1. Tìm hiểu về cơ chế tác dụng của thuốc mỡ máu 

Thuốc mỡ máu là nhóm thuốc được sử dụng để điều chỉnh nồng độ cholesterol và triglyceride trong máu, giúp hạn chế tình trạng xơ vữa động mạch và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Tùy tình trạng của từng bệnh nhân, bác sĩ có thể kê một hoặc phối hợp nhiều loại thuốc khác nhau:

• Statin: Ức chế men HMG-CoA reductase tại gan, từ đó giảm sản xuất cholesterol “xấu” (LDL) và tăng cholesterol “tốt” (HDL). Đây là nhóm thuốc phổ biến nhất trong điều trị rối loạn mỡ máu.
• Fibrat: Tác động lên thụ thể PPAR-α, giúp giảm triglyceride hiệu quả, đồng thời hỗ trợ tăng HDL.
• Ezetimibe: Ngăn cản quá trình hấp thu cholesterol từ thức ăn tại ruột non.
• Omega-3 và các thuốc hỗ trợ khác: Được sử dụng trong trường hợp nồng độ triglyceride quá cao hoặc bệnh nhân không đáp ứng tốt với các nhóm thuốc trên.

Về cơ chế, những loại thuốc kể trên đều tác động trực tiếp đến quá trình chuyển hóa lipid trong cơ thể, giúp cân bằng lại nồng độ mỡ máu. Chúng có thể làm giảm sản xuất cholesterol tại gan, hạn chế hấp thu cholesterol từ thức ăn, hoặc thúc đẩy quá trình phân giải chất béo. Từ đó, giúp giảm lượng mỡ xấu trong máu, duy trì mạch máu thông thoáng và ngăn ngừa hình thành mảng xơ vữa. 

Thuốc mỡ máu là nhóm thuốc được sử dụng để điều chỉnh nồng độ cholesterol và triglyceride trong máu

2. Thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không?

Với hầu hết các trường hợp mắc bệnh mỡ máu cao, cần duy trì sử dụng thuốc lâu dài, thậm chí suốt đời, để giữ chỉ số mỡ máu ổn định và phòng ngừa biến chứng. 

Tuy nhiên, cũng có những trường hợp đặc biệt, thường là người phát hiện bệnh sớm, chưa có biến chứng và có khả năng duy trì lối sống lành mạnh (ăn uống khoa học, tập luyện đều đặn, giữ cân nặng hợp lý). Khi đó, mỡ máu có thể được kiểm soát ổn định mà không cần phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc.

Cụ thể, bệnh nhân có thể được chia thành hai nhóm:

• Nhóm có thể ngừng hoặc giảm thuốc: Người trẻ, phát hiện bệnh sớm, chưa có bệnh nền tim mạch và kiểm soát tốt bằng chế độ sinh hoạt.
• Nhóm phải dùng thuốc lâu dài: Người cao tuổi, bệnh nhân có bệnh tim mạch, tiểu đường, tăng huyết áp hoặc nhiều yếu tố nguy cơ khác. Với nhóm này, uống thuốc lâu dài, thậm chí suốt đời, là cần thiết để phòng ngừa biến chứng.

3. Nguy cơ khi tự ý ngưng thuốc mỡ máu

Ngoài việc hiểu rõ thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không, người bệnh cũng cần nhận thức được những rủi ro khi tự ý ngưng thuốc mà chưa có chỉ định từ bác sĩ. Việc ngưng thuốc đột ngột có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng:

• Chỉ số mỡ máu tăng trở lại nhanh chóng: Khi không có thuốc kiểm soát, lượng cholesterol và triglyceride dễ vượt ngưỡng an toàn, làm mất đi hiệu quả điều trị trước đó.
• Tăng nguy cơ xơ vữa động mạch: LDL tích tụ trong thành mạch, hình thành mảng xơ vữa gây hẹp hoặc tắc mạch máu.
• Biến chứng tim mạch nguy hiểm: Đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não có thể xảy ra bất ngờ, đặc biệt ở người có bệnh nền.
• Khó kiểm soát bệnh về sau: Khi mỡ máu đã tăng cao trở lại, việc điều chỉnh lại bằng thuốc sẽ mất nhiều thời gian và khó đạt hiệu quả như ban đầu.

