1. Tiêm trưởng thành phổi là gì?

Tiêm trưởng thành phổi biện pháp tiêm thuốc corticosteroid cho mẹ bầu, nhằm thúc đẩy phổi thai nhi phát triển sớm và hoàn thiện chức năng hô hấp. Về cơ chế, thuốc giúp kích thích các tế bào phổi của thai nhi sản xuất surfactant, một chất có vai trò giúp phổi giãn nở dễ dàng khi trẻ bắt đầu thở. Nhờ đó, bé sinh non có thể tự hít thở tốt hơn, giảm đáng kể nguy cơ suy hô hấp và các biến chứng liên quan.

Phương pháp này thường được chỉ định trong giai đoạn thai từ 24 đến 34 tuần, khi có dấu hiệu hoặc nguy cơ sinh non. Tiêm trưởng thành phổi mang lại lợi ích rõ rệt như giúp phổi bé phát triển tốt hơn, giảm tỷ lệ tử vong sơ sinh và rút ngắn thời gian nằm hồi sức sau sinh.

Tuy nhiên, mẹ bầu có thể gặp một số tác dụng phụ tạm thời như tăng đường huyết nhẹ, mất ngủ hoặc cảm giác mệt mỏi. Một số nghiên cứu ghi nhận thai nhi có thể tăng cân chậm nhẹ trong ngắn hạn, nhưng không ảnh hưởng đến cân nặng khi sinh hoặc sự phát triển lâu dài của trẻ.

Tiêm trường thành phổi giúp phổi thai nhi phát triển sớm và hoàn thiện chức năng hô hấp

2. Khi nào mẹ bầu được chỉ định tiêm trưởng thành phổi?

Thực tế, không phải mẹ bầu nào cũng cần tiêm trưởng thành phổi. Việc chỉ định sẽ được bác sĩ sản khoa cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên tình trạng sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi.

Thông thường, tiêm trưởng thành phổi được chỉ định trong giai đoạn thai từ 24 đến 34 tuần, khi có nguy cơ sinh non cao hoặc bác sĩ dự đoán có thể phải sinh sớm vì lý do y khoa. Một số trường hợp cụ thể thường được chỉ định gồm:

• Dọa sinh non, co thắt tử cung sớm hoặc cổ tử cung ngắn.
• Vỡ ối sớm trước 37 tuần.
• Tiền sản giật nặng, bệnh lý nhau thai, hoặc nhau bong non.
• Mẹ mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp, ảnh hưởng đến thai kỳ.
• Phải mổ lấy thai sớm do sức khỏe mẹ hoặc thai không ổn định.

Mỗi liệu trình tiêm thường gồm 2 - 4 mũi, tùy loại thuốc được sử dụng (betamethasone hoặc dexamethasone). Bác sĩ sẽ quyết định liều lượng và thời gian tiêm phù hợp nhất để đạt hiệu quả tối ưu mà vẫn đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

3. Tiêm trưởng thành phổi con chậm tăng cân không?

Ở hầu hết các trường hợp, tiêm trưởng thành phổi không gây ảnh hưởng đáng kể đến cân nặng hay tốc độ phát triển của thai nhi. Một số bé có thể nhẹ cân hơn đôi chút khi sinh, nhưng đây chỉ là hiện tượng tạm thời và bé sẽ nhanh chóng bắt kịp đà tăng trưởng sau khi chào đời.

Hiện tượng này xảy ra do thuốc corticosteroid có thể tạm thời làm thay đổi quá trình trao đổi chất của thai nhi, khiến cân nặng tăng chậm hơn một chút. Tuy nhiên, tác dụng chính của thuốc là kích thích phổi thai phát triển và sản xuất surfactant, giúp bé tự thở tốt hơn sau sinh, đặc biệt trong trường hợp sinh non.

Do đó, mẹ bầu không cần quá lo lắng về việc tiêm trưởng thành phổi con chậm tăng cân hay không. Khi được thực hiện đúng chỉ định, đúng liều lượng và được theo dõi bởi bác sĩ sản khoa, phương pháp này mang lại lợi ích lớn trong việc bảo vệ phổi và tăng khả năng sống sót của trẻ sinh non, vượt trội hơn nhiều so với ảnh hưởng cân nặng tạm thời, vì liệu pháp này giúp giảm nguy cơ suy hô hấp sơ sinh khoảng 30 - 40% và giảm tử vong chu sinh đến 25%.

