1. Sán lá gan gồm có mấy loại? 

Sán lá gan là một loại ký sinh trùng. Bệnh sán lá gan là một bệnh lý mạn tính, có thể kéo dài nhiều năm. Bệnh được chia làm 2 loại là sán lá gan nhỏ và sán lá gan lớn. Trong đó: 

- Sán lá gan nhỏ: Gồm có Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini và Opisthorchis felineus. 

- Sán lá gan lớn: Gồm có Fasciola hepatica và Fasciola gigantica. 

Sán lá gan nhỏ và sán lá gan lớn đều có hình chiếc lá, bờ mỏng và thân dẹt. Kích thước của lá gan lớn sẽ lớn hơn so với lá gan nhỏ. 

Sán lá gan có thể kéo dài vài năm

Tại Việt Nam, bệnh sán lá gan xuất hiện ở nhiều tỉnh thành, đặc biệt là miền Trung và Tây Nguyên. Trong đó, các ca bệnh nhiễm sán lá gan lớn phổ biến hơn so với sán lá gan nhỏ. 

2. Sán lá gan xâm nhập và gây bệnh như thế nào?

Quá trình nhiễm sán lá gan có thể được phân chia thành 2 giai đoạn như sau: 

2.1. Giai đoạn xâm nhập vào gan

Khi bạn ăn phải loại thức ăn hoặc uống nước có ấu trùng sán, chúng sẽ đi theo đường tiêu hóa. Khi xuống đến tá tràng, ấu trùng sán sẽ tách vỏ, rồi qua tá tràng đi vào phúc mạc bụng và đến gan, tấn công những tế bào gan và gây bệnh nhu mô gan. 

Khi đó, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách sinh ra những kháng thể để chống lại loài ký sinh trùng này. 2 tuần từ khi nhiễm sán, kháng thể sẽ xuất hiện trong máu và có thể nhận biết bằng cách xét nghiệm máu. Tuy nhiên, căn cứ này chưa đủ để khẳng định bệnh nhân có chắc chắn nhiễm sán lá gan hay không. Sau khi xâm nhập vào nhu mô gan, sán lá gan cũng có thể xâm nhập và làm tổn thương những cơ quan khác. 

2.2. Giai đoạn xâm nhập vào hệ thống đường mật

Từ nhu mô gan, sán gan cũng có thể xâm nhập vào đường mật. Chúng có thể cư trú tại đây tới hàng chục năm. Trứng sán sẽ theo đường mật xuống ruột và đào thải ra bên ngoài theo đường phân. Từ đó, trở thành nguồn lây nhiễm bệnh cho cộng đồng. 

3. Triệu chứng sán lá gan

Đa phần những trường hợp bệnh nhân bị nhiễm sán lá gan đều không có biểu hiện triệu chứng rõ ràng, thậm chí không xuất hiện triệu chứng. Do đó, nhiều trường hợp bị bệnh mà không biết và chỉ đi khám khi đã xuất hiện một số biến chứng do sán lá gan gây ra. Dưới đây là một số triệu chứng có thể xảy ra ở người nhiễm sán lá gan: 

- Đau bụng: Những cơn đau thường xảy ra âm ỉ. Cơn đau có thể lan ra phía sau lưng. 

Đau bụng có thể do sán lá gan gây ra

- Rối loạn tiêu hóa.

- Sốt. 

- Chóng mặt.

- Da nổi mề đay, tái xanh, vàng da do thiếu máu. 

- Gan sưng to.

- Ổ bụng có thể chứa dịch. 

- Người bệnh có biểu hiện mệt mỏi, chán ăn và sụt cân. 

4. Phương pháp chẩn đoán sán lá gan

Như đã nêu trên, triệu chứng sán lá gan rất mơ hồ, thậm chí không xuất hiện nên việc chẩn đoán qua triệu chứng bệnh là rất khó. Chính vì thế, các bác sĩ cần kết hợp thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng cho người bệnh để đưa ra chẩn đoán bệnh chính xác. Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán bệnh phổ biến: 

- Soi phân, dịch tá tràng hoặc dịch mật để tìm trứng sán lá gan. Bệnh nhân cần thực hiện xét nghiệm liên tục trong 3 ngày để có thể nhận được kết quả chính xác nhất. 

- Xét nghiệm công thức máu để nhận biết sự thay đổi về số lượng bạch cầu.

- Xét nghiệm huyết thanh tìm kháng thể sán lá gan trong máu bằng phương pháp miễn dịch ELISA. Những trường hợp nhiễm sán lá gan thì các kháng thể IgG, IgM, IgE đều có xu hướng tăng cao. 

- Test trong da.

- Siêu âm bụng: Phương pháp này sẽ giúp bác sĩ quan sát được những hình ảnh tổn thương nhu mô gan do sán lá gan gây ra. Với những trường hợp sán lá gan kích thước lớn, bác sĩ cũng có thể quan sát được hình ảnh giống chiếc lá. Phương pháp siêu âm bụng kết hợp với xét nghiệm soi phân thường được thực hiện để sàng lọc bệnh ở những vùng đang có nhiều người nhiễm bệnh.

- Chụp CT scan bụng: Phương pháp này có thể giúp quan sát hình ảnh đường mật tốt hơn so với phương pháp siêu âm bụng. Hình ảnh đặc trưng ở những người bị nhiễm sán lá gan là các ống dẫn mật giãn nở và không gây tắc nghẽn. 

5. Điều trị và phòng ngừa bệnh sán lá gan bằng cách nào?

Khi được chẩn đoán bị nhiễm sán lá gan, bạn không nên quá lo lắng. Điều quan trọng nhất là hãy bình tĩnh và lắng nghe theo những chỉ dẫn của bác sĩ. Người bệnh sẽ được kê đơn thuốc đặc trị bệnh và hướng dẫn những cách để nâng cao thể trạng sức khỏe. Một số đối tượng cần đặc biệt lưu ý khi điều trị là mẹ bầu, người đang mắc bệnh cấp tính, suy gan, suy thận nặng,... 

Để phòng ngừa bệnh sán lá gan, bạn cần thực hiện những lưu ý như sau: 

- Đảm bảo ăn chín, uống sôi: Không nên ăn những loại món ăn tái, sống, chẳng hạn như gỏi cá, ốc, hay các loại rau sống mọc dưới nước.

Bạn chỉ nên ăn những món ăn đã được nấu chín kỹ để phòng ngừa sán lá gan

- Rửa tay thường xuyên, nhất là trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với rác thải, đồ nhiễm bẩn hay sau khi đi vệ sinh. 

- Nên dùng nước sạch để nấu ăn và sinh hoạt. 

- Khi trồng rau, bạn cần tưới phân đúng cách, không nên tưới bằng phân tươi để đảm bảo rau không bị nhiễm ký sinh trùng và phòng ngừa nguy cơ sán lá gan cho người sử dụng. 

- Tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần.

Bạn nên đi khám nếu là đối tượng có nguy cơ cao nhiễm sán lá gan 

Bệnh sán lá gan cần được điều trị sớm để hạn chế gặp phải những biến chứng nguy hiểm, gây ra những hậu quả sức khỏe nghiêm trọng. Nếu có biểu hiện nghi ngờ nhiễm bệnh hoặc thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh, bạn có thể đặt lịch khám sớm tại Chuyên khoa Tiêu hóa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài 1900 56 56 56, các tổng đài viên luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn 24/7.