1. Răng sữa ở trẻ em là gì?

Răng sữa, hay còn gọi là răng tạm thời, là những chiếc răng đầu tiên của trẻ, bắt đầu hình thành từ giai đoạn phôi thai và mọc khoảng từ 4 - 6 tháng tuổi. Một số trẻ có thể mọc răng sớm hơn 4 tháng hoặc muộn sau 12 tháng. 

Thông thường, trẻ có tổng cộng 20 răng sữa, được sắp xếp cân đối giữa hai hàm. Khi trẻ khoảng 2 tuổi rưỡi, bé sẽ mọc đủ các răng sữa theo thứ tự: răng cửa giữa, răng cửa bên, răng nanh, răng hàm thứ nhất và răng hàm thứ hai. Khi răng vĩnh viễn bắt đầu mọc từ khoảng 6 tuổi, răng sữa sẽ lần lượt rụng đi.

Răng sữa có màu trắng sáng hơn răng vĩnh viễn và kích thước nhỏ hơn để phù hợp với hàm trẻ. Chúng đóng vai trò quan trọng giúp trẻ học nói, nhai thức ăn và định hình vị trí cho răng vĩnh viễn sau này.

Trong quá trình mọc răng, trẻ có thể gặp một số triệu chứng:

• Khó chịu, quấy khóc: Do răng xuyên qua nướu, đặc biệt là răng đầu tiên và răng hàm;

Trẻ thường quấy khóc trong giai đoạn mọc răng sữa 

• Chảy nước dãi, phát ban nhẹ: Lượng nước bọt tăng gây kích ứng da xung quanh miệng;
• Ho, nấc, nghẹn: Do nuốt nhiều nước bọt hơn bình thường;
• Cắn hoặc nhai đồ vật: Giúp giảm áp lực nướu và cảm giác đau;
• Xoa má, kéo tai: Cơn đau có thể lan lên má và tai, cần chú ý nếu kèm sốt cao vì có thể là dấu hiệu nhiễm trùng tai.
• Tiêu chảy hoặc sốt: nếu kéo dài hoặc sốt cao, nôn mửa, cần đưa trẻ đến bác sĩ, vì đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng hơn.

2. Vai trò của răng sữa

Răng sữa đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng đối với quá trình phát triển của trẻ: 

• Răng sữa giúp trẻ học nói và ăn uống đúng cách. Răng giúp trẻ ăn nhai và nuốt thức ăn thuận lợi, đồng thời hỗ trợ quá trình hình thành khả năng phát âm, nhất là trong giai đoạn tập nói; 
• Răng sữa ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của răng vĩnh viễn. Dựa vào tình trạng răng sữa, nha sĩ có thể đánh giá sức khỏe răng miệng hiện tại và khả năng phát triển răng vĩnh viễn của trẻ. Khi răng sữa phát triển tốt, không bị sâu hay tổn thương, trẻ sẽ có cơ hội sở hữu hàm răng khỏe mạnh sau này;

Sức khỏe của răng vĩnh viễn phụ thuộc vào răng sữa 

• Răng sữa còn định hình sự thẳng hàng và vị trí của răng trưởng thành. Chúng là tiền đề cho sự hình thành của răng vĩnh viễn. Nếu răng sữa mọc lệch, bị sâu hay mất sớm, trẻ có thể gặp khó khăn trong việc nhai, dẫn đến các vấn đề tiêu hóa và ảnh hưởng đến sự sắp xếp răng vĩnh viễn sau này. Chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý cùng thói quen vệ sinh răng miệng kém trong thời kỳ mọc răng sữa có thể tác động đến các quyết định chăm sóc răng lâu dài, như nhổ răng hoặc chỉnh nha; 
• Răng sữa cũng tác động đến khả năng phát triển ngôn ngữ. Thiếu răng hoặc răng sữa bị biến dạng có thể khiến trẻ khó phát âm chính xác một số âm, ảnh hưởng đến quá trình học nói;
• Răng sữa ảnh hưởng đến sự phát triển xương và cơ mặt, bao gồm lưỡi, vòm miệng, hàm và cả hơi thở. Răng sữa mọc lệch có thể ảnh hưởng đến hoạt động của cơ và khớp, từ đó gây tác động lâu dài đến sức khỏe toàn thân.

3. Hướng dẫn chăm sóc răng sữa cho trẻ 

Do chưa thể tự thực hiện vệ sinh răng miệng, trẻ cần sự hỗ trợ của cha mẹ trong việc chăm sóc răng hằng ngày. Khi vệ sinh răng miệng cho trẻ, phụ huynh cần lưu ý những điểm sau: 

• Trước giai đoạn mọc răng sữa, cha mẹ nên dùng gạc rơ lưỡi cho trẻ sơ sinh để làm sạch lưỡi và nướu bằng nước đun sôi để ấm, thực hiện đều đặn hai lần mỗi ngày vào buổi sáng và tối;
• Từ thời điểm trẻ nhú răng đầu tiên, cha mẹ cần tiến hành chăm sóc răng miệng bằng cách dùng gạc rơ lưỡi thấm dung dịch muối loãng để vệ sinh toàn bộ khoang miệng;
• Khi trẻ lên 2, cha mẹ có thể dùng bàn chải mềm loại dành cho trẻ chải răng cho bé với lượng kem đánh răng bằng hạt gạo;
• Từ 3 tuổi, trẻ có thể bắt đầu làm quen với việc tự đánh răng dưới sự hướng dẫn của cha mẹ, với lượng kem nhỏ cỡ hạt đậu;
• Nên thay bàn chải định kỳ 3 tháng/lần hoặc khi lông bàn chải bị cứng, đồng thời lựa chọn kem đánh răng phù hợp với độ tuổi của trẻ;
• Chải răng ít nhất 2 lần mỗi ngày, đều khắp các mặt trong, ngoài và mặt nhai, mỗi lần khoảng 2 phút. Sử dụng chỉ nha khoa giúp trẻ làm sạch kẽ răng, hạn chế mảng bám và vi khuẩn;

Cha mẹ cần đảm bảo sức khỏe răng miệng của trẻ bằng cách vệ sinh đầy đủ 

• Tránh cho trẻ ăn nhiều kẹo, bánh ngọt và nước ngọt có gas, đồng thời hạn chế hôn môi trẻ để tránh lây vi khuẩn;
• Đưa trẻ đi khám nha khoa định kỳ mỗi 6 tháng để theo dõi sự phát triển của răng sữa. Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu sâu răng, cha mẹ nên sớm đưa trẻ đến cơ sở nha khoa để trám răng kịp thời. 

Tóm lại, răng sữa tuy chỉ tồn tại trong những năm đầu đời nhưng lại có ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe răng miệng và sự phát triển toàn diện của trẻ. Vì vậy, cha mẹ cần quan tâm chăm sóc răng sữa đúng cách và đưa trẻ thăm khám định kỳ. 

Hệ thống Y tế MEDLATEC với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt sẵn sàng đồng hành, tư vấn và chăm sóc răng sữa cho trẻ khoa học, an toàn ngay từ sớm. Mọi nhu cầu cần tư vấn và đặt lịch thăm khám, cha mẹ vui lòng liên hệ tới MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời, nhanh chóng.