4. Mẹ bầu cần lưu ý gì khi được chỉ định tiêm trưởng thành phổi?

Ngoài việc hiểu rõ tiêm trưởng thành phổi con chậm tăng cân không, mẹ bầu cũng cần nắm vững những lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình tiêm. Cụ thể như sau: 

• Tuân thủ tuyệt đối hướng dẫn của bác sĩ: Việc tiêm trưởng thành phổi chỉ nên thực hiện khi được bác sĩ sản khoa chỉ định. Mẹ bầu không nên tự ý tiêm hoặc tiêm nhắc lại khi chưa có chỉ định. Việc lặp liều chỉ được xem xét nếu nguy cơ sinh non tái phát sau ≥14 ngày, dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ.
• Theo dõi phản ứng sau tiêm: Một số mẹ có thể gặp tình trạng mất ngủ, mệt mỏi, nóng bừng hoặc tăng đường huyết nhẹ sau khi tiêm. Đây là phản ứng tạm thời, thường tự hết sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường như đau bụng, ra máu hoặc thai máy yếu, mẹ nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra.
• Chú ý chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi: Sau tiêm, mẹ bầu nên ăn uống đầy đủ, đa dạng thực phẩm, bổ sung thêm rau xanh, trái cây, protein và uống đủ nước. Đồng thời, mẹ cần ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng để cơ thể phục hồi tốt hơn và hỗ trợ thai phát triển khỏe mạnh.
• Tái khám đúng hẹn: Mẹ nên đến cơ sở y tế theo lịch hẹn để bác sĩ đánh giá hiệu quả của mũi tiêm và theo dõi sự phát triển của thai nhi. Việc theo dõi định kỳ giúp phát hiện sớm bất thường, nếu có, để xử trí kịp thời. 

Mẹ bầu cần tuân thủ tuyệt đối hướng dẫn của bác sĩ 

5. Khi nào cần tái khám hoặc kiểm tra thêm sau tiêm?

Sau khi tiêm trưởng thành phổi, việc tái khám và theo dõi là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và bé. Mẹ bầu nên chú ý những thời điểm và dấu hiệu sau:

• Theo lịch hẹn của bác sĩ: Thông thường, mẹ sẽ được hẹn tái khám sau 1 - 3 ngày sau tiêm để bác sĩ kiểm tra tim thai, lượng nước ối, huyết áp và tình trạng sức khỏe tổng thể. Đây là bước theo dõi cần thiết để đánh giá phản ứng của cơ thể sau khi dùng thuốc corticosteroid.
• Khi xuất hiện dấu hiệu bất thường: Nếu có các triệu chứng như đau bụng, ra máu âm đạo, rò rỉ nước ối, thai máy yếu hoặc giảm rõ rệt, mẹ cần đến cơ sở y tế ngay. Đây có thể là dấu hiệu dọa sinh non hoặc phản ứng phụ không mong muốn sau tiêm.
• Khi có bệnh nền hoặc tiểu đường thai kỳ: Với mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ hoặc rối loạn chuyển hóa, thuốc có thể làm tăng đường huyết tạm thời. Vì vậy, mẹ cần kiểm tra đường huyết thường xuyên và tái khám sớm để bác sĩ điều chỉnh chế độ ăn uống hoặc thuốc điều trị phù hợp.
• Khi có chỉ định tiêm nhắc lại: Trong trường hợp thai vẫn chưa sinh sau 7 - 14 ngày kể từ mũi tiêm đầu tiên, bác sĩ có thể cân nhắc tiêm nhắc lại liều trưởng thành phổi. Tuy nhiên, quyết định này chỉ nên được thực hiện khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ chuyên khoa, tuyệt đối không tự ý tiêm thêm.

Mẹ cần đến thăm khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu bất thường

Việc hiểu rõ tiêm trưởng thành phổi con chậm tăng cân hay không giúp mẹ bầu yên tâm hơn trong quá trình mang thai, đặc biệt là khi có nguy cơ sinh non. Thực tế, mũi tiêm này không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của thai nhi, mà ngược lại, còn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp phổi bé hoàn thiện sớm, giảm nguy cơ suy hô hấp và tăng khả năng sống sót sau sinh.

Nếu mẹ có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được tư vấn chi tiết và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.