Vì vậy, người bệnh tuyệt đối không nên tự ý ngưng thuốc mỡ máu, mà cần tái khám định kỳ để bác sĩ đánh giá tình trạng và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Người bệnh tuyệt đối không được tự ý ngưng thuốc mỡ máu khi chưa có sự tham vấn của bác sĩ chuyên khoa

4. Giải pháp để không phải phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc

Để không phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc, người bệnh cần kết hợp thay đổi lối sống và duy trì thói quen lành mạnh. Đây là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát mỡ máu hiệu quả và giảm gánh nặng dùng thuốc lâu dài. Cụ thể: 

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học: Một chế độ ăn ít chất béo bão hòa, hạn chế đồ chiên rán, mỡ động vật, thức ăn nhanh; đồng thời tăng cường rau xanh, trái cây, cá biển, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt giàu omega-3 sẽ giúp kiểm soát mỡ máu hiệu quả.
• Duy trì vận động đều đặn: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày với các hoạt động như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội… giúp cải thiện quá trình chuyển hóa chất béo và nâng cao sức khỏe tim mạch.
• Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng hợp lý không chỉ giúp phòng ngừa béo phì, mà còn giảm áp lực lên hệ tim mạch, hạn chế nguy cơ tăng mỡ máu.
• Loại bỏ thói quen xấu: Hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá, giảm sử dụng đồ ngọt và nước ngọt có gas sẽ giúp giảm nguy cơ rối loạn lipid máu, ổn định huyết áp và bảo vệ sức khỏe tim mạch lâu dài. 
• Quản lý căng thẳng và ngủ đủ giấc: Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi đêm sẽ giúp ổn định hormone và hỗ trợ cân bằng mỡ máu tự nhiên.

5. Khi nào cần tái khám và điều chỉnh liều thuốc?

Người bệnh mỡ máu cao cần tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi hiệu quả điều trị và kịp thời điều chỉnh phác đồ nếu cần thiết. Một số trường hợp cụ thể bao gồm:

• Tái khám định kỳ theo chỉ định: Người bệnh cần tuân thủ lịch tái khám định kỳ 3 - 6 tháng/lần để xét nghiệm máu, kiểm tra chỉ số cholesterol, triglyceride và đánh giá tình trạng tim mạch.
• Khi xuất hiện dấu hiệu bất thường: Như đau ngực, khó thở, chóng mặt, đau đầu dữ dội hoặc mệt mỏi không rõ nguyên nhân, người bệnh nên đi khám ngay.
• Khi nghi ngờ tác dụng phụ của thuốc: Ví dụ như đau cơ, men gan tăng, rối loạn tiêu hóa… bạn cần báo với bác sĩ để được điều chỉnh liều hoặc đổi thuốc phù hợp.
• Theo dõi hiệu quả thay đổi lối sống: Nếu người bệnh duy trì ăn uống khoa học, tập luyện đều đặn và giảm cân thành công, bác sĩ có thể cân nhắc giảm liều hoặc ngừng thuốc trong một số trường hợp.

Người bệnh cần tái khám định kỳ theo chỉ định để đánh giá tình trạng bệnh

Như vậy, câu hỏi “thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không” còn tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Một số người bệnh có thể kiểm soát mỡ máu nhờ chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, trong khi phần lớn vẫn cần duy trì thuốc lâu dài để giữ chỉ số ổn định và ngăn ngừa biến chứng tim mạch. Quan trọng nhất, người bệnh không nên tự ý ngưng thuốc mà cần tuân thủ hướng dẫn, tái khám định kỳ và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để có phác đồ điều trị an toàn, hiệu quả.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.