy vi mạch lên võng mạc đang được thử nghiệm tạo ra hy vọng mới cho việc cải thiện chức năng thị giác ở bệnh nhân quáng gà.

Thiếu hụt vitamin A có thể gây bệnh quáng gà

5. Có thể phòng ngừa bệnh quáng gà bằng phương pháp nào?

Để phòng ngừa nguy cơ quáng gà, bạn cần thêm vitamin A vào thực đơn ăn uống mỗi ngày, nhất là những loại trái cây rau củ chứa màu đỏ như cà rốt, cà chua, xoài, bí đỏ,... hoặc những loại rau lá xanh đậm. Ngoài ra, trẻ không bú mẹ hay phụ nữ mang thai cũng là những đối tượng cần tăng cường bổ sung vitamin A để phòng ngừa nguy cơ quáng gà. Các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đi uống vitamin A định kỳ vì điều này sẽ giúp bảo vệ thị lực cho trẻ.

Trong trường hợp bệnh nhân quáng gà do di truyền hoặc bẩm sinh:

• Tập di chuyển và dần thích nghi với tình trạng quáng gà;

• Không nên lái xe khi trời tối vì điều này sẽ gây nguy hiểm cho chính người bệnh và cả những người tham gia giao thông khác;

• Nên tuân thủ nghiêm ngặt theo hướng dẫn điều trị từ bác sĩ để không gặp phải biến chứng nghiêm trọng của quáng gà. Đặc biệt nếu nhận thấy có những triệu chứng bất thường hãy tới ngay cơ sở y tế để tái khám;

• Đi khám theo lịch hẹn để cập nhật tình trạng và theo dõi diễn tiến của bệnh.

Trên đây là những thông tin cơ bản giúp bạn hiểu bệnh quáng gà là gì và làm thế nào để chẩn đoán, điều trị cũng như phòng ngừa quáng gà.

Nếu bạn đang gặp các triệu chứng cảnh báo bệnh quáng gà hoặc có nhu cầu đặt lịch khám tại Chuyên khoa Mắt của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, hãy liên hệ ngay tới tổng đài 1900 56 56 56 để được tổng đài viên hỗ trợ nhanh chóng.